Oliwa z oliwek - właściwości i działanie. Jak stosować oliwę z oliwek?

Przeciwdziała zmianom nowotworowym, wzmacnia kości i układ immunologiczny, odżywia mózg oraz skórę, łagodzi stany zapalne, no i wyśmienicie smakuje. Oliwa z oliwek – naturalna recepta na zdrowie i piękny wygląd… pod warunkiem, że jest prawdziwą extra vergine, a nie zjełczałą podróbką. Sprawdź, jaką oliwę z oliwek kupujesz i dowiedz się, czy przypadkiem nie zachwycasz się produktem niskiej jakości.



Oliwa z oliwek, fot. shutterstockOliwa z oliwek, fot. shutterstock
  1. Jak powstaje oliwa z oliwek
  2. Oliwa oliwie nierówna
  3. Oliwa z oliwek jako remedium na choroby cywilizacyjne
  4. Oliwa z oliwek w profilaktyce raka
  5. Oliwa z oliwek, a właściwości antybakteryjne
  6. Oliwa z oliwek nada się do pielęgnacji ciała
  7. Tak smakuje oliwa z oliwek
  8. Oliwa z oliwek jako dodatek do zdrowej diety
Europejskie drzewo oliwne to jedno z najstarszych drzew świata. Obecnie uprawia się je także w Ameryce czy we wschodniej Azji, ale oryginalnie wywodzi się z krajów śródziemnomorskich. Jego najcenniejszą część stanowią owoce - oliwki, a z oliwek robi się jedną z najlepszych i najzdrowszych oliw na świecie - oliwę z oliwek.

Jak powstaje oliwa z oliwek


Jak powstaje oliwa z oliwek? Oliwa wytłaczana jest z dojrzałych owoców drzewa oliwkowego, czyli po prostu z oliwek.  Po zerwaniu z drzewa, oliwki oczyszcza się, a następnie miażdży i z powstałej masy odseparowuje olej. Do rozdrabniania owoców używane są specjalne maszyny tłoczące. Czasem bywa jeszcze w tym celu wykorzystywana starsza metoda, w której oliwki najpierw umieszcza się między dwoma kamiennymi walcami, a powstałą pastę ściska następnie w specjalnej prasie. Jednak produkowaną oliwę należy wybierać z rozmysłem, bo nie każda ma taką jakość, jakiej byśmy oczekiwali.

Oliwa oliwie nierówna


Najprawdziwsza oliwa – extra vergine – ma lekko mętną konsystencję, żółtozielony kolor, charakterystyczny aromat i gorzkawy posmak, który zawdzięcza zawartości związków fenolowych (oleokantalu i oleuropeiny). Ten aromatyczny, wyjątkowy olej ma długą historię i jest symbolem kuchni oraz diety, w której dominują zdrowe, nieprzetworzone produkty, wysokiej jakości sery, świeże warzywa, owoce morza, znakomite ryby oraz makarony. Żywią się nią przede wszystkim mieszkańcy krajów basenu Morza Śródziemnego oraz Bliskiego Wschodu. Niemniej drzewo oliwne uprawia się także w Kalifornii, Indiach czy na terenie Ameryki Południowej, gdzie sprzyja mu ciepły klimat. Oliwa z oliwek podbiła również nasze serca i zagroziła pozycji oleju rzepakowego oraz słonecznikowego, stając się jednym z najchętniej kupowanych tłuszczów roślinnych. Niestety, niewielu Polaków wie, jak kupować oliwę z oliwek.

Na rynku spotkamy się z czterema rodzajami tego produktu. Numerem jeden jest wspomniana już oliwa z oliwek extra vergine – wysokiej jakości tłuszcz nierafinowany, pochodzący z pierwszego tłoczenia na zimno. Następnie na rynek wprowadzana jest oliwa z oliwek vergine, o nieco wyższej kwasowości, ale nadal powstająca z pierwszego tłoczenia, nierafinowana. Dwa ostatnie rodzaje oliwy z oliwek to oliwa rafinowana, nadająca się do smażenia oraz oliwa z oliwek produkowana z wytłoków (w zależności od kraju pochodzenia, znajdziemy ją pod nazwą sansa, ojuro lub pomace). Niedoświadczeni konsumenci bardzo często sięgają po te ostatnie rodzaje, przekonani o tym, że kupują produkt najwyższej jakości. Tymczasem nie mają one nawet pożądanego smaku i aromatu (w porównaniu do prawdziwej oliwy z oliwek). Oliwę z oliwek kupujmy wyłącznie u sprawdzonych dostawców i zawsze dowiadujmy się, skąd pochodzi oraz jak powstawała. Tylko najprawdziwsza, oryginalna oliwa z oliwek to gwarancja najwyższych walorów prozdrowotnych i smakowych.
Oliwa wytłaczana jest z dojrzałych owoców drzewa oliwkowego, czyli po prostu z oliwek

Oliwa z oliwek jako remedium na choroby cywilizacyjne


Skład tłuszczowy oraz zawartość antyutleniaczy sprawiają, że oliwa z oliwek pomaga zapobiegać wielu niekorzystnym procesom zapalnym i chorobotwórczym. Przeciwdziała cukrzycy, miażdżycy, nadciśnieniu tętniczemu, nadwadze oraz nowotworom, a więc wszystkim tym chorobom, na które współczesny człowiek zapada najczęściej.

