Gacek brunatny – opis, występowanie i zdjęcia. Nietoperz gacek brunatny ciekawostki
Nie wiem dlaczego, ale mam nieodparte wrażenie, że większości społeczeństwa nietoperze kojarzą się źle. A to piją krew, a to mają duże kły, którymi wbijają się w szyje pięknych niewiast, albo wplątują się we włosy. To wszystko… podobno. Z pewnością gacek brunatny nie wpisuje się w ten opis, bo o ile kły posiada, dodam tylko, że dość ostre, to woli raczej zajadać się owadami, aniżeli kąsać ludzi. Dla każdego nietoperza, także dla gacka brunatnego kontakt z człowiekiem to ogromny stres, zatem strach przed tymi zwierzętami, przynajmniej w Polsce jest zdecydowanie przesadzony!
Gacek brunatny z wielkimi uszami
Inna nazwa tego gatunku brzmi gacek wielkouch. Trudno się temu dziwić, bowiem trzymając nietoperza w dłoniach i przypatrując się mu uważnie, możemy zobaczyć długie, pociągłe, szpiczaste, osiągające około 4 cm uszy, które potrafi skrzętnie zwijać. Dla tych, którzy w ogóle z nietoperzami nie mieli do czynienia w pierwszym momencie, nazwa wielkouch może wydawać się dość abstrakcyjna, ale po chwili gacek nie zawodzi i rozwija swoje uszy. Jednak uwagę przyciągają pewne, dziwne twory będące wytworami skóry, rosnącymi tuż przed samymi uszami, ale nadal na małżowinie usznej. Chodzi o tzw. koziołki, nazywane po łacinie tragus. Z punktu widzenia chiropterologa – badacza nietoperzy – koziołki są jedną z cech pozwalających odróżnić gatunek, dlatego że u różnych nietoperzy, przyjmują różny kształt. U gacka brunatnego dorastają do około 18 mm i mają charakterystyczny wydłużony kształt, określany czasami jako nożowaty, ponieważ rzeczywiście może przypominać ostrze noża. Natomiast z punktu widzenia, a w tym przypadku, raczej słyszenia samego zainteresowanego, czyli nietoperza, ten fałd skórny ma umożliwić zwierzętom lepsze odbieranie wrażeń dźwiękowych, które u tych ssaków mają kluczowe znaczenie o czym będzie później.
Wspomniane wymiary robią wrażenie dopiero wtedy, gdy uzmysłowimy sobie jak niewielki jest sam gacek brunatny. Moi dobrzy znajomi, którzy kiedyś ratowali wielkoucha, przyrównali jego wielkość do karty kredytowej lub dłoni drobnej kobiety. Po rozmiarach ciała gatunek ten można zaliczyć do małych zwierząt. Przedramię osiąga długość między 36 a 43 mm, a ogon wystaje zaledwie na 3 mm poza błonę ogonową. Kolor futra gacka brunatnego, jak sama nazwa wskazuje, jest barwy brązowej, przy czym ten brąz może mieć różne odcienie, natomiast brzuch ma zdecydowanie jaśniejszy, nawet podchodzący pod biel. Jednak ubarwienie futra, mimo że dotyczy gacka brunatnego, nie stanowi cechy pozwalającej odróżnić go od gacka szarego, który do lat 60. ub. wieku był uznawany za podgatunek gacka brunatnego, jednak w toku prowadzonych badań, zaczęto rozróżniać oba te gatunki. Jeśli mamy taką możliwość i trzymamy w dłoniach osobniki obu gatunków, zwłaszcza osobniki męskie, to określenie przynależności do gatunku nie powinno stanowić żadnego problemu. Wystarczy spojrzeć na prącie jednego i drugiego, a po jego kształcie nawet laik jest w stanie rozpoznać, który gacek jest którym gackiem. Penis gacka brunatnego przypomina trójkąt, natomiast gacka szarego jest bardziej zaokrąglony. Oprócz tego warto zajrzeć nietoperzowi w oczy, przyjrzeć się kolorowi oraz kształtowi pyska i wprawne oko po obserwacji tego elementu będzie w stanie dokonać oznaczenia gatunku. Pyszczek gacka brunatnego jest barwy cielistej i stosunkowo krótki, natomiast u szarego wokół nozdrzy pojawiają się fałdy skórne, nazywane niekiedy rozdęciami, a sam pyszczek jest dłuższy. Do tego nieowłosione części mogą być szaro pigmentowane.
