Glistnik jaskółcze ziele ‒ właściwości, działanie i zastosowanie glistnika jaskółcze ziele

Glistnik jaskółcze ziele jest doskonale znany miłośnikom medycyny naturalnej i ziołolecznictwa jako remedium na zaskakująco liczne schorzenia. Jednak współcześni lekarze ostrzegają, że ta niewinnie wyglądająca roślina często może przynieść więcej szkody niż pożytku.

Glistnik jaskółcze ziele – co to takiego?

Glistnik jaskółcze ziele (Chelidonium majus L.) to roślina wieloletnia – bylina, zaliczana do rodziny makowatych. Jest też znana jako żółtnik, cyndalia, celidonia, zwyciężyjad, krwawe ziele lub po prostu glistnik. Występuje powszechnie w Europie, Zachodniej Azji i Ameryce Północnej. W Polsce rośnie pospolicie na całym obszarze kraju i jest uznawana za chwast – glistnik jaskółcze ziele można spotkać m.in. na obrzeżach lasów, w parkach, ogrodach i przydrożach. Kwitnie od kwietnia do września, pokrywając się drobnymi kwiatami o jasno-żółtych płatkach. Jego łacińska nazwa pochodzi od greckiego słowa „chelidon”, które oznacza „jaskółkę”. Niektórzy twierdzą, że wzięła się stąd, że glistnik jaskółcze ziele zaczyna kwitnąć, gdy ptaki te przylatują i przestaje, gdy odlatują.

Roślina ta była dobrze znana już w czasach starożytnych. Najstarsze wzmianki na temat stosowania glistnika w celach leczniczych sięgają XVI w p.n.e. Używano go w starożytnym Egipcie, Grecji i Rzymie; w średniowieczu zaś uważano za roślinę magiczną. Współcześnie jaskółcze ziele i sporządzane z niego preparaty pozostają środkami wykorzystywanymi w medycynie niekonwencjonalnej, o skuteczności, która została przynajmniej częściowo potwierdzona na drodze różnych badań. Jednocześnie w środowisku medycznym coraz częściej zwraca się uwagę na liczne zagrożenia, jakie mogą wiązać się z jego stosowaniem – zwłaszcza na własną rękę.

Właściwości lecznicze glistnika jaskółcze ziele

Jaskółcze ziele posiada bardzo bogaty skład chemiczny. Zawiera ok. 30 różnych alkaloidów, z których większość obecna jest w soku mlecznym – żółtopomarańczowej wydzielinie, która obficie wycieka z rośliny po przełamaniu jej łodygi bądź liści. W glistniku obecne są także m.in. karoteny, flawonoidy, kwasy organiczne i saponiny. Badania wykazały, że wyciąg z glistnika jaskółcze ziele ma działanie przeciwzapalne, przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne i przeciwgrzybiczne. Ponadto substancje zawarte w roślinie mogą działać żółciopędnie, rozkurczowo, a nawet przeciwbólowo; wpływają też na ciśnienie krwi, pracę serca i układu nerwowego. Wszystkie te cechy przekładają się na szerokie spektrum zastosowań glistnika jaskółcze ziele w terapiach medycyny naturalnej, których skuteczność wciąż próbuje się weryfikować za pomocą badań naukowych.

Glistnik jaskółcze ziele na bóle brzucha i bóle menstruacyjne

Uważa się, że napar z glistnika jaskółcze ziele może przynieść ulgę w problemach trawiennych, które objawiają się bólem brzucha, mdłościami czy wzdęciami. Roślina ta pobudza wydzielanie żółci i innych enzymów odpowiadających za skuteczne trawienie. Działa przeciwbólowo, moczopędnie i ułatwia wypróżnianie. Ze względu na właściwości rozkurczowe jest też polecana w łagodzeniu bóli miesiączkowych u kobiet. Niektórzy twierdzą też, że może być pomocna w terapii zespołu jelita drażliwego, jednak brak dowodów, które by to jednoznacznie potwierdzały.

Glistnik jaskółcze ziele na kurzajki i inne problemy skórne

Glistnik jaskółcze ziele od wieków jest wykorzystywany jako skuteczny środek na kurzajki, czyli brodawki na skórze wywoływane przez wirusa brodawczaka ludzkiego – HPV. W tym celu stosuje się miejscowo sok z ziela, którym należy przez kilka dni smarować zmiany. Glistnik jaskółcze ziele ziele na kurzajki jest też dostępne w formie maści. Zwolennicy tej rośliny sięgają po nią także w terapii przewlekłych chorób skórnych, takich jak łuszczyca, egzema, a także łojotok i trądzik. Glistnik pojawia się też w składzie różnych kosmetyków, takich jak łagodzące mydła oraz kremy i żele do cer problematycznych.

Glistnik jaskółcze ziele na rany i oparzenia

Ze względu na swoje działanie bakteriobójcze, glistnik jaskółcze ziele jest tradycyjnie używany do dezynfekcji drobnych ran i oparzeń. Hamuje namnażanie się drobnoustrojów, dzięki czemu zabezpiecza uszkodzoną skórę przed rozwojem ewentualnego zakażenia.

Glistnik jaskółcze ziele na stres i problemy ze snem

Zwolennicy medycyny naturalnej twierdzą, że glistnik jaskółcze ziele w małych dawkach może być stosowany jako łagodny środek uspokajający, który pomaga zmniejszyć uczucie niepokoju i napięcia. Nie bez znaczenia jest też fakt, że jaskółcze ziele obniża napięcie mięśni gładkich i prążkowanych. Często sięgają po niego osoby narażone na przewlekły stres, a także mające na tym tle problemy ze snem.