Wszak mieszkańcy krajów śródziemnomorskich, gdzie oliwa z oliwek jest podstawą żywienia, od zawsze cieszą się wspaniałym zdrowiem, krzepkością i młodym wyglądem pomimo upływu czasu.
Zdrowy tłuszcz
Przeciwdziała cukrzycy, miażdżycy, nadciśnieniu tętniczemu, nadwadze oraz nowotworom, a więc wszystkim tym chorobom, na które współczesny człowiek zapada najczęściej.
Na taki efekt, wpływ ma oczywiście całokształt prowadzonej przez nich diety, bogatej w świeże warzywa i owoce oraz produkty lokalne najwyższej jakości. Oliwa z oliwek stanowi jednak ich codzienne uzupełnienie, jest nieodłącznym składnikiem wielu tradycyjnych receptur i dodatkiem, bez którego Grecy czy Włosi nie wyobrażają sobie większości posiłków.

Pozytywny wpływ oliwy z oliwek na zdrowie warunkowany jest w głównej mierze zawartością kwasów tłuszczowych NNKT (niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych), które niwelują stany zapalne, wymiatają wolne rodniki, wzmacniają błony komórkowe i regulują metabolizm lipidów. Nie są jednak samodzielnie syntetyzowane przez organizm – należy dostarczać ich sobie wraz z pożywieniem. Skład tłuszczowy oliwy z oliwek ma ponadto kilka dodatkowych zalet. Spośród wszystkich tłuszczów roślinnych, oliwa z oliwek wyróżnia się najwyższym stężeniem kwasu oleinowego, zawiera niewiele nasyconych kwasów tłuszczowych oraz stosunkowo korzystne proporcje kwasów tłuszczowych omega-6 do omega-3. Wiele osób, którym własne zdrowie i kondycja leżą na sercu, spożywa codziennie stałą dawkę oliwy z oliwek, co traktuje jako element profilaktyki antynowotworowej i antymiażdżycowej. Oto, co jeszcze może nam dać oliwa z oliwek, dzięki charakterystycznej dla siebie kompozycji kwasów tłuszczowych, zawartości witamin A, D, E i K, potas oraz magnez, a także związków fenolowych:


  • Spadek poziomu cholesterolu frakcji LDL, zahamowanie odkładania blaszek miażdżycowych w ścianach naczyń krwionośnych.
  • Pomoc w odchudzaniu i regulacja poziomu glukozy we krwi.
  • Wzmocnienie układu odpornościowego.
  • Pozytywny wpływ na pracę układu hormonalnego.
  • Polepszenie stanu skóry i spowolnienie procesów jej starzenia się.
  • Hamowanie stanów zapalnych.
  • Przeciwdziałanie osteoporozie i depresji.
  • Zapobieganie tworzeniu się zakrzepów, poprzez zwiększenie krzepliwości krwi.
  • Ochronę przed nowotworami układu rodnego i pozytywny wpływ na rozwój płodu.
  • Zmniejszenie ryzyka zachorowania na astmę.
  • Oczyszczanie organizmu, regulacja trawienia i przeciwdziałanie zaparciom.

Oliwa z oliwek w profilaktyce raka


Udowodniono, że zawarte w oliwie z oliwek związki fenolowe – zwłaszcza oleokantal – są wyjątkowo skuteczne w likwidowaniu komórek nowotworowych. Tłumaczyłoby to niższą zapadalność na raka u stosujących dietę śródziemnomorską.

Oleokantal, oprócz działania antyoksydacyjnego i antynowotworowego, posiada też właściwości przeciwzapalne i oddala ryzyko rozwoju choroby Alzheimera. Pamiętać jednak warto, że związek ten obecny jest wyłącznie w oliwie z oliwek extra vergine. Procesy rafinacji, którym poddawane są oliwy z niższej półki, niszczą substancje bioaktywne.

Oliwa z oliwek, a właściwości antybakteryjne


Oliwa z oliwek zawiera wiele składników odżywczych, które mogą hamować lub zabijać szkodliwe bakterie. Jedną z nich jest Helicobacter pylori, bakteria żyjąca w żołądku, która może powodować wrzody i raka żołądka. Badania w probówkach wykazały, że oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia zwalcza osiem szczepów tej bakterii, z których trzy są odporne na antybiotyki (Journal of Agricultural and Food Chemistry, 2007). Z kolei analizy przeprowadzone na ludziach sugeruja, że 30 gramów oliwy z oliwek z pierwszego tłoczenia, przyjmowanych codziennie, może wyeliminować infekcję Helicobacter pylori u 10-40% ludzi w ciągu zaledwie dwóch tygodni.
oliwa z oliwek to doskonały dodatek do sałatek, fot. shutterstock

