Bluszczyk kurdybanek przyprawa – właściwości, działanie i zastosowanie bluszczyku kurdybanka

Pod tą niewinnie brzmiącą nazwą kryje się ziele, które może narobić niemało kłopotów w ogródku. Bluszczyk kurdybanek przez ogrodników uznawany jest za chwast, jednak w medycynie naturalnej uchodzi za bardzo pożyteczną roślinę. Właściwości bluszczyku kurdybanka możemy wykorzystać m.in. do wzmocnienia organizmu czy do usprawnienia pracy układu pokarmowego. Bluszczyk kurdybanek wspiera wątrobę, regeneruje i oczyszcza.



Nalewka i napar z bluszczyku sprawdzają się zwłaszcza przy zatruciach i wspomagają pracę wątroby. Poleca się pić bluszczyk po posiłku.Bluszczyk kurdybanek. By user:Хомелка [GFDL or CC BY 3.0 ], from Wikimedia Commons
  1. Bluszczyk kurdybanek to najładniejszy chwast w ogródku
  2. Bluszczyk kurdybanek dobry na bóle głowy, zatrucia i stany zapalne skóry
  3. Przetwory z bluszczykiem kurdybankiem
  4. Nalewka z bluszczykiem kurdybankiem
  5. Bluszczyk kurdybanek w kulinariach

Bluszczyk kurdybanek to najładniejszy chwast w ogródku

Bluszczyk kurdybanek należy do roślin z rodziny jasnotowatych i wbrew nazwie ma niewiele wspólnego z bluszczem, poza tym, że obie rośliny to miododajne pnącza. Bluszczyk jednak, zamiast spływać zielonymi kaskadami po murach i ogrodzeniach, pnie się po ziemi (przez co nazywany jest też bluszczykiem ziemnym). Czyni tym wszak niemały kłopot ogrodnikom. Niewinny kurdybanek to bowiem chwast. Jego korzenie są silne i szybko się odbudowują, a roślina dodatkowo uzbrojona jest w ochronny wosk. I choć bluszczyk pięknie kwitnie, pokrywając się drobnymi, jasnofioletowymi kwiatkami, może przynieść nieco szkód.

W ogrodzie bluszczyk kurdybanek zagraża przede wszystkim trawie, od której jest wyższy. Poza tym to roślina niezwykle ekspansywna, przez co zagarnia nie tylko przestrzeń, ale i światło słoneczne oraz sole mineralne z gleby. W dodatku pozbycie się bluszczyku kurdybanka nie jest wcale proste. Nie wystarczy go wyrwać, ponieważ bardzo szybko odrośnie (nawet, jeśli wyrwiemy go z korzeniami). To przebiegłe ziółko jest ponadto pokryte powłoką woskową, co sprawia, że zastosowane środki chemiczne zamiast atakować roślinę, jedynie po niej spływają, szkodząc przy okazji trawie. Systematyczne opryski powinny jednak załatwić problem uporczywego kurdybanka. Zanim jednak się ich podejmiemy, warto zerwać kilka listków i przeznaczyć do domowej apteczki. Bluszczyk kurdybanek w tej sferze okazuje się bowiem zaskakująco przydatny.



Jak się pozbyć bluszczyku kurdybanka?

Bluszczyk, choć bywa uprawiany jako roślina ozdobna, dla większości ogrodników stanowi niemały problem. Ziele bardzo łatwo ukorzenia się i rozplenia, przez co zagraża rozwojowi innych roślin, w tym trawie. Zwalczyć go pomogą środki selektywne – by podczas eliminacji chwastu nie ucierpiała trawa, musimy zastosować produkty działające wyłącznie na chwasty wieloliścienne. Trawa jako roślina jednoliścienna będzie na nie odporna. Ponadto musimy uzbroić się w cierpliwość, gdyż jeden oprysk nie wystarczy. Kolejne opryski, aż do obumarcia rośliny, przeprowadzamy w 10-ciodniowych odstępach. Najlepiej zacząć wiosną, gdy liście kurdybanka są bardziej wrażliwe.


