Sos pieczeniowy – właściwości, skład i zastosowanie sosu pieczeniowego
Sos pieczeniowy jest pewnego rodzaju fenomenem kulinarnym. Tak naprawdę sos pieczeniowy powstaje samoistnie – jest efektem pieczenia mięsa. Potem tylko odpowiednio go doprawiamy, chwilę gotujemy i podajemy z ulubionymi dodatkami. Co warto wiedzieć o sosie pieczeniowym?
Sos pieczeniowy – co to takiego?
Sos pieczeniowy jest niezastąpionym elementem wszelkiego rodzaju dań mięsnych, który nadaje im niepowtarzalnego smaku. Przygotowywany na bazie esencjonalnego wywaru mięsnego lub warzywnego jest jednym z najpopularniejszych i najsmaczniejszych dodatków, który przygotujemy z niewielu składników, w banalnie łatwy sposób. Sos pieczeniowy znakomicie komponuje się także z ziemniakami, kopytkami, kluskami, kaszą czy makaronem.
Do przygotowania sosu pieczeniowego potrzebujemy wywaru powstałego z pieczenia mięsa, mąki i śmietany do zagęszczenia sosu oraz przypraw takich jak liść laurowy, ziele angielskie, sól i pieprz. Tak naprawdę sos pieczeniowy sam się robi, wystarczy stopniowo dodawać do niego poszczególne składniki i chwilę razem pogotować.
Właściwości prozdrowotne sosu pieczeniowego
Sos pieczeniowy powstaje na bazie mięsa, zazwyczaj jest to wieprzowina. Mięso wieprzowe cieszy się dużą popularnością w naszym kraju, głównie ze względu na cenę, smak, łatwość przygotowania, ale także wartości odżywcze. Kaloryczność wieprzowiny zależeć będzie od tego, jaki rodzaj mięsa wybierzemy – najbardziej tłusty jest boczek, natomiast najmniej kaloryczny jest schab. Wieprzowina bogata jest w białko, witaminy i sole mineralne. Znajdziemy w niej witaminy z grupy B takie jak witamina B1, witamina B6, witamina B12 (mają wpływ na prawidłową pracę układu nerwowego), a także witaminę A (chroni przed tzw. kurzą ślepotą, wzmacnia błony śluzowe i stan skóry, a także poprawia pracę tarczycy), witaminę E (wzmacnia naczynia krwionośne i włókna kolagenu w skórze, a tym samym opóźnia procesy starzenia się skóry) oraz witaminę K, która odpowiada za prawidłową krzepliwość krwi i wzmacnia kości. Wieprzowina to także cenne dla organizmu sole mineralne takie jak potas, sód i żelazo.
Dodatki wchodzące w skład sosu pieczeniowego, takie jak liść laurowy, ziele angielskie, śmietana czy pieprz, oprócz smaku wzbogacają sos o składniki odżywcze. Liść laurowy, który zawiera garbniki, olejki eteryczne (cyneol, geraniol, terpeny), flawonoidy, witaminy A i C, niacynę, ryboflawinę, kwas foliowy oraz minerały: mangan, miedź, potas, wapń, żelazo, selen, wspomaga pracę układu pokarmowego i zapobiega nadwadze. Natomiast ziele angielskie, bogate w węglowodany oraz błonnik, zmniejsza dolegliwości towarzyszące zapaleniom stawów oraz bóle mięśni.
Sos pieczeniowy – nie dla każdego
W związku z tym, że sos pieczeniowy powstaje na bazie wywaru mięsnego, a więc po prostu tłuszczu zwierzęcego, trzeba uważać na jego spożycie. Chociaż nie jest zbyt kaloryczny – 100 g zawiera 69 kcal, to osoby borykające się z podwyższonym cholesterolem powinny ograniczać jego spożycie.
Natomiast należy unikać sosów pieczeniowych z torebki typu instant. Najczęściej jego składzie znajduje się dodatki, takie barwniki, konserwanty, które mogą negatywnie wpływać na nasze zdrowie. Taka chemiczna mieszanka może prowadzić do rozwoju przykrych dolegliwości zdrowotnych. Sosy pieczeniowe typu instant mogą podrażniać żołądek i nasilić objawy refluksu. Dlatego najlepszym rozwiązaniem jest przygotowanie sosu pieczeniowego w domu. Poniżej prezentujemy kilka przepisów na sosy, które urozmaicą każde danie.
