Wygląd
Komarowate są niewielkimi owadami o smukłym ciele o wymiarach od 2 do 19 mm. Ciało składa się z trzech segmentów – głowy, tułowia i odwłoka. Na głowie znajdują się oczy złożone i długie, owłosione czułki oraz aparat gębowy kłująco-ssący składający się z warg, żuwaczki, podgębia i szczęk I pary. Na tułowiu znajdują się trzy pary odnóży oraz wąskie skrzydła pokryte łuskami; w spoczynku są ułożone na odwłoku. Odwłok samic rozszerza się znacznie podczas pobierania pokarmu.

Pożywienie
Komarowate w zależności od płci i stadium rozwojowego odżywiają się różnym pokarmem:

• samice komarowatych odżywiają się krwią kręgowców (głównie ptaków i ssaków, rzadziej gadów); krew jako substancja bogata w białko wykorzystywana jest przez samice do produkcji jaj. Ślina samic zawiera enzym przeciwdziałający krzepnięciu krwi, który dodatkowo wywołuje reakcję alergiczną – po ukłuciu pojawia się odczyn zapalny (obrzęk, świąd oraz zaczerwienie). Samice lokalizują potencjalną ofiarę wyczuwając zwiększone stężenie dwutlenku węgla oraz składników potu (kwas mlekowy, oktanol); posługują się również termodetekcją;
• samce odżywiają się nektarem kwiatów;
• larwy żywią się rozkładającymi się szczątkami organicznymi, są roślinożerne lub drapieżne;
• poczwarki nie pobierają pokarmu.

Rozmnażanie i rozwój
Rozwój komarowatych przebiega z różną szybkością – niektóre gatunki rozmnażają się wielokrotnie w ciągu roku i produkują kilka pokoleń rocznie; u innych gatunków rozwój jest znacznie dłuższy i przeważnie w ciągu roku rozwija się tylko jedno pokolenie. Występują 4 stadia rozwojowe – jaja, larwy, poczwarki oraz osobniki dorosłe.
Samice składają jaja w zbiornikach wód stojących (jeziorach, stawach, bagnach, mokradłach) lub na ich brzegach. Jaja składane są bezpośrednio do wody lub przytwierdzane są u niektórych gatunków do roślin wodnych. Samice gatunków tropikalnych mogą składać jaja także w pustych pniach, nasadach liści roślin z rodziny bromeliowatych lub liściach dzbanecznikowatych, gdzie gromadzi się woda deszczowa.

Larwy komarowatych mają dobrze rozwiniętą głowę, długi tułów bez odnóży oraz segmentowany odwłok zaopatrzony w specjalna rurkę służącą do oddychania. W zależności od gatunku larwy przyjmują specyficzne położenie w wodzie – skierowane są głową w dół u komara brzęczącego (Culex pipiens) lub ułożone są poziomo pod powierzchnią wody u komara widliszka (Anopheles maculipennis).

Poczwarki komarowatych są bardzo ruchliwe, przeważnie unoszą się tuż pod powierzchnią wody, a w razie zagrożenia szybko uciekają wiosłując odwłokiem. Stadium poczwarki trwa w zależności od gatunku od kilku do kilkunastu dni.
Dorosłe samce i samice przystępują do rozrodu przeważnie w kilka dni po wyjściu ze stadium poczwarki. Samce większości gatunków tworzą ogromne roje, w które wlatują samice, gdzie następnie przystępują do kopulacji. Po zapłodnieniu samica udaje się na poszukiwanie żywiciela, którego krew potrzebna jest do produkcji jaj. Po kilku dniach samica składa jaja do wody. Długość życia samców wynosi 5-7 dni; samice przeważnie żyją do kilku tygodni.

Roznoszenie chorób
Samice komarowatych przenoszą liczne drobnoustroje chorobotwórcze (wirusy, bakterie, pierwotniaki, nicienie) wywołujące choroby zwierząt oraz ludzi, takie jak:

• wirusy żółtej febry, dengi oraz czikungunii przenoszone głównie przez komara egipskiego (Aedes aegypti) i komara tygrysiego (Aedes albopictus);
• wirus Zachodniego Nilu powodujący gorączkę Zachodniego Nilu (zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych) u ptaków i ssaków; przenoszony przez komary z rodzaju Aedes i Culex;
• wirus gorączki doliny Rift wywołujący gorączkę krwotoczną u zwierząt hodowlanych i ludzi; przenoszony przez ok. 30 gatunków komarów;
• wirus Zika wywołujący wysypkę i objawy zbliżone do grypy u naczelnych oraz człowieka; przenoszony głownie przez komara egipskiego oraz inne gatunki z rodzaju Aedes;
• bakteria Francisella tularensis wywołująca u zwierząt i człowieka tularemię; przenoszona przez komary z rodzajów Culex i Culiseta;
• filaria Bancrofta (Wuchereria bancrofti), nicień wywołujący obrzęki narządów limfatycznych u ludzi (słoniowaciznę); przenoszony przez liczne gatunki komarów;
• zarodźce malarii (Plasmodium) wywołujące malarię u gadów, ptaków i ssaków (w tym człowieka); przenoszone przez komary z rodzaju Anopheles, np. komara widliszka (Anopheles maculipennis) i Anopheles gambiae.