Oliwa z oliwek nada się do pielęgnacji ciała


Dzięki wysokiej koncentracji substancji przeciwzapalnych oraz antyoksydantów, oliwa z oliwek znajduje zastosowanie w kosmetyce, głównie do pielęgnacji skóry suchej i dojrzałej, ale też problemami takimi, jak atopowe zapalenie skóry, łuszczyca czy łupież. Oliwa z oliwek wtarta w skórę wycisza stany zapalne, odżywia, chroni i działa przeciwstarzeniowo. Wysoka zawartość witaminy A i E, ale także D i K sprawia, że jest idealnym produktem do ochrony (szczególnie w chłodniejszych porach roku) i odżywienia nawet najbardziej wrażliwej skóry.

Istnieją dwa sposoby na włączenie oliwy z oliwek do codziennej pielęgnacji skóry. Po pierwsze, możesz zainwestować w produkty, których głównym składnikiem jest oliwa z oliwek. Obecnie istnieje wiele środków do mycia twarzy, mydeł i środków nawilżających, które wykorzystują oliwę z oliwek jako składnik. Inną opcją jest użycie oliwy z oliwek znajdującej się w spiżarni. Wybierz wysokiej jakości oliwę z oliwek z pierwszego tłoczenia bez dodatków chemicznych. Nałóż niewielką ilość oliwy na skórę, a jej nadmiar zetrzyj czystym ręcznikiem. Usunięcie nadmiaru oleju jest ważne, ponieważ pomaga zapobiegać zatykaniu porów. Oliwa z oliwek może być również używana do zmywania makijażu na koniec dnia.
Skład tłuszczowy oliwy z oliwek
  • Kwas oleinowy (omega-9) - 60-75%
  • Kwas linolowy 14-18%
  • Kwas palmitynowy: 10-18%
  • Nasycone kwasy tłuszczowe: 15%
  • Kwas linolenowy: 2%
  • Kwas stearynowy: 2%



Tak smakuje oliwa z oliwek


Oliwa z oliwek, pod warunkiem, że jest rafinowana, nadaje się do smażenia i pieczenia potraw, dzięki wysokiemu punktowi dymienia (powyżej 200 ̊C). Jednak prawdziwie zakochać można się wyłącznie w oliwie z oliwek extra vergine, która może być wykorzystywana tylko na zimno. Aromatyczna oliwa nadaje się idealnie do maczania włoskiego chleba i bagietek oraz jest jedynym słusznym wyborem, jeśli idzie o odprawianie śródziemnomorskich sałatek. To podstawa słynnego sosu vinegret oraz najlepszy dodatek do włoskiej pizzy. Poza klasyczną oliwą z oliwek, warto wypróbować również jej wersji smakowych – ziołowej, o smaku chili czy z dodatkiem czosnku.

My polecamy przepis na Patatas a lo pobre, ten hiszpański klasyk jest idealnym dodatkiem do każdego dania mięsnego lub rybnego. Można też skonsumować go solo.

Patatas a lo pobre (ziemniaki biedaka)

Składniki (dla 4 osób):

Przygotowanie:
Cebulę, ziemniaki i paprykę mieszamy, doprawiamy solą, pieprzem i octem. Rozgrzewamy oliwę z oliwek na dużej patelni na średnim ogniu i dodajemy mieszankę warzywną. Smażymy przez około 20 minut, od czasu do czasu odwracając ziemniaki. Warzywa powinny być miękkie, ale niezbyt chrupiące.

Oliwa z oliwek jako dodatek do zdrowej diety


Należy pamiętać, że oliwa z oliwek nie jest jedynym zdrowym składnikiem diety śródziemnomorskiej. Pomyśl o tym jako o jednym z aspektów śródziemnomorskiego stylu jedzenia, który zawiera dużo owoców, warzyw i orzechów; całe ziarna; i ograniczone ilości czerwonego mięsa.
Ekologia.pl (Elżbieta Gwóźdź)

Bibliografia

  1. Monika Gorzynik-Debicka i in., International Journal of Molecular Sciences ; “Potential Health Benefits of Olive Oil and Plant Polyphenols ”; ncbi.nlm.nih.gov; 2019-06-15
  2. University of Edinburgh; “Olive oil nutrient linked to processes that prevent cancer in brain”; sciencedaily.com; 2019-06-15
  3. The Olive Oil Source; “Making Olive Oil”; oliveoilsource.com; 2019-06-15
  4. Temple University Health System ; “Extra-virgin olive oil preserves memory, protects brain against Alzheimer's”; sciencedaily.com; 2019-06-15
  5. Denis Meyer; “Olive oil’s health benefits explored at Yale School of Public Health symposium ”; publichealth.yale.edu; 2019-06-15
  6. F.Visioli i in. ; “Olive oil and prevention of chronic diseases: Summary of an International conference”; sciencedirect.com; 2019-06-15
Moim zdaniem
Do czego najczęściej używasz oliwy z oliwek?
Ocena (3.0) Oceń: