Leczo – właściwości, skład i rodzaje leczo

Leczo to tradycyjne węgierskie danie, które w Polsce cieszy się ogromną popularnością. Przyrządzane jest z różnych warzyw, przeważnie według własnego uznania, ale warunkiem jest obecność kilku podstawowych składników. Może być wegetariańskie lub z dodatkiem mięsa. Jednak tradycyjne leczo powinno zawierać cukinię, paprykę, pomidory, cebulę oraz dodatki, takie jak kiełbasa lub jajka, a także przyprawy. Najlepiej smakuje na gorąco. W czym tkwi  tajemnica leczo?

1. Leczo - co to takiego?
2. Rodzaje leczo
3. Właściwości prozdrowotne leczo
4. Leczo w kuchni
5. Czy warto jeść leczo?

Leczo - co to takiego?

Pierwsze leczo zostało przyrządzone na Węgrzech. Do dnia dzisiejszego stanowi jedno z najbardziej charakterystycznych potraw tego kraju. Danie to jest również popularne w kuchni chorwackiej, czeskiej, ukraińskiej czy słowackiej. Zajadają się nim także mieszkańcy Austrii, Izraela oraz Polski.

Tradycyjne węgierskie leczo zawiera żółtą paprykę, świeżego pomidora, cebulkę, sól i słodką mieloną paprykę, czyli narodową przyprawę Węgrów. Leczo występuje w postaci gulaszu, z grubo pokrojonymi warzywami. Jednak nie jest to uniwersalny przepis na to danie – istnieje wiele jego wariantów, w zależności od własnego upodobania. W Polsce podstawowym składnikiem tej potrawy jest cukinia lub bakłażan, które są szeroko dostępne w sezonie letnim. 

Rodzaje leczo

Na Węgrzech leczo przygotowuje się na bazie świeżych pomidorów i papryki. Oba warzywa duszone są na smalcu z dodatkiem wędzonego boczku, a także podsmażonej cebulki i mielonej papryki – narodowej przyprawy tego kraju. Niekiedy można spotkać leczo z dodatkiem czosnku, liścia laurowego czy tymianku. Bardzo często dodaje się także kiełbasę, bekon albo wątróbkę. Czasami także węgierskie leczo serwowane jest plastrami jaj ugotowanych na twardo, ułożonymi na wierchu potrawy.

W Niemczech leczo stanowi oddzielne danie, zazwyczaj serwowane ze świeżym pieczywem lub jako warzywny dodatek do dań mięsnych, np. pieczonego bażanta, kurczaka, wołowiny czy steków.

W Polsce leczo przyrządza się na bazie cukinii, rzadziej bakłażana. Wszystkie warzywa dusi się w oleju rzepakowym i spożywa się na ciepło jako danie główne. Podaje się je z kiełbasą oraz pieczywem albo gotowanym ryżem.

W naszym kraju popularne jest także leczo z dodatkiem mięsa, np. mięsa drobiowego lub wieprzowego, które wcześniej pokrojone w kostkę i dusi się po wcześniejszym podsmażeniu. Popularne jest także leczo przyrządzane się także w wersji wegetariańskiej. Oprócz warzyw często dodaje się cieciorkę, soczewicę, fasolę lub ser tofu, znane są też wersje z pieczarkami. Leczo zazwyczaj podaje się z chlebem, ryżem, czasami z makaronem i kaszą jaglaną.

Właściwości prozdrowotne leczo

Ta węgierska potrawa jest niskokaloryczna, zarówno ta w wersji wegetariańskiej, jak i z dodatkiem mięsa. Jednak wegetariańskie leczo zawiera niższą zawartość kwasów tłuszczowych (nasyconych) oraz pozbawione jest cholesterolu, a tym samym ma mniejszą kaloryczność. Leczo z zawartością duszonego mięsa drobiowego, także będzie zawierało mniejszą ilość tłuszczu. Warto pamiętać o odpowiednich dodatkach do dania. Najlepiej sięgać po pełnoziarniste pieczywo, ryż brązowy lub dziki raz oraz gruboziarniste kasze.Obie wersje tego węgierskiego dania są znakomitym źródłem witamin: witaminy A, witamin z grupy B (witamina B1, B2, B3 i B6), witaminy C i E, a także składników mineralnych: cynku, fosforu, magnezu, potasu, wapnia i żelaza. Leczo wegetariańskie charakteryzuje się wyższą obecnością miedzi i niższą zawartością sodu. Poza tym ma też więcej błonnika pokarmowego. Wegetariańska wersja tej potrawy jest znakomitym daniem dla osób odchudzających się, dbających o sylwetkę, a także chorych na cukrzycę oraz z problemami układu sercowo-naczyniowego.

