Falafel – właściwości, skład i wykorzystanie falafela
Falafel, znany od pokoleń w kuchni Bliskiego Wschodu, staje się coraz popularniejszy również w Polsce. Tradycyjnie w skład falafela wchodzi ciecierzyca. Ze względu na brak składników pochodzenia zwierzęcego, falafelem bardzo chętnie zajadają się weganie oraz wegetarianie. Jeśli nie jadłeś jeszcze tego dania, koniecznie nadrób zaległości i zapoznaj się z przepisem na tę potrawę.
Falafel – co to jest?
Falafel to popularna w krajach arabskich wegańska potrawa. Przyrządza się ją z ciecierzycy lub fasoli fava, którą formuje się w kulki, przyprawia, a następnie smaży. Często podaje się go z hummusem. Ojczyzną tego dania jest Egipt. W Azji Zachodniej oraz w Egipcie falafel to znany i często podawany w lokalnych barach i restauracjach fast food, gdzie serwowany jest również jako mezze, czyli jako mała przystawka jedzona tuż przed daniem głównym.
Określenie ‘’falafel’’ pochodzi od arabskiego słowa falāfil, oznaczającego „pieprz”. Co ciekawe, w języku arabskim słowo ‘’falafel’’ ma kilka różnych znaczeń. Po pierwsze jest to przymiotnik nazywający rzeczy puszyste oraz chrupiące, po drugie to nazwa jednego z rodzajów gotowanego ryżu, po trzecie określenie kręconych włosów.
Pochodzenie i historia falafela
Jedna z teorii sugeruje, że falafel po raz pierwszy został przyrządzony około 1000 lat temu przez egipskich Koptów, którzy rozpowszechnili go na terenach Bliskiego Wschodu. Inna teoria wskazuje, że falafel powstał o wiele wcześniej, bo już w VI wieku p. n. e. na subkontynencie indyjskim, znanym do dzisiaj z wytwarzania różnych dań z wykorzystaniem ciecierzycy już 4000 lat przed naszą erą.
Inne źródło wskazuje na to, że pierwsze placki przypominające współczesny falafel wykonane ze sproszkowanych roślin strączkowych, tzw. akafalafel, wykonywano na Bliskim Wschodzie z użyciem fasoli fava i nazywano je tamiya ta-amia, co w języku arabskim oznaczało ‘’żywienie’’. Wielu badaczy twierdzi, że przyrządzali je koptyjscy chrześcijanie, którzy wierzyli, że pierwsi ludzie byli wegetarianami, zatem i oni na wzór pierwszych ludzi żywili się jedynie wegańską żywnością, w tym tamiyi.
Falafel pierwotnie wykonywano z fasoli fava. Dopiero, gdy danie rozpowszechniło się na północy, zastąpiono ją łatwiej dostępną ciecierzycą.
Falafel w kuchniach świata
Falafel jest szczególnie popularnym daniem na Bliskim Wschodzie. Mieszkańcy Izraela przejęli falafel z kuchni arabskiej i przygotowują go głównie z ciecierzycy. W tamtym kraju falafel jest tak lubiany i popularny, że mówi się nawet, że w Izraelu stoiska z falafelem są tak liczne jak restauracje szybkiej obsługi w USA. Co ciekawe, popularność falafela nie pozostała niezauważona przez jedną z egipskich restauracji McDonald’s, która przez jakiś czas serwowała w Kairze McFalafel. Przez długi czas kulki falafel jedzono bez żadnych dodatków. Pomysł umieszczania kulek w picie pochodzi od emigrujących Żydów z Jemenu do Izraela. Dzięki temu falafel można było łatwiej przenosić, co wpłynęło na jego popularność, czyniąc go najbardziej znanym fast foodem na terenie Izraela.