Glistnik jaskółcze ziele na ból głowy i migrenę

Glistnik jaskółcze ziele jest uważany za silny środek homeopatyczny na uporczywe bóle głowy i migrenę, głównie ze względu na swoje działanie rozkurczowe i przeciwbólowe. W tym celu stosuje się najczęściej odwar z ziela, przyjmowany doustnie między posiłkami.

Wpływ na wątrobę glistnika jaskółcze ziele

Do najstarszych sposobów wykorzystywania glistnika jaskółcze ziele w medycynie naturalnej należy podawanie wyciągu z ziela jako lekarstwa na problemy z wątrobą. Jako główne uzasadnienie podaje się w tym przypadku jego oddziaływanie na przepływ żółci – glistnik zwiększa jej produkcję. Z drugiej strony wiadomo, że jaskółcze ziele może też działać toksycznie. Odnotowano liczne przypadki, w których podczas jego stosowania doszło do podwyższenia aktywności enzymów wątrobowych, powiększenia wątroby, a nawet rozwoju zapalenia tego organu. Sytuację komplikuje fakt, że wyniki dotychczasowych badań na ten temat są bardzo niejednoznaczne, stąd też trudności w ocenie rzeczywistego wpływu tej rośliny na kondycję wątroby.

Glistnik jaskółcze ziele w leczeniu nowotworów

Glistnik jaskółcze ziele jest jedną z roślin, które od dłuższego czasu są analizowane pod kątem właściwości przeciwnowotworowych. Dotychczasowe badania wykazały, że szczególnie obiecujące pod tym kątem są niektóre z obecnych w glistniku alkaloidów, w szczególności chelidonina i berberyna. W testach in vivo wykazano skuteczność tej pierwszej w zapobieganiu nawrotom niektórych typów nowotworów, także po chirurgicznym usunięciu guza. Z kolei antyrakowe działanie berberyny potwierdzono w badaniach in vitro na komórkach mięsaka. Zadowalające rezultaty uzyskano też w testach na myszach, w których sprawdzano przydatność glistnika jaskółcze ziele w leczeniu chłoniaka.

Trzeba jednak podkreślić, że prace nad ewentualnym wykorzystaniem jaskółczego ziela w leczeniu chorób nowotworowych wciąż trwają. Wielu naukowców zwraca uwagę na fakt, że przynajmniej część przeprowadzonych badań nie była wystarczająco wysokiej jakości; potrzeba znacznie więcej rygorystycznych testów, by opracować skuteczny i zarazem bezpieczny dla ludzkiego organizmu sposób włączenia glistnika jaskółcze ziele do oficjalnych metod leczenia.

Glistnik jaskółcze ziele – zagrożenia i skutki uboczne

Choć glistnik jest bardzo popularnym elementem wielu niekonwencjonalnych terapii, w środowisku medycznym od dawna budzi liczne kontrowersje. Niewiele osób zdaje sobie sprawę, że obok interesujących właściwości leczniczych glistnika jaskółcze ziele wykazuje też działanie toksyczne – mówiąc wprost, może być trujące. Obecnie większość specjalistów odradza jego stosowanie, a w oficjalnym raporcie opublikowanym w 2017 roku w Europejskim Przeglądzie Nauk Medycznych i Farmakologicznych oceniono, że ryzyko związane z zażywaniem glistnika przewyższa ewentualne korzyści. Z pewnością nie jest to roślina, którą można stosować na własną rękę – wszelkie preparaty zawierające glistnika jaskółcze ziele powinny być przyjmowane pod kontrolą lekarza. Jednak nawet wtedy nie każdy może po nie sięgnąć.

Przeciwwskazaniem do stosowania glistnika jaskółcze ziele są istniejące bądź przebyte choroby wątroby, przyjmowanie leków, które zaburzają jej funkcje oraz niedrożność przewodów żółciowych. Jaskółczego ziela nie powinny używać osoby chorujące na jaskrę, cierpiące na wrzody żołądka, ani kobiety w ciąży. Trzeba też wiedzieć, że nawet w przypadku braku wyżej wymienionych przeciwwskazań podczas stosowania glistnika jaskółcze ziele mogą wystąpić skutki uboczne. Do najczęściej występujących zalicza się bóle brzucha, mdłości i biegunki. Przyjmowanie większych dawek glistnika jaskółcze ziele może dodatkowo skutkować takimi dolegliwościami, jak nadmierna produkcja śliny, ból i pieczenie w jamie ustnej, nietrzymanie moczu, czy ospałość.

W przypadku zatrucia glistnikiem może dojść do ciężkich objawów, wśród których wymienia się:

• spadek ciśnienia tętniczego,
• zaburzenia świadomości,
• zawroty i bóle głowy,
• częstoskurcz serca,
• zapadnięcie w śpiączkę.

Biorąc pod uwagę powyższe informacje, łatwo zrozumieć ostrożność, z jaką do glistnika jaskółcze ziele podchodzi większość lekarzy i farmaceutów. Niewykluczone, że w przyszłości dojdzie do jakiegoś przełomu w tej kwestii i uda się opracować nowe, bezpieczne sposoby wykorzystywania glistnika jaskółcze ziele w celach zdrowotnych. Obecnie jednak zaleca się podchodzić do niego z dużą dozą ostrożności – łatwo go przedawkować, co z kolei może skutkować poważnym uszczerbkiem na zdrowiu.