Erytrol przyprawa – właściwości, działanie i zastosowanie erytrolu

Choć jego nazwa, brzmiąca nad wyraz chemicznie, nie budzi może najlepszych skojarzeń, erytrol w przeciwieństwie do wielu innych pokrewnych słodzików, ma wiele zalet. Na zachętę wystarczy chociażby wspomnieć, że wartość kaloryczna erytrolu jest niemalże zerowa, a poziomem słodkości odbiega od cukru w niewielkim stopniu. Biorąc pod uwagę jego pozostałe właściwości, można śmiało powiedzieć, że erytrol pretenduje do miana słodzika idealnego.

Od kiedy powszechnie wiadomo, że cukier zamiast krzepić rujnuje nasze zdrowie, pojawiło się ogromne zainteresowanie alternatywnymi sposobami słodzenia. Przerobiliśmy już naprawdę wiele substancji słodzących, począwszy od aspartamu, przez fruktozę, miód, stewię, syrop klonowy, a skończywszy na ksylitolu. Ciągle poszukujemy tego jedynego, który będzie pozbawiony wad i pod kilkoma względami okaże się lepszy od pozostałych. Obecnie na tapecie jest erytrol.

Erytrol – co wiemy o nim?

Erytrol, występujący również pod nazwami erytrytol i erytryt, to organiczny związek chemiczny z grupy cukroli. Naturalnie erytrol występuje m.in. w czerwonym winie, wodorostach, porostach, grzybach, miodzie i w niektórych owocach (winogronach, melonach, gruszkach). Tworzy się też w fermentujących pokarmach i napojach. Są to jednak niewielkie ilości. Na skalę przemysłową pozyskuje się go w procesie fermentacji glukozy, sacharozy lub gliceryny przy udziale wybranych gatunków drożdży lub bakterii. Choć do wytworzenia erytrolu zdolne są liczne gatunki, najbardziej wydajna i efektywna produkcja zachodzi z wykorzystaniem grzybów Aureobasidium (z glukozy) lub drożdży Yarrowia lipolytica (z gliceryny). W produkcji erytrolu stosuje się również tiaminę. Po zakończeniu fermentacji, przeprowadza się filtrację, krystalizację i suszenie. Erytrol powstaje bez udziału substancji dodatkowych – wzmacniaczy, stabilizatorów czy barwników. Sam za to może służyć za stabilizator smaku czy nieszkodliwy zagęszczacz.

Słodka strona chemii Erytrol to alifatyczny alkohol czterowodorotlenowy, należący do grupy cukroli – alkoholi polihydroksylowych, czyli polioli. Jego wzór chemiczny to C4H10O4. Cukrole charakteryzują się posiadaniem co najmniej dwóch grup karboksylowych (po jednej przy każdym atomie węgla) i, rzecz jasna, słodkim smakiem. Oprócz erytrytolu zaliczają się do nich także inne związki, których nazwy znamy z etykiet produktów żywnościowych czy kosmetycznych. Cukrolami są m.in. ksylitol, glikol, sorbitoli, glicerol czy inozytol. Cukrole nie dość, że mają w większości bardzo niską kaloryczność, metabolizują się również inaczej niż sacharoza czy fruktoza. Nie każdy poliol stosowany w przemyśle spożywczym ma identyczny właściwości i wpływ na organizm. Sorbitol i ksylitol mają np. działanie przeczyszczające i dobrze wiążą wilgoć (używane w dużych dawkach). Erytrytol z kolei nie jest higroskopijny i nie powoduje dolegliwości gastrycznych.

Gdzie znajdziemy erytrol?

Erytrol jest dość popularnym dodatkiem do żywności, który na liście składników kryje się pod symbolem E968. Bardzo często występuje ze stewią, Kamuflując jej gorzki posmak. Obie substancje słodzące łatwiej znaleźć jednak w produktach opatrzonych etykietką zdrowej żywności. Producenci słodzą erytrolem produkty o obniżonej kaloryczności i nie zawierające cukru.

W zwykłych produktach, takich jak popularne batony, napoje gazowane, płatki śniadaniowe czy dżemy, a także przetwory mięsne i gotowe dania, najczęstszą substancją słodzącą pozostaje tradycyjny cukier. Mimo wszystko ekstrakcja erytrolu dotychczas poznanymi metodami nie jest tak tania jak produkcja cukru. Przypomnijmy, że kilogramowa paczka tego ostatniego kosztuje raptem 2 zł. Tymczasem erytrol może być nawet 10 razy droższy.

Erytrol wyekstrahowano po raz pierwszy w 1875 roku. Rynek żywności w Polsce stosuje go od 2008 roku. Miejmy nadzieję, że stopniowo będzie pojawiał się w coraz większej liczbie produktów. Erytrol można ponadto kupić w sklepach ze zdrową żywnością, a także w sklepach dla sportowców czy diabetyków. Cena kilograma erytrolu to około 15-20 zł.

