Głóg owoc - właściwości, witaminy i wartości odżywcze głogu

Na głóg szczególnie warto zwrócić uwagę na wiosnę – kiedy kwitnie, oraz jesienią – kiedy owocuje. Trudno zresztą przegapić te dwa momenty. Zarówno kwiaty i owoce głogu są tak piękne, że podczas spaceru nie sposób minąć ten krzew obojętnie. Nie poprzestawajmy jednak na samym podziwianiu, ale wykorzystajmy głóg w kuchni. Dzięki niemu wzmocnimy serce i okiełznamy rozstrojone nerwy.

1. Głóg jest niby pospolity, a jednak zachwycający
2. Głóg - ozdabia i leczy
3. Głóg - witaminy i wartości odżywcze
4. Głóg dobry dla serca
5. Głóg na skołatane nerwy
6. Głóg obniża cholesterol
7. Głóg dobry na problemy z trawieniem
8. Możliwe efekty uboczne przy stosowaniu głogu
9. Nalewka głogowa i lecznicza herbatka

Głóg jest niby pospolity, a jednak zachwycający

Głóg to długowieczna roślina z rodziny różowatych, występująca na terenie Europy, Azji i Ameryki Północnej. Jest rozłożystym krzewem o wielu odmianach. W Polsce spotykamy się najczęściej z głogiem jednoszyjkowym i dwuszyjkowym. Obydwa rosną w lasach, zaroślach, przy miedzach, na zboczach, a także są stałym elementem zieleni miejskiej. Często sadzi się je w parkach, ogrodach i na skwerach w centrach miast, bo wykazują dużą odporność na zanieczyszczenia i nie mają zbyt wygórowanych wymagań co do gleby. No i prezentują się naprawdę wyjątkowo. Wydają piękne kwiaty zebrane w gęste, uniesione podbaldachy. A ich nieduże owoce o jabłkowatym kształcie mają intrygującą szkarłatnoczerwoną barwę, czym wspaniale wzbogacają jesienny krajobraz.

Głóg - ozdabia i leczy

Głóg jednoszyjkowy i dwuszyjkowy najłatwiej rozróżnić po kolorze kwiatów. Ten pierwszy wydaje białokremowe, drugi ciemnoróżowe. Różnią się one także ilością szyjek na słupkach kwiatowych, stąd nazwa. Poza tym głóg jednoszyjkowy jest nawet o kilka metrów niższy i owocuje nieco wcześniej. Jego listki od spodu są niebieskawozielone.

Głóg możemy posadzić również w swoim ogrodzie. Potrzebuje słonecznego lub zacienionego stanowiska i piaszczysto-gliniastej, przepuszczalnej gleby. Jest stosunkowo odporny na szkodniki, choroby i mrozy, niemniej czasem może okazać się konieczne zabezpieczenie go na zimę. Krzew głogu ma niebywałe walory estetyczne, ale jeśli będziemy dysponowali już własnym egzemplarzem, pokuśmy się o wykorzystanie jego kwiatów, liści i owoców do celów kulinarnych, a tym samym leczniczych. Kwiaty głogu zbieramy w maju, na początku kwitnienia i suszymy je w suszarniach lub miejscach przewiewnych i zacienionych. Owoce zaś zrywamy w pełni dojrzałe. Nadają się do jedzenia na surowo, ale równie dobrze możemy je ususzyć. Służą najczęściej jako surowiec do domowych przetworów.

Chociaż maleńkie czerwone owoce są używane w dżemach, galaretkach, cukierkach i winach, wszystkie części rośliny - liście, kwiaty, łodygi, a nawet kora - są od dawna używane w ziołolecznictwie, m. in. przy dolegliwościach z trawieniem, problemach z nerkami i przy stanach lękowych.

W średniowieczu głóg był stosowany w leczeniu puchliny, stanu, który obecnie nazywa się zastoinową niewydolnością serca. Pierwsze badanie dotyczące głogu, opublikowane w 1896 roku, dotyczyło 43 pacjentów cierpiących na różne formy chorób serca, którzy byli leczeni głogiem. Wyniki analizy były bardzo obiecujące. W dzisiejszych czasach to starożytne zioło, które jest powszechnie dostępne w wielu formach, jest nadal popularne ze względu na jego wpływ na zdrowie serca, ale nie tylko.

Głóg - witaminy i wartości odżywcze

Wszystkie własności głogu zawdzięczamy obecnym w nim związkom bioaktywnym. Znajdują się w nim glikozydy – substancje, które mobilizują serce do wydajniejszej pracy. Liście, kwiaty i jagody głogu zawierają mnóstwo oligomerycznych procyjanidyn i flawonoidów, które uważa się za odpowiedzialne za jego działanie farmakologiczne. Choć mięsień sercowy staje się dzięki nim mocniejszy, możliwe jest jednoczesne zmniejszenie częstotliwości jego skurczów. Dlatego właśnie głóg powinni docenić nadciśnieniowcy.