Sos pieczeniowy w kuchni
Przepis na domowy sos pieczeniowy ciemny
Składniki:
- ½ kg mięsa wieprzowego
- 2 łyżki oleju
- 1 cebula
- ½ łyżeczki curry
- szczypta soli himalajskiej i pieprzu zielonego
- 3 ziarna ziela angielskiego
- 1 liść laurowy
- ¼ sztuki kostki rosołowej
- 1 łyżeczka mąki pszennej
- 1 szczypta słodkiej papryki w proszku
Przygotowanie:
Na rozgrzany olej wrzucamy pokrojone w kostkę mięso, wcześniej odpowiednio doprawione solą, pieprzem i niewielką ilością słodkiej czerwonej papryki (opcjonalnie). Mięso smażymy do zarumienienia z każdej strony pilnując, by się nie przypaliło. Pod koniec smażenia dodajemy pokrojoną w drobną kostkę cebulkę i doprowadzamy do zeszklenia. Kiedy mięso będzie gotowe a cebulka nabierze odpowiedniego żółtego koloru, wtedy wszystko przerzucamy do wysokiego rondelka z podgrzanym bulionem, liściem laurowym i zielem angielskim. Przykrywamy rondelek i pozostawiamy, by mięso puściło soki w gotującym się bulionie. Gotujemy na małym gazie, do momentu, aż mięso będzie miękkie. Doprawiamy curry, solą i pieprzem do smaku. Powstały sos przelewamy do małego naczynia i pozostawiamy do wystygnięcia, po czym dodajemy łyżkę mąki, by go odpowiednio zagęścić.
Przepis na domowy sos pieczeniowy jasny
Składniki:
- 1-2 szklanki wywaru z pieczonego schabu ze śliwkami
- 1-2 łyżki mąki
- 2-3 łyżki oleju słonecznikowego
- 3 ziarna ziela angielskiego
- 1 liść laurowy
- ½ szklanki śmietanki 18%
- 1 łyżeczka cukru
- ¼ łyżeczki soli kamiennej
- zmielony pieprz biały
Przygotowanie:
Schab nadziewamy śliwkami, z dodatkiem ziela angielskiego i liścia laurowego, dusimy w żaroodpornym naczyniu, podlewając je co jakiś czas wodą. Z upieczonego mięsa odlewamy 1-2 szklanki esencjonalnego, złotego wywaru. Z oleju i mąki przygotowujemy zasmażkę, a następnie powoli, cienkim strumieniem wlewamy do niej wywar ze schabu, cały czas energicznie mieszając trzepaczką. Powstały w ten sposób sos powinien mieć konsystencję płynnego kisielu. Sos doprawiamy do smaku solą, cukrem i świeżo zmielonym pieprzem oraz dodajemy śmietankę. Wszystko jeszcze raz zagotowujemy. Sos serwujemy do pieczonego schabu.
Wegański sos pieczeniowy
Składniki:
- 2 cebule
- 2 liście laurowe
- 2 ziarna pieprzu
- 4 ziarna ziela angielskiego
- ½ łyżeczki suszonego tymianku
- ½ łyżeczki suszonego rozmarynu
- 3 łyżki oleju rzepakowego
- 1 marchew
- 1 pietruszka lub pasternak
- 2 laski selera naciowego
- 2 ząbki czosnku
- ½ łyżeczki cukru trzcinowego
- 2 łyżki koncentratu pomidorowego
- 2 łyżki sosu sojowego
- 1 litr bulionu warzywnego
- sól morska i pieprz czerwony
Przygotowanie:
Na dużej patelni rozgrzewamy olej. Cebulę obieramy i kroimy w piórka. Razem z liśćmi laurowymi, zielem angielskim, pieprzem, tymiankiem i rozmarynem wrzucamy na patelnię. Smażymy do momentu zarumienienia się cebuli. W międzyczasie obieramy marchewkę i pietruszkę i kroimy w plasterki. Seler kroimy w paseczki a czosnek drobno siekamy. Do podsmażonej cebuli dodajemy pokrojone warzywa, przykrywamy patelnię przykrywką i zmniejszamy ogień. Dusimy przez pół godziny, od czasu do czasu mieszamy. Następnie dodajemy pół łyżeczki cukru brązowego, sos sojowy oraz koncentrat pomidorowy. Zwiększamy ogień i smażymy jeszcze przez kilka minut ciągle mieszając. Wlewamy bulion i gotujemy przez 40 minut. Przecedzamy powstały sos na sicie, mocno dociskając warzywa i przelewamy do rondelka. Doprowadzamy do wrzenia. Doprawiamy do smaku solą i pieprzem. Przed zagotowaniem odlewamy pół szklanki sosu i dokładnie mieszamy z łyżką mąki. Następnie wlewamy do sosu i doprowadzamy do zagotowania, cały czas mieszając.
Sos pieczeniowy – warto czy nie?
Sos pieczeniowy jest banalnie prosty w przygotowaniu, w zasadzie sam się robi. Wystarczy dodać do niego odpowiednich składników i gotowe. Chociaż jest produktem naturalnym, trzeba jednak uważać z jego spożyciem. Jednak w rozsądnych ilościach sprawi, że obiad będzie zawsze zjedzony ze smakiem.
- https://www.savingdessert.com/classic-roast-beef-and-gravy/; 2019-12-11;
- https://www.melskitchencafe.com/perfect-pot-roast-and-gravy/; 2019-12-11;
- https://www.theguardian.com/lifeandstyle/wordofmouth/2010/oct/07/how-to-make-perfect-gravy; 2019-12-11;
- https://www.healthline.com/nutrition/foods/beef#nutrition; 2019-12-11;