Współcześnie falafel często podaje się wewnątrz pieczywa, którego rodzaj jest wybierany zgodnie z lokalnymi przyzwyczajeniami i gustem. W krajach arabskich, takich jak Liban, Tunezja czy Maroko falafel serwuje się w okrągłym chlebie zwanym Khubz, w Egipcie natomiast ciasto, w którym umieszcza się falafel, określa się mianem Aish Baladi. W tamtym regionie do przygotowania falafela stosuje się wyłącznie fasolę fava, a popularnymi dodatkami do tego dania są: sos tahini, rozcieńczony z wodą i cytryną, a także sałatka z pomidora i pietruszki. W Libanie zwykle w ramach sałatki miesza się posiekane liście mięty z pietruszką, a także dodaje się pikle. Ten ostatni dodatek obecny jest także w syryjskich falafelach. W Syrii bardzo często sałatkę lub pitę przyprawia się solą lub sumakiem, znaną w klimacie śródziemnomorskim przyprawą. Muzułmanie często traktują falafel jako iftar, czyli pierwszy posiłek, który można spożyć po zachodzie słońca w czasie trwania ramadanu.
W Egipcie, Libanie, Palestynie i Izraelu falafel jest uznawany za potrawę narodową. W Europie falafel z ciecierzycy został spopularyzowany przez emigrantów z krajów Bliskiego Wschodu. W Ameryce Północnej do końca lat 70. Falafel był znany jedynie w dzielnicach zamieszkanych przez Żydów i emigrantów z Bliskiego Wschodu. Dziś potrawa jest serwowana w wielu ulicznych barach. W Niemczech, głównie na obszarze byłego Berlina Zachodniego, odnotowano wzrost popularności falafela w ostatnich dziesięcioleciach XX wieku. Związane to było z obecnością społeczności arabskiej w tamtym regionie.
Falafel i jego właściwości
Falafel, ze względu na obecność ciecierzycy, to świetne źródło białka. Dlatego poleca się jego spożywanie osobom, których dieta jest uboga w ten składnik odżywczy. Dodatkowo ciecierzyca zawiera wiele cennych witamin i soli mineralnych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu, takich jak: wapń wpływający na stan zębów i kości, potas konieczny do transportu składników odżywczych wewnątrz komórek, kwas foliowy wspierający pracę układu nerwowego i krwionośnego, cynk przyspieszający gojenie się ran, żelazo istotne w procesie przemiany materii, fosfor obecny w procesie mineralizacji zębów i kości, witaminy z grupy B wpływające na cały organizm oraz magnez wpływający korzystnie na pamięć. Falafel – w porównaniu z innymi daniami typu fast food – jest niskokaloryczny oraz nie zawiera tłuszczów nasyconych, głównych winowajców wysokiego cholesterolu. Obecny w ciecierzycy błonnik pomaga regulować rytm wypróżnień oraz może wpływać na zmniejszenie poczucia głodu, co sprzyja odchudzaniu. Dodatkowo falafel zawiera niewiele soli, co jest konieczne do utrzymania niskiego ciśnienia krwi.
Wykorzystanie falafela w kuchni
Falafel to wyjątkowo proste danie, które łatwo można zaadaptować do warunków polskich. Tego typu potrawę możesz zaserwować nie tylko podczas rodzinnego obiadu, ale również podać na większym przyjęciu. Kotleciki falafel będą dobrym sposobem na urozmaicenie codziennego menu oraz doskonałą alternatywą dla dań typu fast food, na przykład pizzy czy kebabu. Sprawdzi się również jako świetna przekąska lub danie obiadowe do pracy lub do szkoły. Tego typu przysmak z pewnością sprawi przyjemność wszystkim miłośnikom fast foodów, którzy jedząc te kotleciki z ciecierzycy nie będą musieli martwić się o zbędne kilogramy. Oczywiście, pod warunkiem, że nie zastosują kalorycznych dodatków.
Przepis na falafel
Falafel to danie, które bez trudu wykonasz samodzielnie w domu. Skorzystaj z naszego przepisu i ciesz się wspaniałym smakiem tej potrawy.
