Żurawina owoc - właściwości, witaminy i wartości odżywcze żurawiny

Wizerunek czerwonych, jędrnych owoców żurawiny gości na wielu produktach dostępnych w sklepach w okresie zimowym. To wtedy chętnie pijemy żurawinowe herbatki i wspomagamy się sokiem z żurawiny. Ale żurawina aż prosi się o umieszczenie jej w całorocznym jadłospisie. Można z powodzeniem pokusić się o stwierdzenie, że żurawina wydaje jedne z najzdrowszych owoców, jakie znamy. Ich właściwości mają niebywały wpływ na układ moczowy, skórę, wzrok, układ trawienny i krwionośny, a nawet na sylwetkę. Dowiedz się więcej o żurawinie.



Owoce żurawiny, fot. shutterstockOwoce żurawiny, fot. shutterstock
  1. Skąd pochodzi żurawina?
  2. Żurawina - witaminy i właściwości odżywcze
  3. Czy żurawina pomaga na infekcje intymne?
  4. Żurawina a odchudzanie
  5. Żurawina w pielęgnacji
  6. Konfitura z żurawiny

Skąd pochodzi żurawina?

Żurawina jest wieloletnią krzewinką o płożących się łodygach. Rośnie na bagnach i torfowiskach. Jej drobne, lśniące i mocne listki są odporne na niskie temperatury. Wydaje nieduże, ale soczyste jagody w kolorze jasnej czerwieni, o charakterystycznym cierpkim smaku. Występuje w północnym i środkowym rejonie Europy, a także w Azji i Ameryce. Na skalę przemysłową, najwięcej żurawiny uprawia się w Ameryce Północnej. To stamtąd przywędrowała do nas wielkoowocowa odmiana tej rośliny (Vaccinium macrocarpon). Jej jagody są większe od jagód wydawanych przez żurawinę błotną.

W Polsce wyjątkowo popularna jest żurawina suszona, ale świeże owoce można nabyć na targach, szczególnie jesienią. Dzięki zawartości kwasu benzoesowego, czyli naturalnego konserwantu, mają one wydłużoną trwałość. Jeśli zamrozimy je, nie tylko nie stracą wartości odżywczych, ale będą idealne do spożycia nawet przez rok.

Żurawina - witaminy i właściwości odżywcze

W owocach żurawiny znajdziemy wiele cennych dla naszego zdrowia substancji. Najistotniejsze z nich to antyoksydanty, głównie w postaci witamin C i E, a także błonnik pokarmowy. Wymienione witaminy służą zachowaniu dobrego zdrowia i młodego wyglądu, ponieważ ograniczają ekspansję wolnych rodników w naszym organizmie. Dzięki temu jesteśmy w mniejszym stopniu narażeni na choroby oraz przyśpieszone procesy starzenia się. Błonnik usprawnia zaś pracę jelit i chroni przed schorzeniami układu krwionośnego.  Ponadto żurawina zawiera tłuszcz, białko, węglowodany, błonnik, cukry, witaminy - witamina A, witaminy z grupy B (witamina B1, B2, B3, B6 i B9), witamina C, E i K oraz sole mineralne - fosfor, jod, magnez, miedźpotas, sód, wapń i żelazo.To jednak nie wszystko, co zyskujemy jedząc żurawinę i pijąc z niej sok.
Szklanka żurawiny zawiera (100 g):
  • Energia: 46 kcal
  • Białko: 0,46 g
  • Tłuszcz: 0,13 g
  • Błonnik: 3,6 g
  • Wapń: 8 mg
  • Żelazo: 0,23 mg
  • Magnez: 6 mg
  • Fosfor: 11 mg
  • Potas: 80 mg
  • Sód: 2 mg
  • Witamina C: 14 mg
  • Witamina E:  1.32 mg
  • Witamina K:  5 µg
Tabela opracowana na podstawie: https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/171722/nutrients

Czy żurawina pomaga na infekcje intymne?

Poza błonnikiem i witaminami, owoce te zawierają kwasy organiczne, garbniki, flawonoidy, karotenoidy, taniny i proantocyjany. I właśnie dzięki tym ostatnim substancjom żurawina jest tak ceniona w profilaktyce chorób układu moczowego.

Proantocyjany zapobiegają bowiem przywieraniu bakterii ( w tym Escherichia coli) do ścian błon komórkowych moczowodów i pęcherza. Otrzymujemy więc dzięki nim naturalną ochronę przed infekcjami. A ta jest niezbędna zarówno w okresie jesienno-zimowym, jak i wakacyjnym, gdy częściej grożą nam zakażenia układu moczowego. Związki zawarte w soku z żurawiny dodatkowo mobilizują rozpuszczanie kamieni nerkowych.

Preparaty na bazie żurawiny wspomagają także właściwe leczenie infekcji dróg moczowych i zapalenia pęcherza moczowego. Po suplementy zawierające wyciąg żurawinowy można sięgać także w celach profilaktycznych. Przede wszystkim jednak poleca się jedzenie świeżej (o tę wersję akurat u nas trudniej) lub suszonej żurawiny oraz picie soku.

Z wymienionych związków zawartych w żurawinie warto ponadto zwrócić szczególną uwagę na flawonoidy, jeszcze jedne silnie działające antyoksydanty, występujące między innymi w roślinach i owocach o intensywnie czerwonym zabarwieniu. Flawonoidy chronią przed rozwojem nowotworów, obniżają poziom „złego” cholesterolu we krwi, odtruwają mięsień sercowy, opóźniają procesy starzenia się skóry, pozytywnie wpływają na pracę narządu wzroku i przyczyniają się do zahamowania rozwoju choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy.

Jedząc regularnie żurawinę, dodatkowo oddalmy ryzyko wystąpienia choroby Parkinsona i Alzheimera, wspomagamy proces odchudzania i chronimy dziąsła przed paradontozą, a zęby przed odkładaniem się kamienia. Spożywanie tego owocu i jego przetworów zaleca się kobietom w czasie menopauzy oraz menstruacji – zawarte w żurawinie witaminy pomagają znieść trudny obu tych stanów. Pamiętajmy też, że okres menopauzalny sprzyja infekcjom dróg moczowych. Tym bardziej warto więc sięgać wtedy po sok z żurawiny.
Uprawa żurawiny, fot. shutterstock

Żurawina a odchudzanie

W 100 gramach świeżych owoców żurawiny znajduje się zaledwie 49 kcal. Taka sama ilość soku ma ich jeszcze mniej. Ale odchudzające właściwości tej rośliny wynikają głównie z faktu, że ma ona działanie detoksykacyjne i lekko przeczyszczające. Zwiększona intensywność detoksykacji wpływa zaś na przyśpieszenie przemiany materii i skuteczniejsze zrzucanie kilogramów.

Żurawina w pielęgnacji

Witaminy i składniki mineralne zawarte w żurawinie, przesądziły o zastosowaniu tego owocu w produkcji kosmetyków. Wspomniana witamina C, oprócz tego, że ma pozytywny wpływ na stan kości, wzmacnia naczynia krwionośne oraz nieznacznie podnosi odporność, jest też niezwykle istotna dla dobrego stanu naszej skóry. Po pierwsze, działa na nią rozjaśniająco i odmładzająco, a po drugie uczestniczy w produkcji kolagenu (z tego samego powodu wzmacnia kości i stawy). Witamina E to zaś antyutleniacz najbardziej sprzyjający skórze, ponieważ wyjątkowo skutecznie chroni komórki przed stresem oksydacyjnym. Żurawina zawiera oprócz tego beta-karoten. Ekstrakt z jej owoców działa nawilżająco, antybakteryjnie i przeciwgrzybiczo. Pomaga także wyregulować pH skóry. Ponadto znajdują się w nim flawonoidy, taniny, chininy oraz kwasy: cytrynowy, jabłkowy i wspomniany już benzoesowy.

Wyciąg z żurawiny często wchodzi w skład kosmetyków o kojącym, chłodzącym działaniu. W kosmetyce stosuje się także olej z pestek żurawiny. Zawiera bowiem cenne nienasycone kwasy tłuszczowe oraz kolejną dawkę beta-karotenu i witaminy E.
Suszona żurawina, fot. shutterstock

Konfitura z żurawiny

Owoce żurawiny są doskonałe na przetwory – dżemy, galaretki, kisiele i konfitury. Jej kwaskowaty smak doskonale współgra z serami, na przykład z oscypkiem, a także z daniami mięsnymi. Często wykorzystywana jest również do wypieków. Pełnoziarnisty chleb z owocami żurawiny to świetna propozycja na śniadanie. Ale godna polecenia jest też konfitura, idealna jako dodatek do mięs.

Receptura jest bardzo prosta. Potrzebujemy jedynie świeżej żurawiny, cukru oraz wody. Żurawinę zasypujemy cukrem w proporcjach 2:1. Przykładowo, do 2 kg owoców umieszczamy w rondlu o grubym dnie, dodajemy 1 kg cukru i zalewamy szklanką wody. Całość gotujemy na średnim ogniu około godzinę. Następnie konfiturę można ostudzić i od razu przełożyć do słoików lub wcześniej dodatkowo zblendować.

Suszona żurawina natomiast znakomicie nadaje się do sałatek warzywnych. Połączmy ulubioną sałatę lub kapustę, brokuły, marchew, wybrany ser, mieszankę ziaren, dodajmy żurawinę i polejmy olejem rzepakowym lub lnianym.
Żurawina to małe, okrągłe, ciemnoczerwone jagody spokrewnione z borówką. Mają bardzo ostry, kwaśny smak, dlatego rzadko są spożywane na surowo; częściej spożywa się je w postaci suszonej lub soku. Żurawiny są dobrym źródłem wielu składników odżywczych i przeciwutleniaczy. Mogą przynosić szereg korzyści zdrowotnych, w tym wspomagać zdrowie jamy ustnej, zapobiegać infekcjom intymnym i być może pomagać w leczeniu raka. Większość ludzi może bez problemu dodawać żurawiny do swojej diety, ale osoby w ciąży lub przyjmujące leki rozrzedzające krew powinny najpierw skonsultować się z lekarzem.
Ekologia.pl (Elżbieta Gwóźdź)

Bibliografia

1. Erin Blakemore; “A Brief History of Cranberries”; https://www.smithsonianmag.com/smart-news/brief-history-cranberries-180957399/; data dostępu: 2019-05-11
2. University of Maine; “Cranberry Facts and History”; data dostępu: 2019-05-11
3. Zawn Villines; “What are the health benefits of cranberry juice?”; https://www.medicalnewstoday.com/articles/322731.php; data dostępu: 2019-05-11
4. Brandi Marcene; “13 Amazing Health Benefits of Cranberries”; https://www.naturalfoodseries.com/13-benefits-cranberries/; data dostępu: 2019-05-11
5. Pollock Communications ; “Scientists agree that cranberry benefits may extend to the gut, heart, immune system and brain”; https://www.eurekalert.org/pub_releases/2016-07/pc-sat071816.ph; data dostępu: 2019-05-11
6. National Center for Complementary and Integrative Health; “Cranberry”; https://nccih.nih.gov/health/cranberry; data dostępu: 2019-05-11

Ocena (3.6) Oceń: