Krwawniki kwiaty – sadzenie, uprawa i pielęgnacja krwawników

Krwawniki to rośliny niezwykłe – obdarzone głębokim symbolizmem i estymą, lecznicze, a także zaskakująco zdobne, choć tak pospolite. Opisane i sklasyfikowane przez Karola Linneusza w 1753 r. tak naprawdę sięgają swoją renomą do czasów antycznych. Łacińska nazwa rodzaju botanicznego krwawników odnosi się wszak do słynnego herosa wojny trojańskiej, Achillesa, który leczył ponoć zielem swoje liczne rany.

Najsłynniejszym przedstawicielem liczącego nawet 120 gatunków rodzaju Achillea jest krwawnik pospolity (A. millefolium), pospolicie występujący na obszarze całej Polski. To on też jest głównymi źródłem surowca zielarskiego stosowanego od tysięcy lat po dzień dzisiejszy i jednocześnie stanowi oczko w głowie hodowców tworzących wciąż to nowe, różnobarwne odmiany.

Co musisz wiedzieć o krwawnikach ogrodowych?

Ogólnie rzecz biorąc, krwawniki to byliny astrowate charakterystyczne przede wszystkim dla Europy i Azji Zachodniej, a w mniejszym stopniu występujące również w Ameryce Północnej. W polskie florze wyróżniamy ich 12 gatunków, przy czym obok krwawnika pospolitego na uwagę zasługują aromatyczny krwawnik pannoński (A. pannonica), wykorzystywany m.in. jako pasza dla zwierząt, oraz krwawnik wełnisty (A. tomentosa) o zdobnych żółtych kwiatach. Większość rodzimych krwawników odznacza się białymi kwiatami zebranymi w formie koszyczków w sporej wielkości baldachogrona. Ich wnętrze tworzą przy tym rurkowate kwiaty obupłciowe, podczas gdy na obwodzie znajdują się języczkowate kwiaty żeńskie. Wielobarwne kwiaty Achillea zapylane są przez rozmaite owady.

Krwawniki – wymagania glebowe

Można śmiało powiedzieć, że krwawniki nawet ozdobne nie mają wielkich wymagań. Doskonale powodzi się im na suchej, ubogiej glebie i jedynie podmokłe zagony nie są dla nich wskazane. Idealne będzie więc dobrze przepuszczalne podłoże z domieszką piasku, o odczynie pH 4.0 – 8.0, do którego alternatywnie można dodać trochę kompostu, zwłaszcza, jeśli uprawiamy w swym ogrodzie szlachetniejsze, wielobarwne odmiany krwawników.

Stanowisko optymalnie powinno oferować całodzienne nasłonecznienie, ale większość krwawników ozdobnych bez problemu zniesie również częściowe zacienienie w ogrodzie. Niedostatek światła można zdiagnozować po opadaniu łodyg na boki.

Sadzenie i uprawa krwawników

Krwawniki ozdobne sadzimy najczęściej bezpośrednio na zagony, w postaci gotowych sadzonek, dość łatwych do kupienia w sklepach ogrodniczych. Ziemię przed posadzeniem warto spulchnić na głębokości ok. 30 cm. Poszczególne rośliny umieszczamy w odstępach 30-40 cm od siebie, gdyż dość łatwo rozrastają się one do stron. Dzięki temu można zyskać ładną dekorację ogrodu, która ma niskie wymagania.

Uprawę każdej odmiany kolorystycznej Achillea można rozpocząć również od nasion, które wysiewa się w lutym lub marcu w domu lub szklarni. Ziemia w doniczkach powinna być lekka, dobrze przepuszczalna i stale wilgotna, zaś do kiełkowania wymagana jest temperatura 18-21 stopnic C. Nasiona przykrywa się bardzo cienką warstwą podłoża. Gdy pokażą się już pierwsze roślinki, warto je przenieść do pomieszczenia o temperaturze 12-15 stopni C. Najsilniejsze siewki przesadzamy na tym etapie do większych donic i zasilamy nawozem bogatym w azot. Na zagonie można umieścić je dopiero po ustaniu wiosennych przymrozków, a pierwsze kwiaty pojawiają się w kolejnym roku.

Jak kwitną krwawniki ozdobne?