Erytrol a cukier

Erytrol do złudzenia przypomina cukier – w sprzedaży dostępny jest w postaci bardzo drobnych, białych kryształków. W porównaniu do cukru jest nieco lżejszy i mniej zbity. Najważniejszy jednak pozostaje fakt, że jest to produkt zdrowy – w przeciwieństwie do cukru nie powoduje otyłości, nie podnosi poziomu insuliny (można włączyć go diety przeciwko cukrzycy) i nie jest metabolizowany przez bakterie obecne w jamie ustnej, dzięki czemu nie powoduje próchnicy. Erytrol nie wywołuje też nietolerancji pokarmowej. Jest odpowiedni dla osób borykających się z grzybicą – w przeciwieństwie do cukru nie stanowi bowiem pożywki dla drożdży.

Erytrol: jest jednocześnie słodki i nie zawiera kalorii przeciwdziała otyłości, cukrzycy typu II oraz próchnicy nie pozostawia po sobie irytującego, nieprzyjemnego posmaku w ustach odświeża jest tańszy od ksylitolu nie wpływa drażniąco na drogi pokarmowe nie powoduje wzdęć nie ma właściwości przeczyszczających prawie całkowicie wydala się z moczem nie podnosi poziomu insuliny we krwi wzmacnia śródbłonek naczyń włosowatych można stosować go bez ograniczeń wyglądem przypomina tradycyjny cukier użyty wraz ze stewią kamufluje jej gorzki posmak nie napędza rozwoju grzybicy

Erytrytol a ksylitol

Pod względem kaloryczności ertyrol wypada lepiej również w zestawieniu z ksylitolem. Biorąc zaś pod uwagę specyfikę produkcji obydwu środków słodzących, erytrol – po pierwsze – jest znacznie tańszy (kilogram ksylitolu kosztuje około 40 zł), po drugie istnieje niewielkie ryzyko wyprodukowania erytrolu niskiej jakości czy nawet szkodliwego.

Nie ma on ponadto właściwości przeczyszczających i można stosować go do woli. Słodzenie ksylitolem zaleca się natomiast wprowadzać stopniowo i nie przekraczać ilości około 2-3 łyżek dziennie (również ze względu na, mniejszą w porównaniu do cukru, ale jednak – kaloryczność).

Ile słodyczy w erytrolu?

Erytrol jest nieco mniej słodki od cukru. Odpowiada mu pod tym względem w około 70%. Musimy więc użyć trzech łyżek erytrolu zamiast dwóch łyżek cukru, jeśli chcemy zachować odpowiedni poziom słodkości potrawy lub napoju. Dodatkowa łyżka słodziku nie oznacza jednak wyższej wartości kalorycznej. Erytrol praktycznie nie zawiera kalorii, a ponadto nie podwyższa poziomu insuliny we krwi. Można więc stosować go bez ograniczeń – oczywiście w ramach rozsądku. Zbyty słodkie produkty mogą wszak przyprawiać o mdłości bez względu na to jak bardzo są zdrowe i niskokaloryczne.

Czy europejski erytryt jest lepszy od chińskiego?

Jakiś czas temu polscy konsumenci alternatywnych słodzików rozpętali dyskusję na temat zasadności zaopatrywania się w erytrytol produkowany w Chinach. Miał on być ich zdaniem zdecydowanie gorszej jakości niż ten wytwarzany w Europie. To jednak nieprawda. Erytrol jako produkt jednorodny powstaje w wyniku konkretnego procesu przemian chemicznych i niezależnie od miejsca produkcji jest dokładnie taką samą substancją. Dlatego też nie warto wierzyć opinii, że najlepszy erytrol to ten produkowany we Francji.

Właściwości odżywcze erytrolu

W erytrolu nie znajdziemy minerałów czy witamin. Niektórym konsumentom może on więc wydać się niegodny uwagi wobec innych słodzików zawierających substancje odżywcze, chociażby ksylitolu czy miodu. Zastanówmy się jednak czego powinniśmy oczekiwać od zdrowego słodzika.

Przede wszystkim dobry słodzik nie może szkodzić i podnosić gwałtownie poziomu insuliny we krwi. Dla wielu liczy się także niska kaloryczność. Nie zapominajmy poza tym o jego podstawowej funkcji – nadawaniu słodkości pożywieniu. Erytrol posiada wszystkie te cechy. Wiadomo ponadto, że ma właściwości antyoksydacyjne – hamuje rozwój wolnych rodników. Jest bezpieczny dla dzieci, nie uzależnia i nie jest pożywką dla drożdży. Chroni przed próchnicą.

Erytrol to związek z grupy cukroli – niskokaloryczny alkohol polikarboksylowy wytwarzany przez fermentację z drożdży lub grzybów. Ponieważ nie jest metabolizowany przez nasz organizm, jego wartość kaloryczną określa się jako zerową. Erytrol ma ponadto zerowy indeks glikemiczny. Jest bezpieczny dla cukrzyków, sportowców, osób na diecie redukcyjnej, a także dla dzieci. Nie powoduje biegunek.