Omlet – właściwości, skład i rodzaje omleta

Przez wieki zachwycali się nim możni tego świata. Współcześnie wielu z nas nie wyobraża sobie śniadania bez jego obecności. Mowa oczywiście o omlecie, który znany był już w starożytności. Według tradycji, omlet jest po prostu plackiem wykonanym z jajek. Mimo swojej prostoty jego jedzenie przynosi wiele korzyści. Zobacz, jak go przygotować, by cieszyć się smakiem wspaniałego omleta o poranku.

1. Omlet – co to takiego?
2. Omlet to zdobywca królewskich podniebień
3. Omlet w różnych krajach
4. Właściwości i wpływ na zdrowie omleta
5. Przepis na omlet

Omlet – co to takiego?

Według dawnej receptury, omlet tradycyjnie przygotowuje się z jajek, które najpierw są ubijane, a następnie mieszane z wodą i przyprawami, przede wszystkim solą i pieprzem. W kolejnym kroku przygotowana mieszanka umieszczana jest na patelni, gdzie jest smażona. Tę trójskładnikową wersję omleta często wzbogaca się także o inne dodatki, takie jak krojone warzywa, mięso czy ser. Dzięki temu każdy przygotowany omlet zyskuje własny niepowtarzalny smak. Najbardziej znane klasyczne nadzienia omletowe to posiekany ser Cheddar lub Gruyere, kwaśna śmietana, pokrojona w kostkę szynka, chrupiący boczek, smażone pieczarki, papryka lub pomidory, karmelizowana cebula, świeże zioła, a nawet resztki z wczorajszej kolacji.

Równie często, co omlety w wersji wytrawnej, przygotowuje się omlety na słodko. Aby uzyskać słodki omlet, wystarczy pominąć pieprz i dodać odrobinę cukru do mieszanki jajecznej. Niektórzy także dodają do omleta konfitury, drobno posiekane prażone orzechy lub jagody.

Omlet to zdobywca królewskich podniebień

Pierwsze omlety powstały w starożytnej Persji. Według autorów „Breakfast: A History” były prawie nie do odróżnienia od irańskiego dania, kookoo sabzi. Starożytni Rzymianie dodali mu więcej składników, mieszając jajka z produktami mlecznymi. Jednak ostateczny wpływ na kształt tego przysmaku mieli Francuzi, którzy bardziej urozmaicili tę potrawę.

Zdaniem Alana Davidsona po raz pierwszy słowo ‘’omlet’’ we francuskiej wersji pojawiło się dopiero w połowie XVI wieku. Wcześniejsze formy tego wyrażenia, takie jak: „alumelle” i „alumete’’ stosowane były już w 1393 roku przez Ménagiera de Paris.

Omlet to iście królewski przysmak, którym zachwycali się ludzie na najwyższych szczeblach państwowych. Do Polski ta potrawa trafiła za sprawą żony Jana III Sobieskiego, Marysieńki Sobieskiej.

Omlety były przysmakiem, który podbił serce samego Napoleona Bonaparte. Jak głosi jedna z legend, kiedy Napoleon Bonaparte i jego armia podróżowali przez południową Francję, postanowili spędzić noc w pobliżu miasta Bessières. Napoleon skosztowawszy omleta przygotowanego przez lokalnego właściciela, kazał mieszkańcom zebrać wszystkie jajka w wiosce i przygotować następnego dnia ogromny omlet dla swojej armii.

Omlet w różnych krajach

Przez wieki każdy naród wypracował własną, unikatową wersję omleta. Dziś można nawet stwierdzić, że w każdym domu jest przygotowywana odmienna wersja tego dania. W zależności od tego, co preferują domownicy, omlet może być stworzony jedynie na bazie podstawowych składników lub wzbogacony o ciekawe dodatki.Omletem, który najbardziej nawiązuje do pierwotnej wersji jest francuska odmiana tego dania. Smażona na średnim ogniu, francuski omlet z dodatkiem soli kamiennej i pieprzu jest często aromatyzowany pomidorami i drobno posiekanymi ziołami (często estragonem, trybulą, pietruszką i szczypiorkiem) lub posiekaną cebulą.

Omelette de la mère Poulard, normańska specjalność opracowana po raz pierwszy w Mont-Saint-Michel, została okrzyknięta najbardziej znanym omletem na świecie.

W Iranie możemy zjeść kuku, czyli ciasto, które niemal w 100 procentach przypomina pierwsze odmiany omletów. Na szczególną uwagę zasługuje tu omlet z Nargesi lub szpinaku, który jest irańskim daniem, przygotowywanym ze smażonej cebuli i szpinaku i przyprawianym solą, czosnkiem i pieprzem. Innym interesującym omletem jest tzw. Pora, na którą składają się jajka, cebula, pomidor, zielone papryczki chilli, liście kolendry.

Równie ciekawą odmianą tego dania jest włoski omlet frittata, w którym oprócz podstawowych składników znajdziemy także mieszankę warzywną z czosnkiem i anchois zapiekaną na maśle. Zainteresowanie budzi także japońskie danie, tzw. tamagoyaki, które jest wielowarstwowym plackiem składającym się z cienkich, zawijanych omletów. W Hiszpanii spotkamy się z nieco inną wersją omletu wykonanego z jajek i dodatku smażonych ziemniaków.

