Mówi się o nich ‒ najpopularniejsze danie indyjskie. Chodzi oczywiście o samosy, czyli o hinduskie pierożki z warzywami i innymi dodatkami. Choć dziś samosy są uznawane za typowo hinduską potrawę, to jednak ich korzenie sięgają starożytnej Persji. Współcześnie samosami zajadają się mieszkańcy różnych części Azji, m.in. Bangladeszu, Nepalu i oczywiście Indii, gdzie te egzotyczne pierożki można spotkać na niemal każdym rogu.
Pierożki samosa, fot. shutterstockSamosy – co to takiego?
Samosy to smażone lub pieczone pierożki z pikantnym nadzieniem. W ich wnętrzu znajdziemy kawałki ziemniaków, cebuli, groszek, soczewicę i mięso. W zależności od regionu, w którym jest przygotowywana, pierożek może przybierać różne kształty: od trójkątnych, poprzez stożkowe po półksiężycowe. Choć samosy uznawane są za najpopularniejszą indyjską przystawkę, to jej sława sięga znacznie dalej, aż po najdalsze zakątki Azji Zachodniej, Azji Południowo-Wschodniej, Morza Śródziemnego i Afryki. Obecnie, ze względu na emigrację ludności z tych obszarów, samosy przekroczyły granice geograficzne i są przygotowywane także w innych częściach świata.Choć współcześnie kojarzy się je głównie z kuchnią hinduską, to jednak ojczyzną nie są Indie, a Persja. Wskazują na to, m.in., wzmianki o tym daniu w wierszu pochwalnym perskiego poety Isaqa al-Mawsili, żyjącego w IX wieku. Przepisy na tę potrawę można także znaleźć w arabskich książkach kucharskich z okresu od X do XIII wieku, gdzie samosy występują pod nazwami ‘’sanbusak’’, ‘’sanbusaq’’ oraz ‘’sanbusaj’’. Wszystkie te trzy określenia pochodzą od perskiego słowa ‘’sanbosak’’.
Na subkontynent indyjski samosy zostają przywiezione przez kupców z Azji Środkowej w XIII wieku. W pochodzącej z tamtego czasu literaturze pięknej oraz księgach kulinarnych znajduje się szereg dowodów na to, że samosy były daniem przeznaczonym dla klasy wyższej. Ówczesny królewski uczony i poeta, Amir Khusro pisał nawet, że ‘’samosami przygotowanymi z mięsa, masła i cebuli’’ zajadali się książęta i szlachta.
Ibn Battuta, czternastowieczny podróżnik i badacz, opisuje posiłek na dworze Muhammada bin Tughluqa, gdzie przed trzecim daniem serwowano samushak lub sambusak, mały placek nadziewany mielonym mięsem, migdałami, pistacjami, orzechami włoskimi i przyprawami. W szesnastowiecznym piśmie mongolskim Ain-i-Akbari, samosę określa się mianem ‘’qutab’’, a jednocześnie wspomina o tym, że „lud Hindustan nazywa ją sanbúsah”. O owym sanbúsah piszą także Hindusi. Przepis na samosy w wersji hinduskiej odnajdujemy w rękopisie indyjskim Nimmatnama-i-Nasiruddin-Shahi pochodzącym z XVI wieku. W XVI wieku samosy zdobywają popularność również w Iranie.
Samosy z mielonym mięsem, fot. shutterstock
Właściwości zdrowotne samosów
Pierożki samosa, mimo że pyszne są również bardzo kaloryczne. W 100 gramach tego dania znajduje się około 330 kcal, co nie jest dobrą informacją dla tych z nas, którzy znajdują się na diecie odchudzającej. To również potrawa, w której znajdziemy mnóstwo soli. Regularne jedzenie dużych ilości soli powoduje zatrzymywanie się wody w organizmie, a w konsekwencji może doprowadzić do problemów z nadciśnieniem, do osteoporozy, kamicy nerkowej czy nawet do udaru mózgu. Co więcej, typowe samosy są robione z mąki białej i nadzienia ziemniaczanego, co stanowi pokaźny ładunek węglowodanów, niewskazanych dla osób na diecie odchudzającej.
Samosy w kuchniach świata
W każdym zakątku świata samosy są przygotowywane w nieco inny sposób. W Indiach robi się je z lokalnej mąki i nadziewa mieszanką z puree ziemniaczanego, cebuli, zielonego groszku, soczewicy, chili i wielu innych przypraw. Następnie pierożki są smażone w głębokim oleju, aż ciasto uzyska złotobrązowy kolor.Gotowe samosy podaje się z czatni, czyli gęstym sosem z owoców, warzyw, czosnku, rodzynek, cebuli i octu. Na koniec Hindusi dekorują je miętą oraz kolendrą. W jednym z miast Indii, w Hajdarabadzie, przygotowuje się o samosa, które mają grubsze ciasto i wypełnia nadzieniem z mięsa mielonego, znanym pod nazwą lukami.
Różnice w przyrządzaniu pierożków samosa zauważalne są również w innych częściach kraju. Na niektórych obszarach samosy podawane są z ketchupem, a w innych z dodatkiem jogurtu, posiekanej cebuli czy kolendry. W niektórych stanach Indii samosy przypominają bardziej portugalskie chamuças, wewnątrz których znajdziemy puree ziemniaczane z przyprawami, smażoną cebulą, marchewką, kapustą, liśćmi curry, zielonymi papryczkami chili i innymi składnikami zależnymi głównie od lokalnych nawyków żywieniowych.
Samosa to popularna przekąska w czasie Ramadanu i innych muzułmańskich świat. Tego typu pierożkami chętnie zajadają się w Bangladeszu. Samosy doczekały się również swojej bengalskiej wersji shingara, znacznie mniejszej od standardowej odmiany. Wewnątrz shingary znajdziemy kawałki ziemniaków, warzyw, a czasem także kawałkami mięsa. Zazwyczaj są smażone w głębokim oleju do uzyskania złocisto-brązowego koloru. Podaje się je na gorąco z ketchupem lub sosem i dodatkiem mięty, kolendry i tamaryndowca lub z tradycyjnymi dodatkami jogurtu, posiekanej cebuli, kolendry. W Bengalu samosy są spożywane w porze podwieczorku lub jako przekąska. Oprócz wersji pikantnej, samosę robi się także w słodkiej formie, zanurzając pierożki w syropie cukrowym.
Ekologia.pl poleca
Samosy serwuje się z lokalnymi sosami, fot. shutterstock
Przepis na samosy
Składniki na ciasto:- 50 dag białej mąki
- 2 łyżki oleju roślinnego
- ¼ łyżeczki soli kamiennej
- ½ szklanki wody + kilka łyżek ekstra
Składniki na farsz do pierożków:
- 2 łyżki oleju
- 1 łyżeczka nasion kolendry
- ½ łyżeczki nasion kopru włoskiego
- garść nasion kozieradki
- 1 łyżka imbiru
- 1 łyżeczka zmielonego czosnku
- 1 łyżeczka posiekanej papryczki jalapeno
- 2 łyżeczki czerwonego chili w proszku
- 2 łyżki zmielonej kolendry
- ¾ łyżeczki kurkumy w proszku
- 1 łyżka surowego proszku mango
- ½ łyżeczki przyprawy Garam masala
- 2 duże ziemniaki, gotowane, obrane i przerobione na puree
- 6–7 liści curry
- sól morska dla smaku
Przygotowanie:
Ciasto na samosy: Wymieszaj mąkę i sól, a następnie dodaj olej. Dodaj ½ szklanki wody i zagnieć ciasto. Możesz potrzebować kilku dodatkowych łyżeczek wody, ale dodawaj je stopniowo. Konsystencja ciasta powinna być jędrna i gładka. Na koniec zagniecione ciasto przykryj wilgotną szmatką i odłóż na bok.
Nadzienie do pierożków:
Rozgrzej olej na patelni. W tym czasie zgnieć ziarna kolendry, nasiona kopru włoskiego i nasiona kozieradki i umieść je na patelni. Dodaj imbir, czosnek i zielone papryczki chilli i smaż przez chwilę. Dodaj pozostałe przyprawy, puree z gotowanych ziemniaków i sól. Wymieszaj dokładnie wszystkie składniki. Na koniec dodaj curry i odstaw do ostygnięcia.
Zawijanie pierożków:
Rozwałkuj ciasto na grubość paru milimetrów. Weź foremkę do pierogów lub szklankę i powycinaj koła. Na środku każdego koła umieść łyżkę nadzienia i potem zlep ciasto dwukrotnie na pół, by uformować trójkąt. Umieść samosy na wysmarowanej tacce, upewniając się, że nie dotykają się wzajemnie i zakryj je wilgotną szmatką.
Smażenie samosów:
Podgrzej około cztery łyżki oleju na patelni. Kiedy olej będzie wystarczająco gorący, umieść w nim samosy i smaż na wolnym ogniu aż do uzyskania złocistego brązu po obu stronach. Wyjmij je na talerz wyłożony papierem, aby wchłonął dodatkowy olej i podawaj ciepłe z ketchupem, kolendrą lub sosem z tamaryndowca.
Katarzyna Augustyniak
Bibliografia
- “https://myfoodstory.com/best-indian-punjabi-samosa-recipe/”; data dostępu: 2019-07-10
- “https://timesofindia.indiatimes.com/life-style/health-fitness/photo-stories/samosas-are-the-worst-evening-snack-ever-and-heres-why-you-need-to-quit-them-now/photostory/62192878.cms?picid=62192885”; data dostępu: 2019-07-11
- “https://www.indianfusion.co.za/south-african-indian-samoosa-samosa/”; data dostępu: 2019-07-11
- “https://www.cookclickndevour.com/samosa-recipe-how-to-make”; data dostępu: 2019-07-11
- “https://livingfoodz.com/recipes/mathri-samosa-1435”; data dostępu: 2019-07-12