Krwawniki ozdobne zwykle kwitną w wyraźnych dwóch falach – w czerwcu oraz pod koniec lata. Po tym pierwszym kwitnieniu na łodygach pojawiają się mało estetyczne, zbrązowiałe kwiatostany, które można bądź to usuwać pojedynczo, bądź też ściąć wszystkie rośliny do połowy wysokości ich pędów. Oba te sposoby przedłużają okres kwitnienia i zapobiegają samorzutnemu rozmnażaniu się krwawników ogrodowych, które czasami bywają uważane za chwasty. Cięcie pozwala również pędom wzmocnić się i rozgałęzić, poprawiając wydatnie ich kształt.

Jesienią można usychające pędy przyciąć całkowicie przy ziemi, choć niektórzy ogrodnicy preferują pozostawić zbrązowiałe kwiatostany jako element zimowego krajobrazu – dość łanie prezentują się one po okryciu szronem lub na tle śniegowych czap.

Podlewanie i nawożenie krwawników

Świeżo posadzone lub przesadzone sadzonki wymagają regularnego podlewania, aby ich system korzeniowy ustabilizował się na danym stanowisku. Eksperci zalecają w tym okresie nawet 2-3 cm wody tygodniowo. Dojrzałe krwawniki ogrodowe z kolei praktycznie nie wymagają podlewania. Lubią one suchsze warunki i dobrze sobie w nich radzą, a jedynie w zupełnie skrajnych przypadkach długotrwałego braku opadów warto jest sięgnąć po konew.

Podobna skromność cechuje krwawniki każdej odmiany kolorystycznej w kontekście nawożenia. Uboga w wartości odżywcze gleba wydaje się wcale im nie przeszkadzać, a wręcz przeciwnie – żyzne podłoże niepotrzebnie zwiększa tempo ich wzrostu, prowadząc często do opadania nadmiernie rozwiniętych kwiatów. Raz do roku można więc podsypać tym roślinom nieco organicznego kompostu, ale nic poza tym!

Rozmnażanie krwawników

Krwawniki ozdobne posadzone w ogrodzie skutecznie rozmnażają się same, ale i sposoby ich kontrolowanej reprodukcji są wielorakie i dość skuteczne. Można więc na wzór Matki Natury wykorzystywać nasiona powstające w torebkach owocowych, z tym jednak zastrzeżeniem, że większość kupnych odmian to hybrydy, które nie dadzą nigdy identycznego potomstwa.

Dalej, krwawniki ogrodowe niezależnie od odmiany można również rozmnażać za pomocą sadzonek pędowych o długości ok. 15 cm,  które po usunięciu dwóch dolnych liści umieszcza się w mieszance wilgotnego torfu i perlitu. W ten sposób otrzymamy sadzonki identyczny jak roślina-rodzic, które w warunkach ciepła, słońca oraz niskiej wilgotności powinny dość szybko się ukorzenić.

Najlepszym sposobem rozmnażania jest jednak bez wątpienia podział kępy, który nie tylko daje nam silne, ukorzenione już sadzonki, gotowe do kwitnienia, ale także odmładzająco wpływa na uprawę ogrodową. Dokonuje się go późną jesienią lub wczesną wiosną, idealnie co 3-5 lat.

Ochrona krwawników

Krwawniki ogrodowe bez problemów znoszą polską zimę i nie wymagają żadnej ochrony – jesienią naturalnie obumierają, by wiosną wypuścić całkowicie nowe pędy. Niestety, nie są już odporne na choroby i insekty, a najczęściej trapią je mszyce oraz choroby grzybowe. Aby im zapobiegać warto unikać częstego zraszania liści i regularnie przerzedzać zagon, a w razie zaobserwowanego problemu należy potraktować rośliny stosownym opryskiem. Na krwawnikach najczęściej występuje przy tym mączniak prawdziwy objawiający się białym nalotem na liściach oraz rdza powodując przebarwianie się pędów do brązu.

Krwawnik zwyczajny – powszechnie znana odmiana

Krwawnik pospolity, jako gatunek typowy, odznacza się również dość sztywną, owłosioną i rozgałęzioną zwykle łodygą osiągającą 50-80 cm długości oraz równomiernie rozłożonymi, długimi, pierzastosiecznymi liśćmi przypominających zielone, lekko owłosione pióra, dość podobne do liści paproci. Cała roślina wydziela dość intensywny, słodkawy zapach, zdaniem wielu przypominający zapach chryzantem.