Bluszczyk kurdybanek dobry na bóle głowy, zatrucia i stany zapalne skóry

Prozdrowotne i wzmacniające właściwości bluszczyku kurdybanka były znane oraz wykorzystywane od średniowiecza, kiedy to receptury zielarskie opracowywano głównie w klasztorach. Wiele zastosowań kurdybanka opisała XII-wieczna uzdrowicielka, św. Hildegarda. Według niej bluszczyk miał sprawdzać się m.in. do łagodzenia bólów głowy i eliminowania „szumów” w uszach.  

O pożytecznej stronie tego ogrodowego chwastu najwięcej mówią historie wojenne. Podobno bluszczyk kurdybanek dodawał sił i uzdrawiał żołnierzy podczas różnych bitew. Mówi się, że przybliżył do zwycięstwa armię Jana III Sobieskiego w bitwie pod Wiedniem, gdyż skutecznie zwalczył panujący wśród żołnierzy tyfus. A jak herbatka z bluszczyka kurdybanka wspomaga nas dzisiaj? Ziele to ma właściwości oczyszczające, przeciwzapalne, regenerujące i antybakteryjne. W ziołolecznictwie stosuje się je do płukania jamy ustnej i gardła, przemywania skóry oraz wspomagająco przy niedomaganiach układu pokarmowego. Lecznicza moc kurdybanka ma swoje źródło w zawartych w nim garbnikach. Garbniki, inaczej taniny, to związki polifenolowe, nadające bluszczykowi cierpki, gorzkawy smak, ale co najistotniejsze uzbrajające go we wspomniane właściwości antybakteryjne i przeciwzapalne. Bluszczyk kurdybanek, dzięki dużej zawartości garbników, jest ponadto dodatkowo chroniony przed chorobami i roślinożercami (jego smak jest dla zwierząt nieatrakcyjny).

Bluszczyk kurdybanek ma zbawienny wpływ na pracę układu pokarmowego. Wspomaga zwłaszcza pracę wątroby, ponieważ skutecznie wzmaga wydzielanie żółci i oczyszcza wątrobę z toksyn. Napary z bluszczyku to również sprawdzone lekarstwo na biegunkę i zatrucia pokarmowe. Bluszczyk możemy stosować także zewnętrznie do przemywania skóry dotkniętej łupieżem, zmianami ropnymi i trądzikiem. Dzięki swoim właściwościom antybakteryjnym i przeciwgrzybicznym zmniejsza łojotok oraz hamuje rozwój wielu powszechnie występujących chorób skóry. Napar z bluszczyku stosowany jako płukanka do włosów, wzmacnia kosmyki i pomaga pozbyć się łupieżu.
Bluszczyk kurdybanek w ogrodzie. By Olivier Pichard [CC BY-SA 3.0 ], from Wikimedia Commons
Bluszczyk kurdybanek - kwiaty. By Frank Vincentz [GFDL or CC-BY-SA-3.0], from Wikimedia Commons

Przetwory z bluszczykiem kurdybankiem

Bluszczyk kurdybanek oczyszcza organizm z toksyn, przyspiesza metabolizm oraz wspomaga działanie układu trawiennego. Pomaga zwłaszcza w łagodzeniu dolegliwości wątroby i trzustki oraz przynosi ulgę obciążonemu żołądkowi. Na przypadłości trawienne warto stosować odwary i napary z bluszczyku kurdybanka. Kto jednak nie jest fanem popijania ziółek, może zamiast tego sięgnąć po nalewkę, która stanowi dość popularną formę podawania wspomagającego bluszczyku kurdybanka.

Napar z bluszczyku kurdybanka: łyżkę ziela należy zalać wrzątkiem i odstawić w ciemne, suche miejsce w szczelnie zamkniętym słoiku. Napar pijemy nazajutrz. Nie jest to jednak reguła. Zwolennicy leczenia ziołami piją napar z bluszczyku kurdybanka również jak herbatkę, zaraz po zaparzeniu.

