Brukselka warzywo - właściwości, witaminy i wartości odżywcze brukselki

Brukselka nie cieszy się w naszym kraju dobrą sławą. Mimo uroczego wyglądu tego warzywa, odstręcza ono domowych kucharzy swoim zapachem i gorzkim smakiem. O tym, że brukselkę warto włączyć do codziennej diety wiedzą już zapewne wegetarianie i cukrzycy. Ze względu na niesamowite właściwości antyutleniające i odmładzające roślina rodem z Belgii powinna jednak zagościć na stołach wszystkich dbających o zdrową dietę osób.



Brukselka jest odmianą kapusty warzywnej, należącą do rodziny kapustowatych, fot. shutterstockBrukselka jest odmianą kapusty warzywnej, należącą do rodziny kapustowatych, fot. shutterstock
  1. Brukselka jest odporna na mróz, wrażliwa na wilgoć
  2. Brukselczycy nie lubią brukselki
  3. Brukselka - witaminy i wartości odżywcze
  4. Brukselka to antyrakowa broń zamknięta w zielonej kulce
  5. Mocne kości dzięki brukselce
  6. Brukselka jako prosty sposób na sokoli wzrok
  7. Gładka skóra na długo dzięki brukselce
  8. Brukselka to zielone wsparcie dla cukrzyków
  9. Jak prawidłowo przyrządzić brukselkę?
  10. Brukselka - zdecydowanie na TAK!
Brukselka, której pełna nazwa brzmi kapusta warzywna brukselska (Brassica oleracea L. var. gemmifera (DC.) Zenker), jest odmianą kapusty warzywnej, należącą do rodziny kapustowatych. Ma wygląd miniaturowej kapustki i rośnie na pokaźnych rozmiarów (nawet 1m!) łodydze, mieszczącej w sobie od 70 do 80 owoców o główkach nie wiele mniejszych od orzecha włoskiego. Stanowią one jedyną jadalną część rośliny. Większa głowa, tworząca się na szczycie, nie nadaje się do spożycia. W warzywniakach brukselkę możemy dostać w okresie jesienno-zimowym. Idealne okazy są twarde, a ich jaskrawozielona barwa przyciąga wzrok. Jeżeli pąki są gąbczaste i żółtawe, oznacza to, że warzywo nie jest pierwszej świeżości i może zawierać w sobie pasożyty. Jeśli świeżą brukselkę przechowujemy w lodówce, może być zdatna do spożycia nawet przez 10 dni.

Brukselka jest odporna na mróz, wrażliwa na wilgoć


Kapustę brukselską należy sadzić wiosną i w połowie lata, aby rośliny dojrzały na jesieni. Uprawiamy ją zazwyczaj z przygotowanej rozsady w wielodoniczkach – sporadycznie wysiewa się nasiona bezpośrednio do gruntu. Optymalne warunki do jej wzrostu stwarza chłodna pogoda. Pąki najlepiej rozwijają się bowiem w temperaturze 12°C. Kiedy jest zbyt ciepło, główki słabo się kształtują i są gorzkie w smaku. Mimo udowodnionej odporności na przymrozki, roślina ma jednak wysokie wymagania glebowe. Najlepiej rośnie na podłożu żyznym, bogatym w substancje odżywcze. Należy pamiętać, że gleba nie może być podmokła – nie tylko niedobór, lecz także nadmiar wody wpływa ujemnie na brukselkę. Najkorzystniejsze pH podłoża powinno oscylować wokół 7,0. Niezwykle ważnym obowiązkiem towarzyszącym nam w pielęgnacji brukselki jest jej „ogławianie”. Należy do niego przystąpić, gdy większa część zielonych główek jest zwinięta. Aby przyspieszyć ten proces, usuwa się górne liście rośliny. Zabieg ten wykonujemy jednak tylko przy niskim prawdopodobieństwie wystąpienia mrozu.

Brukselczycy nie lubią brukselki


Uważa się, że brukselka jest najmłodszą ze wszystkich roślin kapustnych. Prawdopodobnie jako pierwsi zaczęli hodować ją ogrodnicy w stolicy Belgii, czemu warzywo zawdzięcza swoją oryginalną nazwę. Stworzono ją krzyżując jarmuż i kapustę głowiastą, tak, aby powstała roślina cieszyła oko, pełniąc funkcje dekoracyjne. Kulinarne walory warzywa zaczęto doceniać dopiero dwa wieki później! Obecnie brukselka nie jest zbyt popularna w swojej ojczyźnie. Dużo więcej spożywa się jej w Niemczech, Holandii, Wielkiej Brytanii, a także… w Australii. Brukselka w języku angielskim to Brussels sprout, po niemiecku Rosenkohl, zaś Francuzi nazywają ją chou de Bruxelles.
Wartości odżywcze w 1/2 szklanki (78 gramów) gotowanej brukselki:
  • Kalorie: 28
  • Białko: 2 g
  • Węglowodany: 5,5 g
  • Błonnik: 2 g
  • Witamina K: 91% ZDS*
  • Witamina C: 53% ZDS
  • Kwas foliowy: 12% ZDS
ZDS*- Zalecane Dziennie Spożycie

Tabela opracowana na podstawie: fdc.nal.usda.gov

Brukselka - witaminy i wartości odżywcze


Brukselka słynie z tego, że zawiera najwięcej białka roślinnego ze wszystkich roślin kapustnych – jest dzięki temu doskonałą propozycją uzupełnienia diet wege. Co więcej, jest niskokaloryczna – 100 gram zielonych kulek to tylko 40 kalorii. Poza tym, że roślina ta jest zasobna w tłuszcze, białko, węglowodany, błonnikcukry, zawiera w sobie zestaw witamin - witamina A, witaminy z grupy B (witamina B1, B2, B3, B5, B6, B7 i B9), witamina C, E i K. Dostarcza nam także sole mineralne - cynk, fosfor, magnez, mangan, miedź, potas, selen, siarka, sód, wapń i żelazo.