W kwiatach głogu zawartych jest szczególnie dużo flawonoidów, w tym kwercetyna. Głóg obfituje w błonnik, kwasy fenolowe, garbniki oraz olejki eteryczne. Roślina ta zawiera witaminy -  witamina A, witaminy z grupy B (m in. witamina B3) i witamina C i E oraz sole mineralne - kobalt, krzem, mangan, potas, wapń i żelazo. Pamiętajmy jednak, aby głogiem wspomagać się regularnie. Doraźne stosowanie nie przyniesie zbyt spektakularnych efektów, ponieważ to roślina o skutecznym, lecz łagodnym działaniu.

Głóg dobry dla serca

Kwiaty, owoce, a nawet liście głogu zasłynęły jako remedia na dolegliwości układu sercowo-naczyniowego. W pierwszej kolejności warto wykorzystywać je w celach profilaktycznych, a w razie pojawienia się choroby jako wsparcie dla podstawowego leczenia. Domowe preparaty na bazie głogu są bezpieczne i na pewno nam nie zaszkodzą. Ponadto działanie lecznicze tej rośliny zostało potwierdzone badaniami naukowymi. Stwierdzono, między innymi, że głóg normalizuje ciśnienie krwi i wzmacnia mięsień sercowy.

Uszkodzenie mięśnia sercowego podczas niedokrwienia może być związane z działaniem wolnych rodników i uwalnianiem ludzkiej elastazy neutrofilowej z neutrofili. Procyjanidyny oligomeryczne (OPC) w liściach i kwiatach głogu hamują ludzką elastazę neutrofilową i działają jako wymiatacz wolnych rodników, co może łagodzić uszkodzenia mięśnia sercowego.

Dzięki bardziej wydajnej pracy układu krwionośnego, narządy wewnętrzne są lepiej ukrwione. Substancje zawarte w głogu rozkurczają ponadto mięśnie gładkie.

Głóg jest więc szczególnie polecany osobom z nadciśnieniem tętniczym, miażdżycą i chorobą wieńcową. Pomaga wyregulować pracę serca także chorym na nadczynność tarczycy oraz kobietom w fazie klimakterium. Jak dotąd badania sugerują, że głóg może być skuteczny w leczeniu zastoinowej niewydolności serca, ale nie przeprowadzono wystarczających analiz dotyczących innych zastosowań związanych z sercem, aby wiedzieć, czy rzeczywiście jest tak skuteczny.

Głóg na skołatane nerwy

Będzie pomocy również przy kołataniu serca wynikającym z nadmiernego napięcia nerwowego. Jego właściwości uspokajające są cenione przez zwolenników medycyny naturalnej. Jest pomocny przy nerwobólach i bezsenności. W badaniu (Michel Hanus, Jacqueline Lafon, Marc Mathieu, 2004) z udziałem 264 osób połączenie głogu, magnezu i kwiatu maku kalifornijskiego znacznie zmniejszyło poziom lęku w porównaniu z placebo. Mimo to nie jest jasne, jaką rolę odegrał głóg. Biorąc pod uwagę, że ma niewiele skutków ubocznych w porównaniu z tradycyjnymi lekami przeciwlękowymi, głóg jest nadal badany jako potencjalny lek na zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego, takie jak lęk i depresja potrzebne są jednak dalsze badania.

Głóg obniża cholesterol

Niektóre badania wskazują, że ekstrakt z głogu może poprawić profil lipidowy we krwi. Cholesterol i trójglicerydy to dwa rodzaje tłuszczów, które są zawsze obecne we krwi. Na normalnym poziomie są całkowicie zdrowe i odgrywają bardzo ważną rolę w produkcji hormonów i transporcie składników odżywczych w organizmie. Jednak niezrównoważony poziom tłuszczu we krwi, szczególnie wysoki poziom trójglicerydów i niski poziom cholesterolu HDL (dobrego), może przyczyniać się do miażdżycy lub gromadzeniu się płytek w naczyniach krwionośnych. Jeśli blaszki miażdżycowe nadal będą się gromadzić, mogą całkowicie zablokować naczynia krwionośne, prowadząc do zawału serca lub udaru mózgu. W jednym badaniu (Jeong-Hyun Yoo, Yanan Liu, Hyun-Sook Kim, 2016) myszy, którym podano dwie różne dawki ekstraktu z głogu, miały niższy poziom cholesterolu całkowitego i LDL (złego), a także 28-47% niższy poziom trójglicerydów w wątrobie w porównaniu z myszami, które nie otrzymały ekstraktu. Chociaż te badania są obiecujące, potrzeba więcej analiz, aby ustalić, czy ma podobny wpływ na ludzi.