Nalewka z bluszczykiem kurdybankiem

Do dużego słoika wsypać 2 g bluszczyku (liście), pół szklanki cukru i wlać litr wódki. Szczelnie zamknąć i odłożyć na 1,5 miesiąca w ciemne miejsce. Później przecedzić i rozlać do mniejszych butelek. Nalewkę z bluszczyku kurdybanka poleca się pić profilaktycznie w niewielkiej ilości po każdym posiłku. Można nią również przemywać skórę przy łagodnych zmianach chorobowych.

 
Bluszczyk kurdybanek - właściwości:  
    
  • łagodzi problemy trawienne      
  • regeneruje błonę śluzową żołądka      
  • przyśpiesza gojenie się ran      
  • działa antybakteryjnie      
  • wspomaga płuca i oskrzela      
  • stymuluje przepływ żółci      
  • wzmaga wydzielanie soków żołądkowych      
  • wzmacnia apetyt     

Nalewka i napar z bluszczyku sprawdzają się zwłaszcza przy zatruciach i wspomagają pracę wątroby. Poleca się pić bluszczyk po posiłku

Bluszczyk kurdybanek w kulinariach

Konotacje bluszczyku kurdybanka z alkoholem nie kończą się dobroczynnej nalewce. Dawniej, zanim nieodłącznym składnikiem piwa stał się chmiel, Anglicy do przyprawiania tego napoju używali właśnie bluszczyku kurdybanka. Na ziemiach polskich chętnie używano go z kolei jako przyprawę do zup, zwłaszcza do rosołu i zup ziemniaczanych.

Zaprzestano jego stosowania prawdopodobnie dlatego, że wyparła go pietruszka, bez której trudno dziś wyobrazić sobie tradycyjny rosół i wiele innych potraw. Nie zmienia to jednak faktu, że bluszczyk kurdybanek był niegdyś jednym z najpopularniejszych ziół przyprawowych. Decydował o tym jego silny aromat i korzenny, nieco gorzki smak, który nadawał daniom charakteru.

Bluszczyk kurdybanek kwitnie od kwietnia do lipca. To w tym etapie rozwoju rośliny najlepiej zbierać jej pędy i liście, gdyż są wyjątkowo aromatyczne i najsilniej przesycone substancjami czynnymi, w tym garbnikami. Bluszczyk można stosować świeży lub suszony. Nadaje się nie tylko do zup, ale i do twarogu, sałatek czy dań z makaronu i ryżu.
Bluszczyk kurdybanek to bardzo powszechna, płożąca się samosiejka. W czasie kwitnienia wydaje drobne, bardzo ładne fioletowe kwiaty i jest uznawana za roślinę ozdobną. Większość ogrodników traktuje ją jednak jako chwast, ponieważ bluszczyk kurdybanek pojawia się znikąd i rozplenia bardzo szybko, zagarniając przestrzeń i światło innym roślinom. Mimo to pozostaje cenną rośliną – w fitoterapii stosowany jest na wzmocnienie i dolegliwości układu pokarmowego. Działa również regenerująco na skórę.
Bluszczyk od dawna wykorzystywany jest w fitoterapiiBrooke Lark
Ekologia.pl (Elżbieta Gwóźdź)

Bibliografia

  1. H. Świątkowska; “Zielnik pierwszej pomocy”; e-bookowo, wydanie I, 2010, s. 60;
  2. Ł. Łuczaj; “Zapomniane rośliny pokarmowe południa Polski – czyściec błotny, paprotka zwyczajna, bluszczyk kurdybanek i ostrożeń łąkowy”; materiały z konferencji – „Dzikie rośliny jadalne – zapomniany potencjał przyrody”, Przemyśl-Bolestraszyce 2007;
  3. L. Antkowiak; “Wykorzystanie kory niektórych drzew i krzewów”; wyd. AR, Poznań, 1997;
  4. “Bluszczyk kurdybanek”; Gazeta biskupińska, nr 4/2015;
Ocena (3.3) Oceń: