Kard warzywo – właściwości, witaminy i wartości odżywcze kardu

Kiedy wpiszemy w wyszukiwarkę hasło „kard”, wyświetlą nam się informacje na temat perskiej broni białej oraz oryginalnej rośliny podobnej z wyglądu do ostu. Mimo tego wirtualnego pokrewieństwa, kard ma niewiele wspólnego z mieczem, może poza tym, że niektóre ich partie są uzbrojone w krótkie i ostre kolce. Kard stanowi obecnie kulinarny rarytas, jednak w przeszłości ceniono to warzywo za walory dekoracyjne i właściwości zdrowotne. W XXI wieku kard wraca jednak do łask, dzięki najnowszym badaniom, które dowodzą, że kryje w sobie ogromny antyrakowy potencjał.

Kard (Cynara cardunculus), zwany karczochem hiszpańskim lub ostowym jest odmianą Cynara scolymus i należy do rodziny astrowatych. Pochodzi z basenu Morza Śródziemnego, a dokładnie z  Europy Południowej z rejonu Cypru, Turcji, Wysp Kanaryjskich i Afryki Północnej. W Polsce jest to warzywo wciąż słabo rozpowszechniona – uprawiana jedynie przez koneserów. Może jednak stanowić ciekawą ozdobę przydomowego ogródka i urozmaicić codzienne menu. W innych europejskich krajach – w Hiszpanii, we Włoszech i w Niemczech cieszy się nieco większą popularnością. Część jadalną kardu stanowią kłącza, grube ogonki liściowe oraz centralne nerwy liści. Porośnięta dużymi, owłosionymi od spodu liśćmi łodyga może osiągać nawet 180 cm wysokości. Kwiaty, które wytwarza stanowią najbardziej niezwykłą część rośliny – mają kolor niebieski lub fioletowy i wydzielają charakterystyczny „chlebowy” (!) aromat. Ze względu na porastające kard krótkie i ostre kolce, przygotowanie go do spożycia wymaga sporej wprawy. 

Jak uprawiać kardy?

Kardy są użytkowane zazwyczaj tylko przez jeden rok, ponieważ jedynie wówczas jego pędy są odpowiednio miękkie i mięsiste. Po przekroczeniu tego okresu stają się twarde i suche, tracąc tym samym wartości spożywcze. Polski klimat nie jest przychylny uprawie kardów, jednak przy odrobinie praktyki i szczęścia, możemy wyhodować tę roślinę o oryginalnych kwiatach w domowym ogrodzie. Do prawidłowego rozwoju wymaga ona gleby głęboko uprawianej o wysokiej zawartości próchnicy. Hoduje się ją z rozsady albo za pomocą bezpośredniego siania do gruntu. Sprawdzonej jakości nasiona należy wrzucić do doniczek z ziemią na przełomie lutego i marca. W celu uprawy niewielkiej ilości roślin, powinniśmy wrzucać po dwa nasiona do doniczki, a po wykiełkowaniu pozwolić rozwinąć się tylko silniejszemu okazowi. Zazwyczaj hodowla z rozsady trwa ok. 10 tygodni. Po tym czasie kardy można zasiać do odpowiednio przygotowanych w ziemi dołków o głębokości ok. 25 cm i średnicy ok. 30 cm. Grunt powinien być żyzny, próchniczy i wymieszany z kompostem, a miejsce hodowli dobrze nasłonecznione i średnio wilgotne. Dla prawidłowego wzrostu, roślinę należy regularnie podlewać. Młode liście możemy zbierać cyklicznie, w miarę ich dorastania, jednak trzeba zachować umiar, tak, aby jeden kard nie utracił więcej niż 3 liście. Jesienią, przed nadejściem mrozów, możemy zebrać resztę ogonków liściowych, które przed spożyciem należy poddać zabiegowi bielenia.

Kard to hiszpańska potrawa wigilijna i składnik Campari

Kard wywodzi się ze starożytnego Egiptu, gdzie był uprawiany już 5000 lat p.n.e. Informacje na temat jego hodowli możemy znaleźć w pismach Teofrastusa z IV wieku p.n.e. i w „Historii Naturalnej” Pliniusza Starszego. Początkowo roślina była dostępna jedynie dla bogatych Rzymian, którzy cenili ją głównie ze względu na egzotyczny wygląd. Warzywo to było w tamtych czasach modnym motywem malarskim.

Dzisiaj w tunezyjskim muzeum Bardo możemy podziwiać mozaikę z kardem pochodzącą z III stulecia n.e. Z czasem, za sprawą wymiany handlowej z Arabami, roślina stała się ogólnodostępna, a wieku XVI zaczęto doceniać jej lecznicze właściwości. Obecnie z karda produkuje się słynny ziołowy likier (Campari), zaś we Włoszech, Hiszpanii i Francji kardy są częścią tradycyjnych potraw wigilijnych. 