Głóg dobry na problemy z trawieniem

Jagody i ekstrakt z głogu od wieków są używane w leczeniu problemów trawiennych, zwłaszcza niestrawności i bólu brzucha. Jagody zawierają błonnik, który wspomaga trawienie, zmniejszając zaparcia i działając jako prebiotyk. Jedno badanie (Jan de Vries, Anne Birkett, Toine Hulshof, Kristin Verbeke, Kernon Gibes 2016) obserwacyjne u osób z powolnym trawieniem wykazało, że każdy dodatkowy gram spożytego błonnika zmniejsza czas między wypróżnieniami o około 30 minut. Dodatkowo badanie (Xinrui Wang i in., 2018) na szczurach wykazało, że ekstrakt z głogu radykalnie skrócił czas transportu pokarmu w układzie pokarmowym. Ponadto w badaniu na szczurach z wrzodami żołądka ekstrakt z głogu wykazywał taki sam efekt ochronny na żołądek jak lek przeciwwrzodowy (Vanja M Tadić i in., 2008). 

Możliwe efekty uboczne przy stosowaniu głogu

Głóg jest ogólnie uważany za bezpieczny, gdy jest stosowany zgodnie z zaleceniami. W badaniach nie powodowało to żadnych znaczących skutków ubocznych. Najczęstszymi działaniami niepożądanymi są zawroty głowy, a rzadziej mogą pojawiać się nudności i inne objawy jelitowe, zmęczenie, kołatanie serca, uspokojenie polekowe, krwawienia z nosa i pocenie się. Przedawkowanie może skutkować niskim ciśnieniem krwi i zaburzeniami rytmu serca. Głóg może zwiększać skuteczność niektórych leków nasercowych i zakłócać działanie innych. Nie zaleca się jego stosowania w okresie ciąży ze względu na potencjalną stymulację macicy. Nie są dostępne naukowe dowody na bezpieczne stosowanie Crataegus podczas laktacji lub u młodych osób. Dlatego nie jest obecnie zalecany dla dzieci i matek karmiących piersią. Dlatego suplementy z głogiem należy przyjmować po konsultacji z lekarzem.

Nalewka głogowa i lecznicza herbatka

Liście, pąki kwiatowe i kwiaty są zdrowym dodatkiem do sałatek wczesną wiosną. Zawsze zbieraj świeże, nowe liście. Młode liście będą dobrze się prezentowały w towarzystwie dressingu zmieszane z startymi korzeniami buraka, marchewki i imbiru. Owoce głogu można wysuszyć, posiekać i dodać do mieszanki śniadaniowej z musli. Świeże, można konserwować jako ketchup, dżemy lub galaretki, dodawać do chutneyów i innych sosów. Można też przygotować z głogu nalewkę, która ma wiele właściwości - oczywiście pita z umiarem.

Do przygotowania nalewki głogowej możemy użyć samych owoców lub wspomóc się dodatkowo kwiatami i liśćmi. Jeśli decydujemy się na tę drugą opcję, wszystkie składniki dobieramy w równych proporcjach. Owoce mogą być suszone lub świeże, ale powinniśmy je wcześniej lekko rozdrobnić, podobnie jak kwiaty i liście.

Całość zalejmy alkoholem i wodą. Przykładowo, jeśli dysponujemy kilogramem głogu, powinniśmy zalać nasz surowiec litrem spirytusu i litrem wody oraz dodać do mikstury ok 0,5 kg cukru. Nalewka w zakręconym słoiku musi macerować się w ciemnym i suchym miejscu przez minimum dwa tygodnie. W tym czasie potrząsamy codziennie naczyniem. Później pozostaje nam przefiltrować nalewkę i cieszyć się jej leczniczymi właściwościami. Aby rzeczywiście je odczuć, pijemy po 3-5 łyżek nalewki głogowej dziennie.

Wspomagająco na pracę serca i układ nerwowy zadziała też regularne picie herbaty z głogu. Po łyżce owoców, kwiatów i liści zalewamy wrzącą wodą i odstawiamy na dwadzieścia minut.

Ekstrakt leczniczy z głogu od dawna jest ulubionym lekiem ziołowym w Europie. Przede wszystkim ze względu na zawartość przeciwutleniaczy, głóg działa dobrze na serce, może poprawiać ciśnienie krwi i obniżać poziom złego cholesterolu. Ponadto może zmniejszać stany zapalne, stymulować wzrost włosów i wspomagać trawienie. Możemy głóg stosować w leczenia wielu dolegliwości, ale w przypadku poważniejszych schorzeń wymagana jest konsultacja lekarska.

Bibliografia