Koper włoski przyprawa - właściwości, wartości odżywcze i zastosowanie kopru włoskiego

William Coles, XVII-wieczny brytyjski botanik, napisał w swoim dziele „Raj przyrody”: „Zarówno nasiona, liście, jak i korzeń naszego ogrodowego kopru włoskiego wykorzystywane są do przyrządzania napojów dla tych, którzy nadto utyli, aby obniżyć ich nieporęczność i sprawić, by zmizernieli i wychudli.”

1. Koper włoski jako kariera anyżowej bulwy
2. Koper włoski - witaminy i wartości odżywcze
3. Koper włoski ma antyulteniającą moc
4. Herbatka z kopru włoskiego – nie tylko dla niemowląt
5. Środki ostrożności przy stosowaniu koperu włoskiego
6. Koper włoski w kuchni
7. Koper włoski na różne sposoby

Ale o niezwykłych właściwościach kopru włoskiego, zwanego również fenkułem, wiedzieli już starożytni Grecy i Rzymianie, wykorzystując go w dziesiątkach leczniczych mieszanek na bardzo różne dolegliwości, m.in. kaszel i wzdęcia. W języku greckim nazwa rośliny brzmi marathron i związana jest z czasownikiem maraino, czyli odchudzać. A że koper w dzikiej postaci bujnie porastał pola wielkiej bitwy z 490 r. p.n.e., z szacunku dla jego magii miejsce legendarnego zwycięstwa ochrzczono… Maratonem.

Koper włoski jako kariera anyżowej bulwy

Koper włoski, z łaciny Foeniculum vulgare, jest roślina dwuletnią zaliczaną do rodziny selerowatych. Rosnący dziko w rejonie Morza Śródziemnego, obecnie jest uprawiany na wielką skalę w Stanach Zjednoczonych, Francji, Indiach i Rosji. Tradycja masowej hodowli w celach leczniczych sięga już jednak ponad tysiąc lat wstecz – w VIII wieku Karol Wielki zakładał plantacje kopru włoskiego po całym swym imperium, wierząc w niezwykłe właściwości twardych bulw.

Charakterystyczny, lekko słodkawy i anyżowy smak kopru włoskiego wykorzystywany był również w historii do aromatyzowania alkoholu oraz odświeżania podniebienia przy konsumpcji popularnych niegdyś solonych ryb i mięs.

Koper włoski zbiera się wczesną wiosną, ponieważ jego smak jest najintensywniejszy przy umiarkowanych temperaturach powietrza. Kupując, należy wybierać bulwy białe, jędrne i jak najcięższe, z łodygami wyglądającymi świeżo i pozbawionymi przebarwień. Świeże warzywo można przechowywać w lodówce nawet 10 dni.

Koper włoski - witaminy i wartości odżywcze

Świeży koper włoski jest wciąż niedocenianą jarzyną, która wnosi wiele zdrowia na talerz. Przede wszystkim miąższ bulwy jest bardzo bogaty w witaminę C – 100 gram kopru włoskiego pokrywa aż w 20% dzienne zapotrzebowanie na ten cenny antyutleniacz. Polecić go należy więc przede wszystkim przy stanach osłabionej odporności oraz schorzeniach reumatycznych, gdy organizmowi brakuje kolagenu.

Ponadto w anyżowych bulwach jest sporo błonnika, co w połączeniu w bardzo niskim indeksem glikemicznym czyni koper włoski wielkim sprzymierzeńcem osób na diecie. Błonnik wspomaga również proces przemiany materii, zapobiegając zaparciom i redukując przenikanie cząsteczek cholesterolu do krwi. Ale to nie koniec dobrych wiadomości dla „sercowców” – wysoka zawartość potasu w koprze włoskimi pomaga kontrolować ciśnienie krwi, podczas gdy kwas foliowy utrzymuje tętnice w dobrej formie. Koper włoski dostarcza organizmowi również białko, tłuszcze, węglowodany, witaminy - witamina A, witaminy z grupy B (witamina B1, B2, B3 i B6), witamina E i K, a także sole mineralne - cynk, fosfor, magnez, sód, wapń i żelazo.

Koper włoski ma antyulteniającą moc

Oprócz witaminy C w bulwie kopru włoskiego obecne są również inne antyutelniacze, należące do rodziny flawonoidów. Mowa tu szczególnie o uszczelniającej naczynia krwionośne rutynie oraz zwalczającej stany zapalne kwercetynie. Naukowców najbardziej fascynuje jednak anetol – związek chemiczny obecny w aromatycznym olejku lotnym obecnym w koprze włoskim. Anetol w badaniach laboratoryjnych wykazuje nie tylko silne działanie przeciwzapalne, ale również przeciwnowotworowe. Zdaniem badaczy, potrafi on zneutralizować komunikację międzykomórkową prowadzącą do aktywacji genów rakowych i wzrostu guzów.

Antyoksydacyjne właściwości kopru włoskiego wykorzystywane są również w kosmetyce – ekstrakt z tej niezwykłej rośliny jest cennym składnikiem kremów wygładzających i zapobiegających starzeniu skóry.

