Olej z pestek żurawiny – właściwości i działanie. Jak stosować olej z pestek żurawiny?
Samych żurawin nie trzeba nikomu zachwalać – cierpkie, czerwone owoce zachwyciły już pierwotne plemiona indiańskie i do dziś pozostają hitem na rynku zdrowej żywności. Olej z pestek żurawiny jest jednak stosunkową nowością, bowiem dotychczas same pestki traktowane były zaledwie jako odpad przy produkcji soku. Okazuje się jednak, że w drobnych nasionkach kryje się kopalnia związków odżywczych, które wpływają korzystnie na skórę i ogólną kondycję organizmu.
Zanim zgłębimy tajniki oleju z żurawin, warto jest zrobić botaniczne rozróżnienie poszczególnych gatunków rodzaju Vaccinium, czyli borówki. Na terytorium Polski, szczególnie w obszarach górskich i leśnych, rosną bowiem małe wrzosowate krzewinki zwane żurawiną błotną (Vaccinium oxycoccus). Są one również bardzo cenne pod względem odżywczym i gastronomicznym, ale z ich pestek nie produkuje się oleju. Do tego celu wykorzystywane są natomiast duże owoce żurawiny wielkoowocowej (Vaccinium macrocarpon) rosnącej w stanie naturalnym na terenie Ameryki Północnej, w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. W naszym kraju żurawina wielkoowocowa uprawiana jest jako zimozielony gatunek obcy, ale nie ma problemu z adaptacją do rodzimych warunków i bez problemów potrafi przetrwać w przydomowym ogródku nawet mroźne zimy.
Produkcja oleju z pestek żurawin
Trudno się dziwić, że olej z pestek żurawin pochodzi głównie ze Stanów Zjednoczonych i Kanady, gdzie istnieją wielkie plantacje owocowe oraz przystosowany do nich system zbierania i przetwarzania owoców. W Europie na skalę przemysłową żurawinę wielkoowocową uprawia się w Wielkiej Brytanii oraz Holandii. Owoce zbiera się jesienią, gdy osiągną ciemnoczerwoną barwę, a w tym celu najczęściej zatapia się pola porośnięte krzewinkami i za pomocą specjalnej maszyny zbiera żurawinę z powierzchni wody. Jedynie 10% amerykańskiej produkcji owoców jest zbieranych na sucho.
Z miąższu świeżych owoców wyciska się sok, zaś otrzymane jako produkt uboczny pestki wykorzystywane są do tłoczenia oleju. Proces, jak w przypadku innych zdrowych olejów, przeprowadza się na zimno, aby nie stracić cennych składników odżywczych.
Charakterystyka oleju z pestek żurawin
Tłoczony na zimno, nierafinowany olej z pestek żurawin ma głęboką złotą barwę i umiarkowanie gęstą, acz zdecydowanie jednolitą konsystencję. Nie jest rozpuszczalny w wodzie i bardzo trudno rozpuszcza się w alkoholu. Zapach jest głównie owocowy, ale da się w nim wyczuć również lekko gorzką nutę.
Owocowe pochodzenie da się z łatwością zidentyfikować również w smaku – olej z pestek żurawin jest subtelnie słodki i nawiązuje do aromatu żurawin. Gotowy produkt powinien być przechowywany w ciemnym szkle, w chłodnym miejscu, i ma żywotność ok. 2 lat. Zazwyczaj sprzedaje się w go w opakowaniach o niewielkiej pojemności, od 10 do 120 ml, a cena sklepowa wynosi ok. 30 zł za 30 ml.


Skład odżywczy oleju z pestek żurawin
Co takiego kryje się w pestkach żurawin, że renoma wytłaczanego z nich oleju rośnie z każdym rokiem? Zdaniem naukowców jest to przede wszystkim jedno z najlepszych źródeł tokotrienolów, czyli naturalnej formy witaminy E. W 100 g oleju z pestek żurawiny znajduje się odpowiednio 21 mg alfa-tokotrienolu, 1 mg beta-tokotrienolu i aż 200 mg gamma-tokotrienolu. Dla porównania surowe owoce zawierają jedynie 0,33 mg! Poza tym w oleju z pestek żurawin znajdują się również tokoferole, również będące formą witaminy E, ale o nieco innych właściwościach funkcjonalnych.
Na uwagę zasługuje także wysoki poziom nienasyconych kwasów tłuszczowych omega 3, omega 6 i omega 9 występujących tu w bardzo korzystnej dla zdrowia proporcji. Konkretnie mowa o kwasie oleinowym, który stanowi 20-25% masy oleju z pestek żurawiny, kwasie linolowym (CLA), stanowiącym ok. 40%, oraz kwasie linoleinowym, które udział sięga 20-35%.
Poza tym pestki z żurawiny bogate są także w antyoksydanty, a konkretnie związki fenolowe, oraz fitosterole, czyli roślinne związki imitujące działanie cholesterolu, a przez to ograniczające przyswajanie cholesterolu z mniej zdrowych źródeł pokarmowych.