W kuchni tajskiej tradycyjny omlet nazywa się „khai chiao”,  w którym ubita mieszanka jajeczna i niewielka ilość sosu rybnego są smażone w woku wypełnionym 1- 2 szklanki oleju roślinnego i podawane na ryżu gotowanym na parze. Danie zwykle podaje się z sosem Sriracha i kolendrą. Odmianą tego dania jest khai chiao songkhrueang, w którym omlet z prostym jajkiem podaje się razem z smażonym mięsem i warzywami. Jeszcze innym rodzajem tajlandzkiego omletu jest khai yat sai, dosłownie „jajka wypełnione farszem”.

W Stanach Zjednoczonych niezwykle popularnym jest omlet Denver, znany również jako omlet południowo-zachodni lub omlet zachodni. Jest to omlet wypełniony pokrojoną w kostkę szynką, cebulą i zieloną papryką. Omlet ten, często podawany w południowo-zachodniej części Stanów Zjednoczonych, polewany jest sosem serowym wraz z przystawką ze smażonych ziemniaków z cebulą.

Właściwości i wpływ na zdrowie omleta

Czy jedzenie omletów jest zdrowe? Omlet w swojej pierwotnej, najprostszej wersji, składającej się przede wszystkim z jajek to danie bogate w białko, tłuszcz oraz wiele witamin, m.in. witaminy A, witamin z grupy B, witaminę D, fosfor i żelazo. Dzięki tym składnikom, jedzenie omletów pozytywnie wpływa na nasze kości, na układ krwionośny, na układ odpornościowy, a także – ze względu na obecność białka - na rozwój mięśni. Omlet to także świetne źródło energii. Z tego powodu po omlety bardzo chętnie sięgają sportowcy, którzy potrzebują dodatkowego pobudzenia przed treningiem.

W 100-gramowej porcji tego dania znajdziemy 160 kcal. Jest to więc posiłek dosyć kaloryczny. Omlet zawiera sód, którego obecność pozwala na utrzymanie odpowiedniej ilości płynów w organizmie. I co najważniejsze… śniadanie w postaci omleta może wprawić cię w dobry nastrój. Wszystko dzięki obecności magnezu, który pomaga naszemu ciału się zrelaksować i uspokoić nerwy.

Przepis na omlet

Zrobienie omleta jest prostsze niż myślisz. Nie wymaga wielu godzin pracy, wystarczy kilka minut, by móc cieszyć się jego smakiem.

Składniki:

• 2 jajka
• 2 łyżki stołowe wody
• 1/8 łyżeczki soli morskiej
• szczypta pieprzu
• 1 łyżeczka masła
• 1/3 szklanki nadzienia, np. rozdrobnionego sera czy posiekanej szynki

Przygotowanie:
Ubij jajka, wodę, sól i pieprz w małej misce. Rozgrzej masło na patelni. Wlej przygotowaną mieszankę. Mieszanka powinna natychmiast osadzić się na krawędziach patelni. Gdy ciasto lekko się przyrumieni, nie będzie widać żadnych płynnych miejsc, obróć omlet na drugą stronę.

Pamiętaj, że  omlety są gotowe tak szybko, że wszystkie nadzienia powinny być przygotowane do spożycia przed rozpoczęciem smażenia. Odpowiednia proporcja nadzienia to 1/3 do ½ do omleta z 2 jajek. Surowe dodatki powinny być uprzednio ugotowane, a kawałki wewnątrz omleta powinny być małe, aby zapobiec jego rozerwaniu po złożeniu.Choć wykonanie tego dania jest proste, to sama potrawa nie jest prostacka. Wręcz przeciwnie, omlet to przysmak, którym zachwycał się sam Napoleon Bonaparte czy Marysieńka Sobieska. Obecnie omlety są przygotowywane na wiele różnych sposobów: począwszy od tradycyjnej metody opartej na kilku podstawowych składnikach, takich jak: jajka, sól, pieprz czy woda, a skończywszy na potrawie składającej się z bardzo urozmaiconego składu. W wielu współczesnych wersjach znajdziemy obok podstawowych produktów, również przyprawy ziołowe, pomidory, szynkę czy ser. Wszystko po to, by zachwycać smakiem i czarować kolorami dania.

Bibliografia

1. Anderson, Heather Arndt; “Breakfast: A History ”; AltaMira Press;
2. A. Szczepańska; “„Potrawy z jaj” podrozdział „Jaja smażone” :„Omlety””; praca zbiorowa: Dobra kuchnia: żywienie w rodzinie, Wydawnictwo „Watra”, 1976;
3. “https://www.incredibleegg.org/recipe/basic-french-omelet/”; data dostępu: 2019-10-31
4. “https://drhealthbenefits.com/food-bevarages/staple-food/benefits-of-eating-omelette-everyday”; data dostępu: 2019-10-31
5. “https://sjp.pwn.pl/sjp/omlet;2495246”; data dostępu: 2019-10-31
6. “https://eggyguru.com/2017/09/14/napoleon-and-the-omelette/”; data dostępu: 2019-10-31
7. “https://www.notrefamille.com/dictionnaire/definition/omelette/”; data dostępu: 2019-10-31
8. “https://www.food.com/recipe/kai-yat-sai-talay-thai-omelette-with-seafood-289864”; data dostępu: 2019-10-31