Oregano przyprawa - właściwości, wartości odżywcze i zastosowanie oregano

Oregano to pospolita, ale bardzo pożyteczna roślina. Rośnie dziko w całej Europie, a także w Azji i w Afryce Północnej. Przyprawa ta posiada zarówno właściwości kulinarne, jak i prozdrowotne. Dzięki koncentracji olejków lotnych, oregano stanowi silną broń w walce z różnymi rodzajami infekcji.

1. Oregano to popularna przyprawa
2. Charakterystyka i właściwości oregano
3. Oregano w medycynie naturalnej
4. Oregano - suszone czy świeże?
5. Olejek oregano – łagodzi i dezynfekuje

Oregano to popularna przyprawa

Prawidłowa nazwa botaniczna oregano to lebiodka pospolita. Stosuje się ją rzadko, prawie nigdy nie mamy z nią do czynienia w sklepie. Jeszcze rzadziej używa się określenia dziki majeranek, które wskazuje na znaczne podobieństwo oregano i majeranku. I rzeczywiście – obie rośliny pochodzą z rodziny jasnotowatych i mają podobne właściwości oraz wygląd. Majeranek jest jednak bardziej aromatyczny i słodko-gorzki, oregano zaś pachnie goryczką i pieprzem.

Oregano to jedna z najczęściej stosowanych w Polsce przypraw. Jest tania i popularna, ponieważ w całej Europie rośnie pospolicie. Spotkamy ją w zaroślach, widnych połaciach trawy, na obrzeżach lasów czy na wzgórzach. Lubi suche podłoże i nie ma zbyt wielu wymagań względem warunków glebowych. Jak ją rozpoznać oregano? Lebiodka ma sztywną, wzniesioną i owłosioną łodygę, wysoką na około 80 cm. Jej listki są ułożone względem siebie naprzeciwlegle, usadzone na ogonkach, jajowate, z brzegiem całym lub delikatnie ząbkowanym. Kwiaty z kolei kształtują się w gęste kwiatostany z wystającymi pręcikami w kolorze różu i fioletu. Oregano może i nie jest szczególnie charakterystyczną rośliną (zwłaszcza poza okresem kwitnienia), rozpoznamy je jednak po intensywnym zapachu, jaki wokół siebie wydziela. Najwięcej gruczołów zapachowych skoncentrowanych jest na listkach lebiodki i to właśnie z nich uzyskuje się olejek eteryczny o wielu interesujących właściwościach leczniczych i kosmetycznych.

Charakterystyka i właściwości oregano

Oregano to przyprawa intensywna, lekko korzenna, delikatnie gorzka, ale orzeźwiająca. Włosi używają jej namiętnie do makaronów i pizzy. Nadaje się też świetnie do marynat, zup i sosów, serów, mięs i ryb. Doskonale komponuje się z pomidorami, cukinią i fasolą. Wchodzi w skład mieszanek przyprawowych, m. in. dobrze znanych w kuchni polskiej ziół prowansalskich. Nadaje aromat nie tylko potrawom, ale też alkoholom – stosuje się ją przy produkcji wermutów i likierów.

Ziele lebiodki wykazuje pozytywny wpływ na układ trawienny. Pomaga w trawieniu ciężkich potraw, wzmaga produkcję żółci i soków żołądkowych, łagodzi zaparcia i niestrawności, działa wiatropędnie. Do potraw należy je jednak dodawać z umiarem, gdyż może przytłoczyć smak dania. Jeśli zależy nam na tym, aby wyciągnąć z tej przyprawy jak najwięcej dla siebie, lepiej przygotować ziołowy napar – dwie łyżki suchego oregano wystarczy zalać szklanką wrzątku, parzyć przez 15 minut i popijać 3 razy dziennie na pół godziny przed posiłkiem.

Oregano w medycynie naturalnej

Dziki majeranek zawiera dużą dawkę związków fenolowych, które zapobiegają procesom rakotwórczym poprzez usuwanie nadmiaru wolnych rodników. Oregano pomaga również zapobiegać cukrzycy i chorobom serca. W medycynie naturalnej słynie jako lek wykrztuśny i łagodzący nieżyt dróg oddechowych. Poza tym wspomaga wątrobę i jelita, odtruwa organizm oraz dezynfekuje. Ma działanie przeciwskurczowe i uspokajające. Pomocne w leczeniu reumatyzmu i chorób wrzodowych, a także nerwicy, migreny i bezsenności. Oregano podnosi też odżywczość posiłków, zawiera bowiem białko, tłuszcze, węglowodany, błonnik, witaminy -  witamina A, witaminy z grupy B (witamina B1, B2, B3, B6 i B9), witamina C, E i K oraz sole mineralne -  cynk, fosfor, magnez, potas, sód, wapń i żelazo.

