Dereń jadalny owoc – właściwości, witaminy i wartości odżywcze derenia jadalnego
Owoce derenia jadalnego to okrągłe, mocno czerwone kulki, które nieco przypominają żurawinę. Dereń jadalny najczęściej występuje jako ozdoba parków i ogrodów. To nie jedyny powód, by bliżej przyjrzeć się tej roślinie. W medycynie ludowej dereń jadalny znany jest od wieków. Nasze babcie stosowały owoce do leczenia problemów żołądkowych, anemii i nerek. Dlaczego warto poznać tę roślinę? Przeczytaj!
Dereń jadalny – drzewo z Kaukazu
Szacuje się, że owoce derenia jadalnego stanowiły pożywienie już od czasów starożytnych. Wykopaliska wskazują, że występowały one na terenie Kaukazu już 7 000 lat temu. Dereń jadalny jest rośliną najszerzej znaną i rozpoznawaną w Europie Wschodniej i w zachodniej Azji. Doceniany był przez Persów, sporządzali oni z owoców dżemy i słone przysmaki. Owoce derenia jadalnego cenili również Bizantyjczycy. W Stanach Zjednoczonych znany jest przede wszystkim jako roślina ozdobna, przeważają tam odmiany niejadalne, za to bardzo dekoracyjne. W Chinach i Japonii występuje dereń japoński (Cornus kousa) nazywany po prostu kousa. Jest mniejszy niż nasz rodzimy dereń jadalny, jego owoce zaś przypominają liczi. Współcześnie, owoce derenia jadalnego stosowane są w kuchni irańskiej, kaukaskiej, gruzińskiej i bałkańskiej.
Dereń jadalny jest symbolem luksusu
Dawniej dereń jadalny uważany był za symbol wytworności i luksusu. Czerwień przecież zarezerwowana była dla władców… Sadzony był w przyklasztornych ogrodach i na dworach. W naszym kraju występowały dwa dziko rosnące rodzaje derenia- dereń jadalny i świdwa, inne rodzaje sadzono jako ozdoby i hodowano w szkółkach. Najstarsza opisywana w Polsce odmiana nosi nazwę Flava. Opisano ją w XVII wieku.
Na dworze angielskim
Po raz pierwszy o dereniu jadalnym wspomniał angielski zielarz i biolog William Turner w 1548 roku. Wtedy znał on roślinę tylko ze słyszenia, trzy lata później zobaczył ją na żywo w królewskim pałacu Hampton Court. Wiadomo jednak, że Brytyjczycy cenili sobie walory tego owocu.
Kolejne, dokładne opisy derenia jadalnego w angielskiej literaturze naukowej pochodzą z przełomu XVI i XVII wieku. W XVII wieku na dworze królewskim serwowano owoce derenia jadalnego jako słoną przystawkę i jako składnik dań. W 1924 roku Królewskie Towarzystwo Ogrodnicze za walory estetyczne i oryginalność przyznało dereniowi Nagrodę Merit.
Dereń jadalny to duży krzew czy małe drzewo?
Na to pytanie ciężko odpowiedzieć. W zależności od odmiany dereń jadalny może przybierać różne kolory liści, zmienia kolory owoców a także swój rozmiar. Dereń jadalny należy do rodziny dereniowatych – Cornaceae. Uzyskuje 3-8 metrów wysokości i żyć może nawet 100 lat! Dereń jadalny ma duże, czerwone owoce o nieco cierpkim smaku z dużą pestką w środku. Najlepiej zbierać je na przełomie jesieni i zimy. Jest wysoce mrozoodporny, dlatego świetnie czuje się w naszym klimacie.
Zdrowotne kuleczki derenia jadalnego
Owoce derenia jadalnego zawierają cenne cukry, pektyny, garbniki, kwasy organiczne, flawonoidy, beta-karoten i liczne witaminy, w tym ogromnie dużo witaminy C (100-200 mg w 100 g), witaminy A i P . Z tego powodu polecane są w leczeniu przeziębień i osłabienia organizmu. Czerwone owoce zawierają antycyjany – przeciwutleniacze. W parze z witaminą C skutecznie opóźniają starzenie się komórek. Owoce derenia zawierają także niezbędne sole mineralne: cynk, fosfor, mangan, miedź, potas, sód, wapń i żelazo.
Dereń jadalny w medycynie ludowej
Medycyna ludowa wykorzystuje nie tylko owce derenia jadalnego, ale także wywary z kory i liści. Okłady stworzone z namoczonych owoców i liści przykładane bezpośrednio na czoło leczyć mają migreny. Kąpiel całego ciała w wywarze pomaga na bóle reumatyczne i artretyzm.
