Olej konopny – właściwości i działanie. Jak stosować olej konopny?

Historia uprawy konopi ma swoje początki na Tajwanie i liczy sobie nawet 10 tysięcy lat! Co ciekawe, na początku majestatyczne, wysokie rośliny wykorzystywane były przede wszystkim jako zielony nawóz pod inne uprawy oraz surowiec do produkcji włókna. Prawdopodobnie już 6 tysięcy lat p.n.e starożytni Chińczycy nauczyli się wytłaczać olej konopny, ale potrzeba było kolejnych kilku tysięcy, aby docenić jego walory zdrowotne. Dziś olej konopny przez wielu uznawany jest nawet za lekarstwo na raka!

Konopie znacznej części społeczeństwa kojarzą się z marihuaną – i całkiem słusznie. Choć botanicy różnią się bowiem w podziałach klasyfikacyjnych, gatunek Cannabis sativa (konopie siewne) może służyć zarówno do wyrobu narkotycznego ziela, jak i dwóch różnych rodzajów oleju. Jak wyjaśnimy szerzej w dalszej części artykułu, nie każdy konopny produkt zawiera jednak substancje o działaniu narkotycznym.

Uprawa konopi na świecie

Generalnie rozróżnia się trzy gatunki należące do rodziny konopi: konopie indyjskie (Cannabis indicaC. sativa) oraz konopie dzikie (C. ruderalis). Tylko dwa pierwsze znajdują zastosowanie w uprawie, ale w zależności od jej celu sadzi się różne kultywary. I tak są odmiany idealne do produkcji konopnego włókna, odmiany produkujące najlepsze nasiona oraz odmiany wykorzystywane do pozyskiwania rekreacyjnej i medycznej marihuany. Obecnie do największych producentów konopi na świecie należą Kanada, Australia, Nowa Zelandia, Francja, Indie oraz Stany Zjednoczone. W wielu krajach świata uprawa jest jednak nielegalna ze względu na potencjalne wykorzystanie.

Plantacje prezentują się dość imponująco, bowiem konopie dorastają do 2-3 metrów wysokości i odznaczają się charakterystycznymi zdobnymi liśćmi o piłkowanych brzegach. Ciekawostką jest fakt, że rośliny mogą być żeńskie, męskie lub hermoafrodyczne – w tym ostatnim przypadku mają kwiaty obu płci. Aby produkować marihuanę potrzebne są jedynie wysuszone kwiaty żeńskie i to zanim jeszcze rozwiną nasiona. Tradycyjny olej konopny z kolei wyrabia się zaś właśnie z nasion obecnych w szczytach.

Co takiego znajduje się w konopiach?

Psychoaktywne działanie konopi zawdzięczamy substancjom zwanym kannabinoidami, spośród których najlepiej rozpoznawalna jest substancja THC, odpowiedzialna za narkotyczny stan po spożyciu marihuany. Oprócz kannabinoidów wysokie rośliny zawierają jednak także setki innych związków, m.in. terpeny, seskwiterpeny. Nasiona konopi nie zawierają psychoaktywnych związków THC ani CBD, ale są bardzo bogate w nienasycone kwasy tłuszczowe, białko, aminokwasy, sole mineralne – cynk, fosfor, magnez, mangan, miedź, siarka, wapń i żelazo, a także witaminy – witamina A, witaminy z grupy B (m.in. witamina B1), witamina D, E i K.

Jak powstaje olej konopny?

Tradycyjny olej konopny wytłaczany jest na zimno ze wspomnianych wyżej nasion konopi siewnych lub indyjskich, złożonych aż w 30% z tłuszczy, i nie zawiera wcale związków narkotycznych. Przed tłoczeniem z nasion usuwa się łupinki, a następnie się je schładza i miażdży, wyciskając olej. Końcowy produkt nie jest filtrowany i ma lekko zieloną barwę.

Dla odróżnienia jest jeszcze drugi rodzaj oleju konopnego, zwany olejem CBD, który pozyskiwany jest metodą powierzchniowej ekstrakcji dwutlenkiem węgla z liści i kwiatów roślin. Nie zawiera on co prawda THC, ale jest bogaty w inny kannabinoid – CBD – mający głównie działanie przeciwzapalne i uspokajające.

Wartości odżywcze oleju konopnego

Olej tłoczony z nasion konopi jest przede wszystkim znany z doskonałych proporcji niezbędnych kwasów tłuszczowych. Zawartość kwasu linolowego (będącego źródłem kwasów tłuszczowych omega 6) w stosunku do kwasu alfa-linolenowego (dostarczającego kwasów tłuszczowych omega 3) wynosi 3:1, co przez naukowców uważane jest za złotą proporcję. Niebagatelna jest również obecność kwasów wielonienasyconych w oleju z konopi – zwłaszcza kwasu gamma-linolowego, łączonego z niższym ryzykiem chorób serca i cukrzycy typu 2.

Ale olej konopny w 20-25% składa się również z białka, a w 10-15% z błonnika. Ponadto jest kopalnią witaminy E oraz karotenu – są to antyoksydanty o fundamentalnej roli. Na uwagę zasługuje także obecność magnezu, wapnia, siarki, fosforu, żelaza oraz cynku, a dodatkowo również chlorofilu – zielonego barwnika, również cenionego za działanie przeciwutleniające.

