Azalia krzew – sadzenie, uprawa i pielęgnacja azalii

Azalia to bliska krewna rododendronu, pochodząca z Chin i Japonii, ciesząca się niezwykłą intensywnością kolorowego kwiecia. Od swego kuzyna odróżnia się jednak opadającymi w większości przypadków liśćmi, które wszak w niczym nie ujmują jej urodzie.

1. Azalie – wymagania glebowe
2. Sadzenie i uprawa azalii
3. Pielęgnacja azalii
4. Podlewanie azalii
5. Nawożenie azalii
6. Rozmnażanie azalii
7. Ochrona azalii
8. Zagrożenia dla azalii
9. Azalie w domu i ogrodzie
10. Wielobarwne odmiany azalii
11. Popularne odmiany azalii
12. Uprawa i pielęgnacja azalii – pytania i odpowiedzi

Mimo orientalnego pochodzenia roślina swoją nazwę zawdzięcza starożytnej grece, w której „azaleos” paradoksalnie oznacza suchość. I choć roślina bardzo lubi wilgoć, antyczni dobrze wiedzieli, że nie znosi stać w wodzie i potrzebuje dobrze przepuszczalnego podłoża. Wśród polskich miłośników gatunku azalia najpopularniejsza jest uprawa doniczkowa, prosta w pielęgnacji, ale wymagająca zimowania. Chętnie sadzimy też krzewy ogrodowe, przy czym w obu tych formach należy się spodziewać sporej dozy kapryśności i wygórowanych wymagań.

Azalie – wymagania glebowe

Azalie mają stosunkowo płytki system korzeniowy i dlatego potrzebują naprawdę dobrze przygotowanego podłoża. Optymalna gleba powinna być żyzna, próchnicza, dobrze przepuszczająca wodę i kwaśna – pożądany odczyn waha się w granicach 4.5 – 6.0 pH. Zbyt zasadowa ziemia wywołuje u roślin chlorozę. Aby uzyskać pożądaną kwaśność zwykle wystarczy zmieszać dobrą orną ziemię z torfem w proporcji 1:1. Niektórzy sugerują również domieszanie jednej części piasku. Jeśli na rabacie woda ma tendencję do zalegania, poleca się przygotować dla azalii podwyższone stanowisko z dobrym drenażem.

Ponadto rośliny do szczęścia potrzebują odpowiedniej pielęgnacji i dawki cienia, więc idealnie jest sadzić je pod drzewami, przez której jedynie częściowo przenikają promienie słoneczne. Miejsce nie powinno być jednak zbyt ciemne, bo może to oznaczać uboższe kwitnienie. Istnieją też wyjątkowe odmiany azalii, które preferują nieco więcej intensywniejszego słońca, nigdy wszak jednak nie rosną dobrze na stanowisku suchym.

Sadzenie i uprawa azalii

Optymalna pora na sadzenie azalii to późna wiosna i wczesna jesień, a więc miesiące wolne od przymrozków, ale nie przesadnie gorące. Uprawę sadzonek z kontenerów można jednak zaplanować także latem. W przygotowanym wcześniej podłożu należy wykopać jamę, która będzie dwa razy głębsza i dwa razy szersza niż bryła korzeniowa danej rośliny. Sam krzew kilka godzin przed sadzeniem należy ostrożnie wyjąć z donicy i zanurzyć w wiadrze z wodą, idealnie deszczową.

Namoczoną roślinę należy umieścić w jamie i przysypać połową ziemi, a następnie solidnie podlać. Na wierzch dosypujemy resztę gleby, a wokół posadzonego krzewu aranżujemy warstwę mulczującą, z liści, kory lub igliwia.

Pielęgnacja azalii

Co do zasady, w przypadku rośliny, jaką jest azalia ogrodowa, jej pielęgnacja nie obejmuje przycinania, ale doświadczenia wskazują, że kto usunie wczesną wiosną część pędów i skróci pozostałe, będzie cieszyć się bujniejszym kwieciem i ładniejszą strukturą krzewu. Polecanym zabiegiem jest również usuwanie przekwitłych kwiatów, co zapobiega osłabianiu pędów. Bardzo stare krzewy można również radykalnie odmłodzić wczesnowiosennym cięciem wszystkich pędów do wysokości 30 cm nad ziemią. Roślina odwdzięczy się intensywnym wzrostem i pojawieniem się wielu młodych pędów. Kiedy przesadzać azalie? Najlepszy czas to wiosna i jesień – oczywiście należy pamiętać o zimowaniu.