Oregano - suszone czy świeże?

Obok pieprzu, soli czy wspomnianego już majeranku, suszone oregano to przyprawa, którą znajdziemy w każdym sklepie spożywczym. W lepiej zaopatrzonych marketach i na targach bez problemu kupimy również świeże oregano doniczkowe.

Oregano wyrośnie nam zarówno zasadzone w ogrodzie, jak i wysiane w doniczce. Wszystko, co musimy mu zapewnić to odpowiednia gleba i regularne nawadnianie. Lebiodka nie ma nic przeciwko ubogiemu, suchemu, a nawet piaszczystemu podłożu, pod warunkiem, że gleba w miejscu jej zasiania jest lekka i przepuszczalna. Oregano potrzebuje stanowiska w pełnym słońcu i zniesie nawet silne nasłonecznienie, o ile będzie odpowiednio podlewane. Ponieważ jest rośliną wieloletnią, jednorazowy siew zapewni nam dostatek ziół na około 5 lat. Po tym czasie warto go odnowić, bo właściwości aromatyczne rośliny i jej zagęszczenie maleją. Oregano wysiewamy do przepuszczalnego gruntu na przełomie kwietnia i maja, w odstępach około 30 cm, zapewniając mu przestrzeń osłoniętą od wiatru. Siew na rozsadę najlepiej rozpocząć w marcu, z kolei przełom maja i czerwca to idealny moment na rozpoczęcie uprawy doniczkowej.

Oregano w doniczce Siew: najlepiej rozpocząć go w maju lub w czerwcu. Po wysianiu nasion doniczkę przez tydzień trzymamy na zewnątrz, a dopiero potem przenosimy do środka. Ziemia dla oregano powinna być lekko zasadowa, od czasu do czasu możemy zastosować nawożenie. Stanowisko: oregano możemy postawić na parapecie lub na balkonie, w miejscu, gdzie przez co najmniej kilka godzin dziennie będzie miało dostęp do światła. Oregano jest dość mrozoodporne, jednak niektóre odmiany nie wytrzymują temperatur niższych niż -5 st. C. Nawadnianie: roślinę podlewamy na tyle często, aby ziemia pozostawała wilgotna, ale nie była mokra. Stosowanie i przechowywanie: oregano przycinamy wraz z drobnymi łodyżkami i dodajemy wedle uznania do potraw. Przyprawę warto też zasuszyć, bo jej aromat nabiera wtedy jeszcze większej intensywności. Łodyżki obcinamy wtedy w całości, związujemy ze sobą i wieszamy w ciemnym, suchym i ciepłym miejscu. Ususzone listki przekładamy do szczelnie zamykanego woreczka, co zapobiegnie wietrzeniu aromatu.

Olejek oregano – łagodzi i dezynfekuje

Dzięki bogactwie substancji lotnych, z oregano można pozyskać naturalny olejek eteryczny, zwany olejkiem tymolowym. Zawarte w olejku tymolowym karwakrol i tymol działają bakterio-i grzybobójczo. Doskonale radzą sobie z salmonellą czy drożdżakami.Olejek z oregano możemy stosować doustnie lub zewnętrznie. Kilka kropli wtartych pod nosem ułatwi oddychanie i udrożni zatoki. Wypicie szklanki ciepłej wody z dodatkiem niewielkiej ilości olejku zadziała rozkurczowo, przeciwbólowo i przeciwzapalnie. Taka mikstura złagodzi nawet bóle menstruacyjne. Co więcej, odrobinę olejku z oregano możemy dodać do żelu pod prysznic, mydła, szamponu do włosów czy żelu do higieny intymnej, by odkazić skórę w razie infekcji. Przy bólach stawów zaleca się natomiast kąpiele z dodatkiem olejku tymolowego oraz stosowanie maści z jego zawartością. Olejek ten można również wcierać w dziąsła w celu uśmierzenia bólu zębów oraz likwidować za jego pomocą brodawki na skórze (olejkiem nasączamy plaster na odciski i przyklejamy na zmienioną chorobowo powierzchnię).

Oregano to prosta w uprawie, niewymagająca roślina przyprawowa, stosowana również w ziołolecznictwie. Łatwo uzyskać ją w warunkach domowych. Suszone oregano wzbogaca potrawy swoim silnym aromatem i działa zbawiennie na układ trawienny. Z kolei olejek eteryczny z liści oregano pomaga leczyć infekcje i stany zapalne. 

Bibliografia