Nalewka sporządzana z owoców derenia jadalnego służyła jako środek przeciw gorączce, lekarstwo na przeziębienie i wzmocnienie organizmu. Stosowano ją również do leczenia egzemy, zakażenia skóry oraz przeciwko pasożytom jelitowym. Gałązki derenia jadalnego dawno temu wykorzystywane były w dentystyce do czyszczenia zębów.
Dereń jadalny na problemy żołądkowe i nie tylko
Owoce derenia jadalnego mają właściwości przeciwzapalne i ściągające, z tego względu pomagają w leczeniu dolegliwości żołądkowych. Działają również moczopędnie, przez co oczyszczają organizm z toksyn. Stosowane są w leczeniu chorób nerek i dróg moczowych. Ze względu na dużą zawartość żelaza, owoce derenia jadalnego wykorzystywano również do leczenia anemii.
Przeciwko nowotworom
Antocyjany zawarte w owocach derenia jadalnego wykazują działanie przeciwnowotworowe, zapobiegają rozwojowi stanów zapalnych w organizmie oraz wpływają na wzrost poziomu insuliny we krwi.
Dereń jadalny w kuchni
Pierwsze skojarzenie z dereniem jadalnym? Dereniówka! Zdrowotna nalewka, która znana jest od wieków. Dawniej likwidować miała podagrę, polecana była na przeziębienia i ogólne wzmocnienie organizmu. Warto przekonać się czy działa! Jednak to nie jedyny sposób na wykorzystanie tych niezwykłych owoców.
Owoce derenia jadalnego możemy traktować podobnie jak wiśnie. Możemy jeść je na surowo, gotować i mrozić. Sporządza się z nich dżemy, konfitury, syropy, wino a także słodkie wyroby cukiernicze. Można traktować je również jak oliwki i zalać w słonej zalewie do piklowania. Dereń jadalny służy również jako nadzienie do cukierków! Poniżej podajemy prosty przepis na dereniowy sok.
Sok z owoców derenia jadalnego
Składniki:
Przygotowanie:
Owoce dokładnie umyć i opłukać, zalać 3 litrami wrzątku. Całość odstawić na 24 godziny. Odlać sok do osobnego naczynia i zagotować. Wrzącym sokiem ponownie zalać owoce i odstawić na 2 dni. Trzeciego dnia powtórzyć procedurę. Po upływie 4 dni sok odcedzić, dodać cukier i całość zagotować. Zdjąć powstałą na wierzchu piankę i przelać do butelek.
Lekarstwo na zimę gotowe!
- L. Dokoupil, V. Řezníček,; "Production and use of the cornelian cherry"; https://acta.mendelu.cz/media/pdf/actaun_2012060080049.pdf; 2019-05-10;
- University of Connecticut; "Cornus mas"; https://hort.uconn.edu/detail.php?pid=119; 2019-05-10;
- Health Benefits Times; "Facts and Benefits of Cornelian Cherry"; https://www.healthbenefitstimes.com/cornelian-cherry/; 2019-05-10;
- Monika E. Czerwińska, Matthias F. Melzig; "Cornus mas and Cornus Officinalis—Analogies and Differences of Two Medicinal Plants Traditionally Used"; https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fphar.2018.00894/full; 2019-05-10;
- Only Foods; "Cornealian Cherry"; https://www.onlyfoods.net/cornelian-cherry.html; 2019-05-10;
Żenujące jest to, że niby artykuł profesjonalny, a na pierwszym zdjęciu mamy berberys podpisany jako dereń jadalny.
Witam . Czy prawdą jest, że aby dereń owocował, muszą być poadzone dwa ?
Nieprawda mam. 25 letnie drzewo- owocuje samotnie. Nie eiem tylko czy i jak przycinać
Jadłam pyszny dżem z derenia! A teraz zamierzam dodać go do musu który sobie sama robię https://terapiasokami.pl/wyciskarka-kuvings-b6000 w tej wyciskarce. Do lodów też go dodam ;) To jest niesamowite że u nas rośnie tyle zdrowych roślin!
Dziękujemy i polecamy się na przyszłość ;) Artykuł bardzo ciekawy – wracajcie do zapomnianych smaków, a przede wszystkim do natury! Zapraszamy na naszego bloga po ciekawostki zdrowotne i najnowsze badania – https://terapiasokami.pl/pl/blog