Herbatka z kopru włoskiego – nie tylko dla niemowląt

Choć ze względu na witaminę C koper włoski warto spożywać na surowo, na świecie największą popularnością cieszy się herbata z jego nasion. Lekko anyżowy napar swoją sławę zawdzięcza głównie niemowlętom, będąc pierwszym ratunkiem przy problemach z kolką. Według badania naukowego z 2012 roku na 62 niemowlęta cierpiące na poważne problemy z gazami jelitowymi, koper włoski wyraźnie pomógł aż 40 z nim!

Ale przeciwwzdymające działanie herbatki koprowej działa również doskonale na dorosłych. Napar poleca się większości żołądkowców, zwłaszcza zaś osobom borykającym się ze zgagą, niestrawnością, odbijaniem, wzdęciami, a nawet częstymi infekcjami jelitowymi. Jego skuteczność docenią również osoby na diecie – zaparzony fenkuł reguluje apetyt, pomaga szybciej spalać tłuszcz i redukuje zatrzymywanie wody w organizmie. Dzięki działaniu przeciwbakteryjnemu esencją warto również płukać usta, aby pozbyć się nieprzyjemnego zapachu.

Poza tym, w olejku zwartym w nasionach kopru włoskiego znajdują się związki imitujące działanie estrogenu, dzięki czemu herbatka z kopru włoskiego stała się wielkim sprzymierzeńcem kobiet. Potrafi ona łagodzić zaburzenia hormonalne, stymulować libido, zmniejszać uciążliwość PMS-u oraz stymulować produkcję mleka u matek karmiących piersią.

Środki ostrożności przy stosowaniu koperu włoskiego

Jak większość ziół o silnym działaniu, koper włoski niesie ze sobą również pewne zagrożenia, o których warto wiedzieć przed rozpoczęciem kuracji. Przede wszystkim może on uczulać, powodując świąd skóry, opuchliznę i wysypkę, a prawdopodobieństwo takiej reakcji jest szczególnie wysokie u osób z alergią na seler lub marchew.

Herbata z kopru włoskiego może również wchodzić w reakcję z niektórymi lekami, zwłaszcza betablokerami. Nie poleca się jej kobietom cierpiącym na raka zależnego od poziomu estrogenu, a więc raka piersi, jajników i endometrium. Wreszcie, nadmiar herbatki może również szkodzić płodowi w łonie matki, zaburzając jego gospodarkę hormonalną, więc w ciąży napar należy pić w ograniczonych ilościach.

Koper włoski w kuchni

Z surowych bulw kopru włoskiego da się przygotować wiele ciekawych potraw, które urzekają chrupkością i nietypowym, lekko słodkawym smakiem.

Oto kilka inspiracji:

Sałatka z kopru włoskiego

Składniki:

• 1 bulwa kopru włoskiego
• pęczek rzodkiewek
• 1 małe jabłko
• 3 łyżki startego parmezanu
• 2 łyżki oliwy z oliwek
• 2 łyżki musztardy z gorczycą
• 1 łyżka soku z cytryny
• sól i pieprz

Przygotowanie:
Sok z cytryny, musztardę i oliwę wlewamy do małego słoiczka, solimy i pieprzymy, a następnie zakręcamy i wstrząsamy do wymieszania. Bulwę kopru włoskiego kroimy w poprzek na jak najcieńsze plastry. Rzodkiewki ścieramy na tarce na plasterki. Łączymy warzywa z sosem, dokładnie mieszamy i całość posypujemy parmezanem.


Wegańskie kanapki z koprem włoskim

Składniki:

• chleb razowy z ziarnami
• dojrzałe awokado
• czosnek
• sok z cytryny
• świeży koper włoski
• pomarańcz
• liście mięty

Przygotowanie:
Chleb kroimy na równe kromki. Awokado obieramy, wyjmujemy pestkę, a miąższ rozgniatamy widelcem na pastę. Dodajemy zmiażdżony ząbek czosnku, odrobinę soku z cytryny, sól i pieprz. Tą pastą smarujemy chleb, na wierzchu zaś układamy cieniutkie plasterki bulwy kopru włoskiego, a na nich obrane z błon cząstki pomarańczy. Każdą kanapkę ozdabiamy liśćmi mięty.


Smażony koper włoski

Składniki:

• 2 łyżki oliwy z oliwek
• 2 czerwone lub pomarańczowe papryki
• 1 bulwa kopru włoskiego
• 2 ząbki czosnku
• 100 g czarnych oliwek
• sok z połowy cytryny
• sól kamienna i pieprz zielony

Przygotowanie:
Paprykę i koper włoski kroimy na cienkie paski. Na patelni rozgrzewamy oliwę i dodajemy posiekany czosnek. Chwilę smażymy, a następnie dodajemy paprykę i znów podsmażamy, mieszając. Dodajemy koper włoski i całość dusimy ok. 10 minut na średnim ogniu. Dodajemy pokrojone w plasterki oliwki i sok z cytryny, a następnie dokładnie mieszamy. Podajemy na ciepło jako dodatek do mięsa lub ryby.

Koper włoski na różne sposoby

Koper włoski da się również łączyć z innymi warzywami i smażyć lub piec na blasze z dodatkiem oleju. Obróbka cieplna z jednej strony neutralizuje nieco anyżowy smak kopru włoskiego, z drugiej, niestety, zuboża go w substancje odżywcze. W każdej formie koper włoski jest jednak wspaniałym i zdrowym urozmaiceniem klasycznego polskiego jadłospisu.

Bibliografia