Jako ciekawostkę warto dodać, że odmiana pospolita jest gatunkiem o doniosłym znaczeniu ekologicznym. Wiele ptaków wykorzystuje jego pędy do wicia gniazd, co ponoć przeciwdziała pojawianiu się w nich pasożytów, zaś kwiatostany i liście są cennym pokarmem dla ciem, żuków, a nawet rzadkich odmian os. Krwawniki bardzo często sadzone są również w ogrodach motylich, przyciągając swym nektarem nawet bardziej kapryśne gatunki insektów. W rolnictwie z kolei wykorzystuje się je do zwalczania erozji gleby wywołanej suszą!

Ozdób swój ogród różnokolorowymi odmianami krwawników ozdobnych!

Trudno wyobrazić sobie roślinę łatwiejszą w uprawie i aranżacji w ogrodzie niż krwawniki ozdobne. Doskonale komponują się one z większością kwitnących gatunków letnich, uzupełniając luki na zagonie i przyciągając niezliczone ilości insektów. Warto wiedzieć, że Achillea jest niezwykle zróżnicowaną rośliną ogrodową, która pasuje do niejednej rabatki. Niektóre gatunki, takie jak krwawnik wełnisty, nadają się świetnie również do ogródków skalnych, podczas gdy np. krwawnik tarczowaty (A. clypeolata) można użyć do suszonych kompozycji. Baldachogrona po wysuszeniu doskonale utrzymują bowiem swój kształt, a często i barwę ( o ile nie jest biała).

Zastosowanie krwawnika zwyczajnego

Krwawniki pospolite z ogrodu można również łatwo wykorzystać jako surowiec zielarski. Napary z suszonych kwiatów i liści skutecznie hamują krwawienia, działają przeciwzapalnie, a nawet przeciwbólowo. Pomagają również przy stanach gorączkowych oraz mogą być podstawą domowych toników do twarzy oraz płukanek do włosów. Naukowcy szczególnie podkreślają wysoki poziom antyoksydantów w postaci flawonoidów, kwasów fenolowych i kumaryn, które mają potencjał zwalczania szerokiej gamy bakterii, grzybów i pasożytów. Wreszcie, młode liście odmiany pospolitej bywają też wykorzystywane jako przyprawa.

Czy warto uprawiać krwawniki?

Klasyczna postać krwawnika pospolitego, urocza, ale dość zwyczajna, stała się dla ogrodników inspiracją do uprawy zdobniejszych kultywarów. Niektóre z nich, dzięki ciekawemu ubarwieniu, prezentują się wręcz elegancko i mogą bez skrupułów być główną ozdobą zagonu. Miłośnikom dekoracyjnych ogrodów można więc polecić ciemnoróżową odmianę „Cerise Queen”, pomarańczową „Terrakotę”, żółty „Moonshine”, czy bardzo ciekawe dwubarwne kwiaty różowo-czerwonej papryki czy kremowo-żółtej „Summer Fruits Lemon”. Piękne, wyraziste kolorystycznie odmiany tworzą również krzyżówki międzygatunkowe. Tak naprawdę, można by z powodzeniem udekorować cały ogród rozmaitymi krwawnikami ozdobnymi, ciesząc się nie tylko pięknym wyglądem, ale przede wszystkim wolnym czasem zaoszczędzonym na pielęgnacji bardziej kapryśnych roślin!

Krwawniki – pytania i odpowiedzi

O czym należy pamiętać po zasadzeniu sadzonek krwawnika?

Najważniejszą czynnością w tym przypadku jest regularne podlewanie. Zalecana ilość wody to od 2 do 3 cm³ na tydzień, aby roślina mogła utworzyć stabilny i silny system korzeniowy.

Kiedy kwitnie krwawnik ozdobny?

Kwitnienie tej rośliny przypada dwa razy do roku. W pierwszej kolejności kwiatostany pojawiają się w czerwcu, następnie na koniec lata. Warto pamiętać, aby po pierwszym przekwitnięciu usunąć suche kwiaty.

Czy krwawniki ogrodowe trzeba zabezpieczać przed zimą?

Jest to roślina, która doskonale znosi niskie temperatury, dlatego też nie trzeba jej chronić przed mrozami.