Podlewanie azalii

Azalie w uprawach nie znoszą suszy i wymagają naprawdę sumiennego podlewania i optymalnej pielęgnacji. Zarówno domowe odmiany, jak i ogrodowe, trzeba jednak traktować z taktem. Regularne nawadnianie to konieczność, przy czym w czasie upałów poleca się także zraszanie korony krzewu. W utrzymaniu odpowiedniego poziomu wilgoci pomaga mulcz rozłożony wokół rośliny, a dodatkowo można go wzmocnić, sadząc dokoła niskie krzewinki czy mchy. Kwiaty doniczkowe najlepiej nawadniać poprzez włożenie doniczki do podstawki pełnej wody i pozostawienia na kilkanaście minut – roślina „napije się”, ile będzie potrzebować, ale nie będzie stała w wodzie.

Nawożenie azalii

Ogrodowe odmiany upraw azalii należy nawozić dwa razy w roku – wiosną, idealnie w kwietniu, oraz latem, na przełomie czerwca i lipca. Poleca się stosowanie specjalnego nawozu do różaneczników lub roślin wrzosowatych, ale raczej w mniejszych dawkach. Bezpieczne i dobroczynne jest również nawożenie krzewów organicznym nawozem, typu kompost. Rośliny domowe można nawozić nawet dwa razy w miesiącu, stosując niskie dawki płynnego nawozu dla azalii.

Rozmnażanie azalii

Krzewy ogrodowe, podobnie jak w przypadku rododendronów, można rozmnażać odkładami, a więc poprzez przygięcie pędu do ziemi i zasypanie go ogrodniczym substratem. Proces jest jednak długotrwały i zanim pęd się ukorzeni mogą minąć nawet dwa lata! Nieco bardziej skomplikowana metoda, którą można stosować zarówno do krzewów domowych, jak i ogrodowych, to rozmnażanie azalii za pomocą sadzonek zielnych pozyskanych z młodych, niekwitnących pędów. Odcięte, ok. 10-centymetrowe części pędów, z dwoma lub trzema liśćmi, sadzimy w wilgotnym piasku zmieszanym z torfem, gdzie powinny ukorzenić się w przeciągu 4-8 tygodni. Kuwetę z sadzonkami należy przechowywać przez cały czas w ciepłym, jasnym miejscu.

Ochrona azalii

Odporność rośliny w uprawach zależy od jej gatunku. Krzewy zimozielone i pół-opadające wymagają bezwzględnie ochrony na czas zimowania, idealnie łączącej obsypanie korzeni grubszą warstwą mulczu lub igliwia i owinięciem nadziemnej części włókniną ogrodniczą. Gatunki, które tracą liście na zimę, a więc większość obecnych na rynku, są bardziej wytrzymałe i mogą obyć się bez osłony nadziemnej, choć system korzeniowy i tak lepiej jest porządnie przysypać.

W przypadku hodowli zewnętrznej azalia musi przejść zimowanie w cieplejszym miejscu np. w garażu lub piwnicy, gdzie temperatura nie przekracza 6-8 stopni C, a powietrze jest stosunkowo suche.

Zagrożenia dla azalii

Do najczęstszych chorób atakujących uprawy azalii można zaliczyć fytoftorozę różanecznika, spowodowaną przez grzyby i objawiającą się jasnobrązowymi plamami na liściach, które ogólnie zaczynają blednąć i zawijać się. Chorą roślinę należy jak najszybciej usunąć i spalić, aby nie stwarzać zagrożenia dla innych krzewów w okolicy.

Azalie cierpią także z powody rdzy (czerwone plamy na spodzie liści), mączniaka prawdziwego (biały nalot) oraz szarej pleśni (brązowe plamy na liściach i kwiatach) – na szczęście te problemy można rozwiązać odpowiednim opryskiem specjalistycznymi preparatami. Ponadto na krzewach pojawiają się także mszyce oraz opuchlaki truskawkowce – małe chrząszcze wygryzające dziury, nie tylko w liściach, ale też korzeniach. Skutecznym lekarstwem na szkodniki są preparaty w sprayu o działaniu owadobójczym i właściwa pielęgnacja.