Kard ma najlepsze źródło witaminy C

Poza tym, że kardy świetnie wspomagają odchudzanie, dzięki niskiej kaloryczności (100 gramów ogonków liści to jedynie 17 kcal), zawartości błonnika oraz takich substancji, jak białko, węglowodany, cynaryny, inuliny, niacyna i  kwas chlorogenowy, są pełne cennych dla naszego zdrowia składników. Ugotowany na parze karczoch hiszpański dostarcza nam 100 proc. dziennego zapotrzebowania na witaminę C i aż 15 proc. zalecanej codziennej dawki kwasu foliowego! Ponadto warzywo zawiera w sobie witaminy – witamina A, witaminy z grupy B (witamina B1, B2, B3, B6 i B9), witamina D, E i K a także ważne dla organizmu sole mineralne, takie, jak – cynk, fosfor, magnez, mangan, miedź, potas, sód, wapń i żelazo. Co więcej, kard kryje w sobie szeroki wachlarz antyutleniających flawonoidów, a nawet potrafi powstrzymać rozwój raka!

Kard potrafi okiełznać nowotwór

Jak poinformował portugalski dziennik „Diario de Noticias”, badania uczonych z Centrum Biotechnologii Rolnej i Spożywczej w Beja, dowodzą, że kard ma wysokie właściwości antyrakowe. Warzywo potrafi zatrzymać proliferację komórek nowotworów złośliwych, a największą skuteczność wykazuje w przypadku leczenia raka piersi.
 

Kard jako sposób na pozbycie się złego cholesterolu

Badania laboratoryjne wykazały, że zawarte w kardach cynaryny i laktony wpływają na redukcję stężenia złego cholesterolu we krwi hamując jego syntezę i zwiększając wydalanie tej szkodliwej substancji wraz z żółcią.

Zakaz wstępu dla wolnych rodników z kardem

Ogonki liści karda zawierają takie składniki, jak luteolina, sylimaryna, kwas kawowy i kwas ferulowy, które chronią nasze błony komórkowe i DNA przed szkodliwym działaniem wolnych rodników.

Naturalne źródło kwasu foliowego – kard!

Kardy zapewniają nam wysoką podaż kwasu foliowego (68 µg na 100 g, co stanowi 17 proc. dziennego zalecanego spożycia). Substancja ta działa jako kofaktor dla enzymów związanych z syntezy DNA. Badania naukowe wykazały, że odpowiedni poziom folianów w diecie w okresie przed poczęciem i we wczesnym okresie ciąży może zapobiegać wadom układu nerwowego u noworodka.

Kard jest rośliną pełną minerałów

Kardowe kłącza stanowią bogate źródło minerałów takich, jak miedź, wapń, potas, żelazo, mangan i fosfor. Jak wiadomo, potas jest ważnym składnikiem komórek i płynów ustrojowych, a także pomaga regulować tętno i ciśnienie krwi, ograniczając szkodliwe działanie sodu. Z kolei mangan wspiera nasz układ nerwowy i zdrowie kości. Miedź zaś chroni nas przed osteoporozą i zwiększa odporność, a żelazo zapobiega niedokrwistości.

Jak jeść kardy?

Przygotowanie kardów do spożycia zajmuje nieco czasu. Najpierw musimy odciąć liście tak, by zostawić same białe łodygi, które następnie należy dokładnie umyć. Tak oporządzone partie kroimy na kawałki o dowolnej długości i oczyszczamy z drobnych kolców i włókien. Można je podawać na różne sposoby: po ugotowaniu lub w formie pieczonej. Stanowią doskonały dodatek do obiadu i z powodzeniem mogą przejąć na talerzu rolę sałatki lub surówki.

Bardziej sycącą propozycją podania karda jest jego smażona wersja.

Składniki (porcja dla 2 osób):

• 2-3 łodygi kardu
• ½ cytryny
• mąka
• jajko

Przygotowanie:
Oczyszczone łodygi kardów gotujemy w lekko osolonej wodzie z dodatkiem jednej łyżki mąki i soku z połówki cytryny. Zabieg ten sprawi, że warzywo zachowa intensywny kolor i stanie się wolne od goryczki. Łodygi gotujemy do momentu aż zmiękną, a następnie odcedzamy je i zalewamy zimną wodą. Na koniec obtaczamy je w jajku i mące, po czym smażymy na oliwie aż nabiorą złotego koloru.
Smacznego!