Gacek brunatny – pogromca owadów
Gacek brunatny posiada kły. Te kły są ostre, z resztą muszą takie być, przecież nietoperz ten łapie swoje ofiary w locie. Żeby chwyt był pewny, to urządzenie, które go wykonuje musi robić to z należytą precyzją. W tym przypadku jama ustna, zęby a także nacisk szczęki na żuchwę powinny być odpowiednio silne, żeby upolowana zdobycz z jamy ustnej nie wypadła. Zęby stanowią również cechę diagnostyczną, pozwalającą na odróżnienie gacka brunatnego od gacka szarego. Ten pierwszy w porównaniu z gackiem szarym ma mniejszy stosunek długości kłów do przedtrzonowców, natomiast u tego drugiego, zęby przedtrzonowe są prawie w ogóle niewidoczne. Żeby je dostrzec, trzeba użyć lupy, bowiem są bardzo mocno zakorzenione w zębodołach. Latem i wiosną wielkouch tworzy niewielkie, w porównaniu z innymi nietoperzami, kolonie liczące nawet do 100 osobników, przy czym obie płcie nocują oddzielnie. Samice tworzą tzw. kolonie rozrodcze w okresie od maja do lipca, kiedy to na świat przychodzą młode. W tym celu zamieszkują zakamarki naszych domów, dziuple czy budki lęgowe. Według badań naukowców o wiele łatwiej gacka brunatnego spotkać w budce lęgowej dla ptaków niż dla nietoperzy. Wynika to z tego, że gatunek ten woli przebywać w miejscach z dużą przestrzenią. Samica w czerwcu bądź lipcu rodzi tylko jedno młode. Ciąże bliźniacze zdarzają się naprawdę rzadko. Po miesiącu małe nietoperze osiągają zdolność lotu, natomiast jeszcze przez kolejne dwa tygodnie są pod opieką rodziców. Gacki potrzebują mniej więcej dwóch miesięcy do osiągnięcia pełnej samodzielności. Zanim jednak do tego dojdzie, uczą się od rodziców polowania, gdzie i w jaki sposób mogą zdobyć smakowity pokarm, w którego skład głównie wchodzą muchówki, nocne motyle z rodziny sówkowatych, czy różnego rodzaju drobne bezkręgowce zbierane ze ścian budynków lub z powierzchni liści. Tereny łowieckie gacków brunatnych sięgają maksymalnie do 3 kilometrów od noclegowiska. Nietoperze te przede wszystkim polują pośród koron drzew, a nawet pomiędzy krzewami, gdzie potrafią naprawdę zwinnie latać a także zawisać w powietrzu podobnie jak pustułka i następnie przypuszczać atak. Osławiona wśród ludzi echolokacja, z której nietoperze korzystają w tym przypadku nie ma aż tak dużego znaczenia, jakby nam się to mogło wydawać. Owszem gacki brunatne z niej korzystają, ale swoją strategię łowiecką opierają głównie na słuchu oraz obserwacji potencjalnej ofiary. Chociaż sam jest pogromcą owadów, to także ulega atakom ze strony innych drapieżców. Okazuje się, że gacki brunatne padają ofiarami sów lub nocnych ssaków drapieżnych takich jak kuny. W sprzyjających warunkach puszczyk jest w stanie złapać odpowiednio więcej nietoperzy. Przez sprzyjające warunki, mamy rozumieć jaskinie, czy też inne miejsca noclegu nietoperzy, do których dostęp mają polujące na nie sowy. Porównując procentowy udział w diecie kuny oraz puszczyka gacków brunatnych, zdecydowanie wygrywa puszczyk.
Zimowy śpioch z tego gacka brunatnego
Zima jest najgorszym okresem w świecie zwierząt. Przychodzi mróz, w związku z tym jest zimno, na dodatek mało jedzenia, a zwłaszcza mało jedzenia dla zwierząt owadożernych. Gacki także uwielbiają zjadać ogromne ilości owadów, a tych zimą nie ma w ogóle, chyba że któryś wleci do mieszkania. Jednak to dość liczne wyjątki, z których nietoperze raczej nie skorzystają, bo zimą hibernują. Hibernacja jest niczym innym jak spowolnieniem funkcji życiowych do minimum. Zwierzęta obniżają temperaturę ciała i śpią w bezpiecznych dla siebie miejscach. Żeby mogło dojść do tego typu zjawiska, muszą być wydzielane w organizmie odpowiednie hormony spowalniające pracę serca. Tętno hibernującego nietoperza jest niższe aż dziesięciokrotnie w stosunku do tętna nietoperza będącego w pełni sił latem. Długość takiego stanu jest zależna od panujących warunków klimatycznych. Kiedy temperatura powietrza wzrośnie, nietoperze mogą obudzić się nawet w środku zimy, co nie jest dla nich korzystne, dlatego że jedzenia i tak nie będzie na tyle dużo, by zaspokoić wszystkie potrzeby energetyczne. Podczas gdy hibernacja trwa, ssak traci nawet 30-40% masy ciała i jest to zjawisko niekoniecznie zależne od samej hibernacji, a tak naprawdę od cyklu życiowego. Spadek masy ciała tych zwierząt stanowi cechę wrodzoną, a udowodniło to badanie przeprowadzone na nietoperzach trzymanych w niewoli przez trzy lata. Ssaki były utrzymywane w tych samych warunkach, tak że nie odczuwały zmian pór roku. Było im cały czas tak samo ciepło, miały cały czas dostęp do ulubionego pokarmu, a i tak gdy nadchodziła kalendarzowa jesień, mimo tych doskonałych warunków nietoperze traciły masę nie hibernując.
mam takiego w piwnicy. Mam go wyploszyc czy pozostawic?
ciekawy artykul…… i zwierzątko….
jakie brzydkie zwierzę…niczym z koszmarów sennych….
o ile Cię nie ugryzie w nos ;p
To i tak jest jeden z najsympatyczniejszych nietoperzy :)