Australijska limonka owoc ‒ właściwości, witaminy i wartości odżywcze australijskiej limonki

Australijska limonka (Citrus australasica) jest jednym z sześciu gatunków cytrusów, które oryginalnie pochodzą z Australii. Mimo stosunkowo niewysokiego rozprzestrzenienia na świecie, nietypowe owoce cieszą się coraz większą renomą, a ich plantacje rozszerzają się z każdym rokiem. Stąd australijską limonkę można już, jako wyjątkowy specjał, zakupić także i w Polsce. Czy warto?

Australijska limonka to zaledwie jedna z kilku nazw, które przylgnęły do owoców gatunku C. australasica, oficjalnie zaliczanego do rodzaju mikrocytrusów, rodziny rutowatych. Najpopularniejsze na całym świecie określenie „Finger Lime” odnosi się do charakterystycznego kształtu – grubszych, cylindrycznych „paluchów” o długości 4-8 cm.  Ale często można również spotkać się z dość tajemniczą nazwą limonkowego kawioru, która dość dobrze obrazuje wygląd miąższu złożonego z okrągłych, na wpół transparentnych kulek, do złudzenia przypominających cenioną na całym świecie rybią ikrę.

Charakterystyka botaniczna australijskiej limonki

Drzewa Citrus australasica nawet na Antypodach nie należą do powszechnego widoku – występują praktycznie wyłącznie w subtropikalnych lasach prowincji Queensland oraz na północy Południowej Walii. Pokrojem przypominają większe krzewy, osiągając od 2 do 7 m wysokości. Kolczaste pędy porośnięte są drobnymi ząbkowanymi liśćmi, wśród których od lutego do kwietnia rozwijają się niewielkie białe kwiaty. Z tych ostatnich rozwijają się cylindryczne owoce w różnych kolorach – od zielonego, przez różowy, a skończywszy na brązowym. W zależności od skórki także i miąższ przyjmuje różne barwy. Owa zmienność zdecydowanie wyróżnia australijską limonkę pośród innych cytrusów, które zwykle ograniczają się do jednego, dwóch odcieni.

Po zbiorze dojrzałe owoce Finger Lime mogą przetrwać w chłodzie około pięciu tygodni. Sama praca jest dość wymagająca i musi odbywać się ręcznie, bowiem limonki są bardzo podatne na uszkodzenia i w efekcie nawet 50% zbiorów kończy jako produkt gorszej jakości.

Historia australijskiej limonki

Owoce Citrus australasica po raz pierwszy odkryli oczywiście Aborygeni. Uważa się, że już przed tysiącami lat pierwotni mieszkańcy Australii spożywali podłużne limonki, a zarazem wykorzystywali je jako lekarstwo na rozmaite infekcje. Wyciśnięty ze skórki miąższ był na przykłady aplikowany na opryszczkę i wrzody jako środek odkażający.
 
Gdy na Antypody dotarli przybysze z Europy, zaczęło się masowe karczowanie lasów tropikalnych, aby stworzyć warunki pod przyszłe farmy. Wiele tysięcy drzew limonki australijskiej padło wówczas ofiarą chaotycznej kolonizacji. Na szczęście, w oazach dżungli na prywatnych posiadłościach oraz w ogrodach botanicznych przetrwały okazy, które następnie wykorzystano jako materiał genetyczny do rozmnażania.

W związku z globalnym zainteresowaniem plantacje limonkowego kawioru są dziś zakładane również w Tajlandii, na Florydzie czy na Sycylii – Australia jednak pozostaje niekwestionowanym liderem w produkcji, co tłumaczy zawrotne ceny owocu (nawet 100 euro za 1 kg!).

Właściwości zdrowotne australijskiej limonki

Podobnie jak inne owoce zaliczane do rodzaju cytrusów, australijska limonka jest przede wszystkim niezwykle bogatym źródłem witaminy C. Pod tym względem nawet trzykrotnie przebija ona mandarynkę! Poza tym w miąższu tych niezwykłych owoców odkryto spore zasoby witaminy E, kwasu foliowego i potasu, a także śladowe ilości żelaza i wapnia.

Zdaniem naukowców, australijska limonka sprzyja:

• wzmacnianiu odporności zwłaszcza w kontekście bakterii i wirusów powodujących sezonowe infekcje,
• utrzymywaniu skóry w dobrej kondycji,
• zapobieganiu chorobom dziąseł,
• normalizacji poziomu ciśnienia tętniczego.

Jak smakuje australijska limonka?

Jak większość cytrusów, australijska limonka jest przede wszystkim kwaśna. Nie jest to jednak smak, który wywoływałby grymas na twarzy, ale raczej przyjemny ton kwaskowatości. Co więcej, specyficzna struktura pęcherzyków miąższu sprawia, że przy konsumpcji wydają się one eksplodować w ustach niczym bąbelki wody gazowanej, co niewątpliwie jest największym atutem limonkowego kawioru. Niektórzy utrzymują, że w niezwykłym aromacie owocu da się również odnaleźć ton gotowanych jabłek!

Specyficzny smak ma również skórka, która choć nie jest jedzona wraz z owocem, bywa suszona i stosowana jako interesująca przyprawa o cytrusowym aromacie.

Jak jeść australijską limonkę?

W przeciwieństwie do innych cytrusów, owoc „Finger Lime” nie wymaga żmudnego obierania ze skórki i dzielenia na segmenty. Najpowszechniejsza metoda konsumpcji wymaga podzielenia podłużnego płodu na pół (w poprzek, nie wzdłuż) i wyciśnięcia miąższu na talerz. Resztki kwaśnych „jajeczek” można wydobyć ze skórki wąskim nożem.

W takiej postaci australijska limonka podawana jest najczęściej jako smaczna ozdoba do innych dań, zwłaszcza kremowych deserów, owocowych sałatek czy kanapek. Miąższem, tak samo jak kawiorem, można również dekorować sam talerz lub płaty mięsa czy filety rybne. Niektórzy szefowie kuchni mieszają go z innymi owocami, bitą śmietaną czy jogurtem, chcąc wykorzystać przede wszystkim kwaskowaty smak. Zdaniem ekspertów limonka szczególnie udanie komponuje się z arbuzem, melonem, awokado, zielonymi warzywami liściastymi, imbirem, serem fetą, ryżem, owocami morza oraz drobiem.

Australijską limonkę można również wykorzystywać do przygotowania wegańskiego sushi, zaś koneserzy zachwalają dodawanie jej do kieliszków schłodzonego szampana lub Martini – ponoć smakuje o wiele ciekawej niż truskawki. Przyrządza się z niej także dżemy i marmolady oraz kwaśne, orzeźwiające napoje.

Nie da się ukryć, że w naszym klimacie, gdzie australijskie limonki są tak unikalną rzadkością i specjałem, szkoda jest dorzucać je do dań wieloskładnikowych. Najpełniej skorzystamy bowiem z walorów tego uroczego cytrusa z Antypodów, jeśli wyeksponujemy go estetycznie i smakowo jak okrasę neutralnych w smaku posiłków.