Wegetariańska wersja leczo jest zdecydowanie zdrowszą wersją tego dania. Wszystko za sprawą cukinii, która stanowi jeden z głównych składników tej potrawy. Warzywo to zawiera szalenie ważne dla naszego zdrowia witaminy. Przede wszystkim są to witaminy z grupy B (zwłaszcza witamina B1), która bierze udział w procesach metabolicznych i przemianie węglowodanów oraz witamina B3. Inną szalenie ważną witaminą, która obecna jest w cukinii, to witamina C. Chroni ona i wzmacnia nasz organizm, a także posiada wysoką zawartość karotenów odpowiedzialnych za działanie antyoksydacyjne. W cukinii występuje również witamina A, która ma pozytywny wpływ na wzrok oraz witamina K, biorąca udział w procesach krwiotwórczych. W tym niezwykłym warzywie znajdziemy równie takie składniki mineralne jak magnez, potas i żelazo. Co więcej, cukinia działa odkwaszająco na organizm i usprawnia proces trawienia.

Leczo w kuchni

Tradycyjne leczo z kiełbasą

Składniki:

• 200 g ulubionej kiełbasy
• 1 kg dojrzałych pomidorów
• 2 ząbki czosnku
• 2 średnie cebule
• 3 czerwone papryki
• 2 łyżki papryki w proszku
• 1 łyżeczki sproszkowanej ostrej papryki
• sól morska, pieprz czarny, kolendra

Przygotowanie:
Cebulę kroimy w kostkę, kiełbasę zaś w plasterki i oba składniki podsmażamy na patelni przez około 8 minut. Następnie przekładamy je do garnka i dodajemy starty czosnek. Dodajemy czerwoną paprykę pokrojoną w kostkę i całość mieszamy przez 5 minut. Dodajemy soli i pieprzu – wedle uznania. Do potrawy dodajemy pokrojone pomidory bez skórki i nasion. Wszystkie składniki gotujemy przez co najmniej pół godziny, co chwilę mieszając, by danie się nie przypaliło. Leczo można serwować z ugotowanym ryżem, kaszą albo ze świeżym chlebem pełnoziarnistym.


Wegetariańskie leczo z cukinii

Składniki:

• 2 średnie cukinie
• 1 duża czerwona papryka
• 2 duże pomidory
• 1 ząbek czosnku
• 1 średniej wielkości cebula
• 3 łyżki koncentratu pomidorowego
• przyprawy: sól kamienna, pieprz zielony, cukier, zioła prowansalskie

Przygotowanie:
Na patelni rozgrzewamy oliwę z oliwek. Wrzucamy pokrojoną cebulę i czosnek, smażymy aż do zeszklenia. Następnie dorzucamy pokrojoną w kostkę cukinię i czerwoną paprykę. Dolewamy pół szklanki wody i dusimy warzywa, aż będą miękkie. Potem wrzucamy poszatkowane pomidory i koncentrat. Całość doprawiamy ulubionymi przyprawami, ziołami, solą kamienną, pieprzem zielonym i odrobiną chili. Przez kolejne 20 minut dusimy wszystkie składniki. Danie najlepiej serwować ze świeżą bagietką.


Leczo z pieczarkami i piersią kurczaka

Składniki:

• 1 cebula
• 300 g piersi z kurczaka
• 3 łyżki oleju słonecznikowego
• 500 g pieczarek
• 1 żółta papryka
• 1 czerwona papryka
• 1 zielona papryka
• 2 łyżki koncentratu pomidorowego
• przyprawy: sól himalajska, pieprz biały, słodka mielona papryka, ostra mielona papryka, bazylia, oregano

Przygotowanie:
Cebulę obieramy, kroimy w kostkę i podsmażamy na patelni. Pieczarki dokładnie myjemy i kroimy w plasterki. Papryki czyścimy w środku i kroimy w drobną kostkę. Kurczaka płuczemy pod wodą, osuszamy i kroimy na małe kawałki, a następnie smażymy, aż nabierze kolorów. Dorzucamy warzywa i całość smażymy przez około 8 minut. Następnie dodajemy ¼ szklanki wody i dusimy wszystko pod przykryciem na małym ogniu przez pół godziny. Po tym czasie dodajemy przyprawy, wedle uznania: oregano, bazylia, pieprz biały, sól himalajska i porządnie mieszamy. Danie można serwować z chlebem albo ryżem.

Czy warto jeść leczo?

Leczo jest potrawą, która jest nie tylko zdrowa, ale także banalnie łatwa i szybka w przygotowaniu. Wystarczy pokroić warzywa i wrzucić do garnka. Reszta sama się robi. Leczo zawiera wiele ważnych składników mineralnych i witamin niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. Przy tym jest lekkie, niskokaloryczne oraz z niewielką zawartością tłuszczów. Dieta oparta na leczo nie zrujnuje ani naszego portfela, ani tym bardziej naszej sylwetki. Nic dziwnego, że połowa Europy lubuje się w tej pysznej potrawie.

Bibliografia

1. “https://tastehungary.com/journal/lecso-as-a-verb/”; data dostępu: 2019-01-23
2. “https://hungarytoday.hu/cook-hungarian-letcho-23322/”; data dostępu: 2019-01-23
3. “https://www.thespruceeats.com/hungarian-lecso-tomato-pepper-stew-recipe-1136692”; data dostępu: 2019-01-23
4. “https://www.emperorscrumbs.com/lecho-or-lecso/”; data dostępu: 2019-01-23