Składniki:
- 2 szklanki suchej ciecierzycy
- ¾ szklanki żółtej cebuli posiekanej
- ¼ szklanki świeżej posiekanej natki pietruszki
- 2 łyżki mielonego czosnku
- 2 łyżki mąki
- 2 łyżeczki soli kamiennej
- 1 łyżka kminku
- 2 łyżeczki zmielonej kolendry
- 1 łyżeczka kardamonu
- ¼ łyżeczki pieprzu czarnego
- ¼ łyżeczki pieprzu cayenne
- olej roślinny (do smażenia)
Przygotowanie:
W dużej misce z wodą umieść surową ciecierzycę. Woda powinna przykrywać ciecierzycę. Zostaw naczynie na noc. Wypłucz ciecierzycę i dodaj do niej posiekaną cebulę, zmielony czosnek, pietruszkę, mąkę, kolendrę, kminek, sól, czarny pieprz, pieprz cayenne i kardamon. Umieść składniki w malakserze i miksuj aż do uzyskania pasty z kawałkami ciecierzycy. Przełóż otrzymaną mieszankę do miski i wstaw na kilka godzin do lodówki. Wyjmij z lodówki pastę i rozpocznij formowanie kulek lub małych placków. Przygotowane kulki lub placuszki odkładaj na talerz. Smaż w głębokim oleju w temperaturze około 160 stopni Celsjusza, wrzucając kulki lub placki partiami. Kulki powinny być smażone około 3 minuty z każdej strony. Przygotowany falafel serwuj w picie, z dodatkiem hummusu, pikli oraz pomidorów.
Falafel łączy w sobie walory smakowe oraz właściwości zdrowotne
Falafel to wyjątkowo popularny fast food na Bliskim Wschodzie. Coraz chętniej jest jedzony również w Europie Zachodniej. W Polsce powstaje wiele punktów gastronomicznych, gdzie można skosztować tego przysmaku, a niektóre restauracje dodają to danie do swojego menu. Falafel z powodzeniem może zastąpić inne potrawy typu fast food. Tradycyjnie przygotowuje się go z ciecierzycy, która jest niskokaloryczna oraz zawiera wiele cennych witamin z grupy B i minerałów, takich jak wapń, potas, magnez czy fosfor, pozytywnie wpływających na funkcjonowanie organizmu. Jak widać, odpowiednio przyrządzony falafel łączy w sobie walory smakowe oraz właściwości zdrowotne. Falafel, dzięki temu, że przygotowuje się go jedynie z koszernych, roślinnych składników, jest chętnie przygotowywany z okazji różnych świąt i jedzony przez przedstawicieli judaizmu i islamu. Nic dziwnego, że jest popularny w bardzo wielu zakątkach świata, m.in. w Niemczech czy Ameryce Północnej. Warto spróbować tego dania.
- “https://www.historytoday.com/archive/historians-cookbook/falafel”; data dostępu: 2019-05-04;
- “https://www.toriavey.com/toris-kitchen/falafel/”; data dostępu: 2019-05-04;
- “https://www.theage.com.au/world/lebanon-turns-up-the-heat-as-falafels-fly-in-food-fight-20081011-4yqo.html”; data dostępu: 2019-05-04;
- “https://www.haaretz.com/food/.premium-food-wars-did-jews-invent-falafel-after-all-1.5429673”; data dostępu: 2019-05-04;
- “https://web.archive.org/web/20110718075130/https://www.wnewsj.com/main.asp?SectionID=43&SubSectionID=200&ArticleID=172473”; data dostępu: 2019-05-04;
- “https://archive.is/20130505124656/https://www.thisislondon.co.uk/restaurants/article-1256574-falling-for-fine-falafel.do,”; data dostępu: 2019-05-04;
- “https://www.manoosh.com.au/health-benefits-falafel/”; data dostępu: 2019-05-05;
- “https://dinnerthendessert.com/classic-falafel-no-canned-beans/”; data dostępu: 2019-05-05;