Azalie w domu i ogrodzie

Azalie to rośliny typowo ozdobne nadające się zarówno na solitery na trawniku czy zagonie, jak i towarzystwo dla pokrewnych krzewów typu rododendrony, wrzośce i wrzosy, a także krzewów i drzew iglastych – wszystkie dzielą bowiem zamiłowanie do kwaśnego podłoża. Ale mniejsze odmiany azalii doskonale wyglądają również na skałkach oraz niższych zagonach, jako towarzystwo dla paproci czy piwonii.

Warto zaplanować uprawę azalii także do domu, zwłaszcza, że gatunki hodowane we wnętrzach (najczęściej R.simsii, R. obtusum i małe azalie japońskie, R. japonicum) zakwitają często już w grudniu i zdobią parapety aż do początków lata. Najnowsze trendy sugerują wręcz, aby azalie wraz z gwiazdami betlejemskimi oraz hiacyntami doniczkowymi wykorzystywać do bożnonarodzeniowego wystroju wnętrz.

Wielobarwne odmiany azalii

Zdaniem mniej i bardziej zaprawionych ogrodników, starać się warto, bowiem uciążliwe pielęgnowanie zrekompensuje obsypany kwiatami krzew azalii, który nie ma sobie równych na całej rabacie czy okiennym parapecie. Dzwonkowe lub gwiazdkowe kwiaty w odcieniach czerwieni, różu, fioletu i bieli, a rzadziej też żółci i pomarańczy, występują w złożonych kwiatostanach i bywają tak obfite, że pokrywają całą strukturę pędów, nie pozostawiając wiele miejsca dla liści, co też ułatwia rozmnażanie gatunku. Okres kwitnienia może trwać przy tym nawet do 8 tygodni, co jest argumentem zdecydowanie wystarczającym dla podjęcia się uprawy. Warto dodać, że najmniejsze odmiany osiągają zaledwie kilkanaście centymetrów wzrostu, podczas gdy najokazalsze krzewy przerastają dwa metry. W każdym domu i ogrodzie znajdzie się więc odpowiednie miejsce…

Popularne odmiany azalii

Tej rośliny nie trzeba nikomu zachwalać – krzew w pełnym rozkwicie świadczy sam za siebie i nie ma sobie równych w ogrodowym królestwie. Tym niemniej, warto wspomnieć o jednym z gatunków azalii, azalii japońskiej (R. japonicum), której uprawa ostatnich czasach cieszy się rosnącą popularnością. Krzew jest prosty w pielęgnacji i nietypowy, gdyż w okresie zimowania zachowuje zielone liście i choć dorasta maksymalnie do wysokości 1-1,5 m, jest niebywałą ozdobą zagonu, dzięki swoim pełnym wdzięku kwiatom, które przypominają niewielkie róże. Pod względem ubarwienia też nie ma powodu do narzekań – ogrodnicy upodobali sobie szczególnie odmianę „Babuschka” o ciemnoróżowych kwiatach, biało-kremową „Eizprinzessin”, niewielką „Marushkę” o czerwonym kwieciu oraz „Kermesinę” o rubinowoczerwonych kwiatach i szerokości dochodzącej nawet do 100 cm.

Jak widać, jest w czym wybierać, a odmiana japońska to zaledwie jeden z wielu pomysłów na uprawę azalii w ogrodzie. Nie warto bać się kapryśności krzewów, bo przy minimum dobrego przygotowania zagonu i dbałości o podlewanie oraz odpowiednie zimowanie, rośliny poradzą sobie doskonale w większości ogrodów i nie będą sprawiać przesadnych kłopotów.

Uprawa i pielęgnacja azalii – pytania i odpowiedzi

Kiedy sadzić azalie?

To kiedy sadzimy azalie, jest uzależnione od odmiany. Początek uprawy można zaplanować w okresie od wiosny do nawet późnej jesieni.

Jak pielęgnować azalie w domu?

Prawidłowe pielęgnacja azalii obejmuje szereg prostych zabiegów. Kwiat doniczkowy regularnie podcinamy, a także podlewamy najlepiej codziennie, wykorzystując przegotowaną wodę lub deszczówkę.

Czy azalie są trujące dla zwierząt?

Niestety opiekunowie psów i kotów powinni zrezygnować z uprawy tego gatunku. Jest on toksyczny dla domowych pupili, zjedzenie kilku listków może wywołać u czworonogów ślinotok, śpiączkę a w skrajnych sytuacjach nawet śmierć.

Bibliografia