sukcesja wtórna

Sukcesja wtórna — Sukcesja wtórna – rodzaj sukcesji ekologicznej, która swój początek ma na obszarze już wcześniej zasiedlonym, lecz niedawno silnie zmienionym np. przez pożar, zalew czy zarastanie. O sukcesji wtórnej możemy mówić wyłącznie w kontekście terenu, na którym obecny był już wcześniej inny ekosystem.

Sukcesja wtórna a pierwotna

Obie sukcesje są typami sukcesji ekologicznych. Sukcesja pierwotna zachodzi na obszarze, na którym do tej pory nie rozwijało się życie ze względu na bardzo trudne warunki środowiskowe. Dotyczy przestrzeni jałowych, dziewiczych, nieprzekształconych. Jest bardzo powolna, zarówno w pierwszej – pionierskiej fazie rozwoju, jak i w drugiej, gdy zaczynają się tworzyć relacje między nowo przybyłymi gatunkami. Sukcesja wtórna zachodzi dla odmiany znacznie szybciej. Powstaje na miejscu wcześniej przekształconym przez inną sukcesję. O ile sukcesja pierwotna dotyczy zwykle takich terenów, jak nagie skały, wydmy, hałdy poprzemysłowe, odsłonięte zbocza czy też stoki wulkaniczne, o tyle sukcesja wtórna ma zwykle miejsce na nieużytkach rolnych, ugorach, zarośniętych terenach porolnych, obszarach okresowo zalewanych czy dotkniętych pożarami. Rozpoczyna się także wraz z zarastaniem jeziora czy po wykarczowaniu lasu.

Sukcesja wtórna to inaczej proces odbudowywania się zniszczonej biocenozy. Może mieć charakter naturalny (nastąpić np. w wyniku powodzi) lub antropogeniczny, gdy przyczyną zniszczeń jest działalność człowieka.

Przykład sukcesji wtórnej

Przykładem sukcesji wtórnej jest przekształcanie się jeziora w las. Jest to proces długotrwały, co pozostaje zresztą cechą charakterystyczną sukcesji w ogóle.

W dalszej kolejności następuje wypłycanie się jeziora. Ponadto zaczyna zagęszczać się ono szuwarami. W rezultacie z jeziora powstaje bagno, z bagna torfowisko, a następnie następuje całkowity zanik jeziora poprzez jego zarośnięcie. Na tym etapie mamy już do czynienia z sukcesją wtórną. Zarośnięta powierzchnia powoli przekształca się w krzewiaste zarośla, a tak zmodyfikowany obszar stanowi już świetne podłoże dla rozwoju lasu. To samo dzieje się, gdy na pola czy łąki leżące odłogiem zaczyna wstępować nowa roślinność trawiasta, a następnie powstają zarośla i zaczyna kształtować się las.

Etapy sukcesji wtórnej

Sukcesja wtórna przebiega podobnie do sukcesji pierwotnej. Dzieje się to jednak nieco szybciej, gdyż nowe organizmy łatwiej rozprzestrzeniają się na terenie niegdyś zajętym przez inną biocenozę i biotop. Biotop po zniszczonym ekosystemie zawiera próchnicę oraz glebowe organizmy zwierzęce i roślinne, co ułatwia rozwój nowych gatunków. Najpierw pojawiają się organizmy proste i posiadające niskie wymagania względem środowiska, takie jak porosty, grzyby i mchy. Następnie zaczyna rozwijać się roślinność trawiasta, która daje już bardziej podatne warunki dla dalszego rozwoju organizmów. Zastępowanie jednych organizmów przez drugie oraz rozwój gatunków zachodzi tu szybciej, niż w przypadku sukcesji pierwotnej, w ramach której przechodzenie do kolejnych etapów odbywa się wolniej.

Po etapie pionierskim zachodzi etap migracyjny, czyli napływania nowych gatunków, a dalej etap kolonizacyjny, w którym wolna przestrzeń jest stopniowo zapełniania przez organizmy. Gdy otwarty jak dotąd teren jest już zajęty, rozpoczyna się stadium współzawodnictwa – przybyłe gatunki zaczynają rywalizować ze sobą o brakującą przestrzeń oraz o czynniki niezbędne do ich przetrwania.

Wszystkie stadia o którym mowa nazywamy stadiami seralnymi.