Niezwykła historia Ricka Simpsona

Olej konopny zyskał szczególną sławę dzięki kanadyjskiemu hodowcy, który dziś owiany jest już swego rodzaju legendą. Historia zaczęła się wszak bardzo niepozornie, bowiem Rick Simpson w latach 90-tych ubiegłego stulecia był zaledwie pracownikiem przemysłowym, który trudnił się zakrywaniem powierzchni azbestowych w budynkach. Jego stan zdrowia zaczął się jednak drastycznie pogarszać, a lekarstwa proponowane przez lekarzy nie działały. Zdesperowany mężczyzna rozpoczął więc nielegalną uprawę konopi, z których zaczął tłoczył olej. Regularna konsumpcja ponoć znacznie poprawiła jego samopoczucie, a gdy w 2002 r. zachorował na raka skóry, nacieranie zmian olejem konopnym pomogło wyleczyć nowotwór.

I tak Simpson stał się orędownikiem konopnej terapii, sprzedając całemu światu opracowany przez siebie protokół leczniczy. Jego podstawą jest specjalnie wytłaczany olej sporządzany z pąków lub całych roślin żeńskich konopi. Macerowany w alkoholu surowiec jest następnie odsączany i gotowany, a na końcu procesu uzyskuje się czarny gęsty olej, znany na świecie jako RSO, od inicjałów twórcy. Należy jednak podkreślić, że choć terapia Simpsona ma tysiące zwolenników przytaczających przykłady wyleczenia nawet ciężkich nowotworów, ostatniego IV stadium, RSO nie jest zwykłym olejem konopnym ani olejem CBD, ale stężoną substancją niezwykle bogatą w kannabinoidy.

Zalety oleju konopnego

Wracając do tradycyjnego oleju tłoczonego z nasion konopi siewnych, jego obecność w codziennej diecie może przynieść szereg wymiernych korzyści, nawet, jeśli w bezpośredni sposób nie walczy z rakiem.

Przede wszystkim więc, terpeny obecne w oleju konopnym mają działanie przeciwzapalne, antyalergiczne i ochronne w stosunku do komórek organizmu. Najnowsze badania wskazują, że są one w stanie wchodzić w reakcje z receptorami komórek odpowiedzialnymi za system immunologiczny. Długoterminowym rezultatem dla organizmu może być przyśpieszenie procesów gojenia, zwiększenie odporności względem mikrobów chorobotwórczych oraz łagodzenie chorób przebiegających z reakcjami zapalnymi, objawiającymi się bólem czy obrzękiem, np. artretyzmu.

Olej konopny, choć pozbawiony związków narkotycznych, w dalszym ciągu ma działanie wspierające wyciszenie, relaksację i zasypianie. Jednocześnie bogactwo cennych kwasów tłuszczowych jest ważną pożywką dla mózgu i może w tym zakresie przynosić także korzyści rozwojowe płodowi rozwijającemu się w łonie matki. DHA obecny w oleju konopnym w bezpośredni sposób chroni także siatkówkę oka przed degeneracją.

Dalsze studia nad potencjalnymi korzyściami, jakie przynosi organizmowi olej konopny, wskazują również na zasadniczą funkcję ochronną dla serca, a to głównie dzięki optymalnej proporcji kwasów tłuszczowych nienasyconych obniżających ryzyko zawału serca. Ponadto roślinne sterole obniżają krzepliwość krwi i redukują poziom złego cholesterolu.

Olej konopny pomaga też w regulacji zachwianej gospodarki hormonalnej u kobiet – zwłaszcza wysoki poziom kwasu GLA może być sprzymierzeńcem w łagodzeniu uciążliwych symptomów napięcia przedmiesiączkowego. Wreszcie, co również ucieszy szerokie grono kobiet, olej konopny ma potencjał upiększający. Aplikowany bezpośrednio na skórę łagodzi oznaki suchości, świądu i podrażnienia oraz spowalnia proces powstawania zmarszczek i regeneruje blizny. Suplementacja olejem konopnym poprawia również kondycję włosów i paznokci.

Jak korzystać z dobrodziejstw oleju konopnego?

Olej konopny na domiar wszystkiego jest zaskakująco smaczny! Nieco ciemniejszy niż większość olejów spożywczych, cechuje się dość wyraźnym ziemno-orzechowym smakiem, doskonale pasując do dań, które proszą się o aromatyczne doprawienie. Można nim więc zastąpić oliwę z oliwek w przepisach na dressing do zielonej sałaty, jak również używać go jako okrasę do ziemniaków czy gotowanych warzyw.

Olej konopny może również służyć jako dodatek do zup, zwłaszcza wegetariańskich, i past do chleba na bazie twarogu, soi czy fasoli. Nie używajmy go jednak nigdy do smażenia – w wysokich temperaturach łatwo się denaturalizuje, w wyniku czego powstają szkodliwe dla zdrowia tlenki i tłuszcze typu trans.

Warto więc przełamać tabu związane z konopiami, które naprawdę nie muszą mieć nic wspólnego z psychoaktywnością, i skorzystać z dobrodziejstw rośliny, którą Matka Natura obdarzyła tak niezwykłym potencjałem odżywczym i zdrowotnym. Zdaniem dietetyków już 1-2 łyżki oleju konopnego dziennie mogą być najlepszą alternatywą dla suplementów w kapsułkach!