Właściwości zdrowotne oleju z pestek żurawiny
Jeśli przełożyć wspomniane wyżej związki chemiczne na funkcjonowanie organizmu, otrzymujemy niezwykle bogaty i złożony zastrzyk zdrowotny, które ma bardzo szerokie spektrum oddziaływania.
Tokotrienole obecne w oleju z pestek żurawin mają na przykład zdolność do ochrony komórek nerwowych przed niszczącym działaniem toksyn. Wiele badań wskazuje również, że posiadają one silne działanie przeciwnowotworowe, chroniąc również inne komórki przed mutacjami DNA. Tokotrienole oraz tokoferole potrafią również skutecznie przenikać w głąb tkanek, uzupełniając niezbędny poziom witaminy E, np. w skórze.
Jeśli przyjrzeć się zawartości kwasów tłuszczowych nienasyconych w oleju z pestek żurawin, można wysunąć kolejne cenne konkluzje dotyczące dobroczynnego działania na mózg i system krążenia. Zwłaszcza kwasy omega 3 mają niezwykłą zdolność ochrony serca i naczyń krwionośnych, dodatkowo obniżając ryzyko zachorowania na artretyzm oraz choroby nowotworowe wywołane przedłużonymi stanami zapalnymi toczącymi się w organizmie.
Polifenole obecne w oleju z pestek żurawin to z kolei niezwykle skuteczny sprzymierzeniec w walce z wolnymi rodnikami, które potrafią uszkadzać ludzkie DNA i powodować nie tylko zaburzenia metabolizmu i stany zapalne tkanek, ale także choroby autoimmunologiczne oraz nowotwory. Konkretne związki fenolowe wykryte w oleju z pestek żurawin okazują się również zmniejszać krzepliwość krwi, obniżając tym samym ryzyko rozwoju miażdżycy i zatorów, jak również redukując ciśnienie krwi i zapobiegając utlenianiu szkodliwych frakcji cholesterolu LDL. W obniżaniu ogólnego poziomu cholesterolu pomagają natomiast wspomniane już fitosterole, których obecność w diecie zmniejsza ryzyko rozwinięcia chorób krążenia i pozwala utrzymać cholesterol w ryzach mimo konsumpcji wysokocholesterolowych produktów żywnościowych.
Konsumpcja wysokiej jakości oleju z pestek żurawiny, pochodzącego ze sprawdzonego źródła, może więc być bardzo istotny dodatkiem do diety, zwłaszcza dla osób w naturalny sposób zagrożonych chorobami układu krążenia oraz nowotworami.


Olej z pestek żurawin to hit w kosmetyce
Choć olej z pestek żurawin dodawany jest już do różnych pokarmów jako źródło cennych antyoksydantów, jego główne wykorzystanie ogranicza się jednak wciąż do aplikacji zewnętrznej. Po zbadaniu wpływu tłoczonego na zimno oleju na skórę, przemysł kosmetyczny z entuzjazmem zaczął wykorzystywać go do produkcji kremów do twarzy i ciała, a także lotionów i maseczek.
Aplikowany na skórę olej z pestek żurawin wykazuje bowiem działanie:
- Odmładzające – nienasycone kwasy tłuszczowe oraz witamina E to kombinacja chroniąca komórki skóry przed stresem oksydacyjnym i przeciwdziałająca pojawianiu się zmarszczek.
- chroniące przed słońcem – naukowcy wskazują, że olej z pestek żurawiny działa jak naturalny filtr UV, blokując częściowo szkodliwe promieniowanie słoneczne i przeciwdziałając pojawianiu się przebarwień pigmentacyjnych.
- Nawilżające – niezwykła struktura chemiczna oleju z pestek żurawin umożliwia mu wnikanie w głąb skóry i zatrzymywanie wilgoci w głębokich warstwach. W efekcie naskórek jest miękki, nawilżony i elastyczny.
- łagodzące – badania wskazują również, że obecność nienasyconych kwasów tłuszczów ma silne właściwości przeciwzapalne, a olej z pestek żurawiny aplikowany bezpośrednio na skórę może łagodzić objawy egzemy, łuszczycy, trądziku różowatego i podrażnienia wywołanego czynnikami zewnętrznym.
- Wspomagające wzrost i kondycję włosów – wmasowywany w skórę głowy olej z pestek żurawin skutecznie łagodzi takie problemy jak swędzenie, suchość i wypadanie włosów, jednocześnie zmiękczając i wygładzając strukturę włosów.
Jak wykorzystać ten potencjał? Tak naprawdę, wystarczy zaopatrzyć się w butelkę oleju z pestek żurawiny i aplikować go bezpośrednio na problematyczne miejsca, w zależności od potrzeb. Produkt uważany jest przy tym za bezpieczny i niepowodujący podrażnień, ale dla bezpieczeństwa przed pierwszym zastosowaniem zawsze warto przeprowadzić test na małym fragmencie skóry.
Wiele źródeł poleca również wykorzystywanie oleju z pestek żurawiny jako dodatku do gotowych kosmetyków, np. szamponów i balsamów do ciała, jak również do domowej roboty maseczek czy kompresów na skórę. Szczególnie korzystne jest łączenie go z oliwą z oliwek, olejem kokosowym lub olejem arganowym dla maksymalizacji korzyści.
- Palaniappan Thyagarajan; "Evaluation and optimization of cranberry seed oil extraction methods"; McGill University, 2012;
- "What Are the Benefits of Cranberry Seed Oil?"; https://healthyeating.sfgate.com/benefits-cranberry-seed-oil-10043.html; 2019-01-03;
- Haseeb Ahsan, Amjid Ahad, Jahangir Iqbal, Waseem A Siddiqui; "Pharmacological potential of tocotrienols: a review"; https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4247006/; 2019-01-03;
- Janet Renee; "What Are the Benefits of Cranberry Seed Oil?"; https://healthfully.com/427405-what-are-the-benefits-of-cranberry-seed-oil.html; 2019-01-03;