Jest również świetnym źródłem przeciwutleniaczy takich, jak kwas askorbinowy czy kwas foliowy. Jest nie tylko zalecana wegetarianom, lecz także osobom, będącym na diecie redukcyjnej, jako że zawiera w sobie mnóstwo błonnika zapewniającego na długo uczucie sytości i zapobiegającego zaparciom. 100 g warzywa to ok. 5 g błonnika, a więc 20 procent dziennego zapotrzebowania na ten składnik.
Uprawa brukselki, fot. shutterstock

Brukselka to antyrakowa broń zamknięta w zielonej kulce


Badania wykazały, że zawarte w naszych komórkach systemy enzymatyczne, mające na celu usuwanie rakotwórczych substancji z organizmu, mogą być aktywowane przez glukozynolany obecne w brukselce! Co więcej, warzywo to jest bogate w siarkę, która nie tylko odpowiada za specyficzny zapach warzywa wybijający się w momencie jego przegotowania, lecz także wspiera końcową fazę detoksykacji organizmu. Z kolei zawarta w roślinie witamina C, flawonoidy i izotiocyjaniany zapobiegają niepożądanym zmianom w naszym DNA, które mogą prowadzić do raka. Brukselka jest też bardzo ważna dla kobiet, ze względu na to, że ma w swoim składzie związki azotowe, pomagające  usunąć z organizmu nadmiar estrogenu, dzięki czemu ryzyko powstawania nowotworów hormonozależnych (sutka, macicy, jajników) maleje. Amatorzy grillowanego mięsa, również powinni zainteresować się warzywem z Brukseli, które dzięki dużej zawartości chlorofilu, odpowiadającego za zielony kolor, skutecznie blokuje kancerogenne działanie aminów heterocyklicznych wydzielających się podczas przygotowywania potraw na ruszcie.

Mocne kości dzięki brukselce


Niedobór witaminy K wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia złamań kości. Jedna szklanka dziennie bogatej w ten składnik brukselki znacznie poprawia stan naszego układu kostnego, działając na białka macierzy kości, a także zwiększając wchłanianie i ograniczając wydalanie wapnia. Co więcej, roślina ta nie tylko pomaga magazynować cenny Ca, ale także nam go dostarcza - w 100 gramach brukselki znajdziemy aż 40 miligramów tego składnika.

Brukselka jako prosty sposób na sokoli wzrok


Odpowiednia podaż witaminy C pomaga zachować zdrowie naszych oczu, dzięki zwiększeniu ochrony przed szkodliwym promieniowaniem UV. Już jedna porcja brukselki dziennie pozwala dostarczyć naszemu organizmowi odpowiednią dawkę kwasu askorbinowego. Z kolei inny antyoksydant zawarty w tym warzywie – zeaksantyna – filtruje niebezpieczne dla plamki żółtej niebieskie światło, dzięki czemu zapobiega zwyrodnieniom tej ważnej części oka.

Gładka skóra na długo dzięki brukselce


Witamina C, poza tym, że wzmacnia odporność, wymiata wolne rodniki i chroni zdrowie oczu, potrafi w widoczny sposób poprawić wygląd naszej skóry. Przyjmowana w postaci naturalnej – w przeciwieństwie do mniej lub bardziej skutecznych suplementów – pomaga nam efektywnie walczyć z uszkodzeniami skóry spowodowanymi przez słońce i zanieczyszczenia, zredukować zmarszczki i poprawić ogólną strukturę tego organu. Co więcej, witamina C odgrywa ważną rolę w tworzeniu kolagenu, głównego systemu wspomagania skóry. Jedna szklanka brukselki dziennie pokrywa 100 proc. dziennego zapotrzebowania na kwas askorbinowy i zawiera w sobie dodatkowo pozostałe witaminy młodości – A i E. Jeśli chcemy zachować młodość na dłużej, powinniśmy częściej sięgać po te zielone kuleczki.

Brukselka to zielone wsparcie dla cukrzyków


Warzywa zielone, takie jak brukselka, zawierają przeciwutleniacz, o nazwie kwas alfa-liponowy, który, jak dowiedziono, obniża poziom glukozy, zwiększa wrażliwość na insulinę i zapobiega zwyrodnieniom wywołanym stresem oksydacyjnym u pacjentów z cukrzycą. Co więcej, związek ten przyczynia się do złagodzenia neuropatii obwodowej i autonomicznej u diabetyków.
Smażona brukselka, fot. shutterstock

Jak prawidłowo przyrządzić brukselkę?


Dania z brukselki nie cieszą się dobrą sławą w kuchni polskiej. Większości z nas warzywo to kojarzy się z odstraszającym zapachem unoszącym się podczas gotowania i gorzkim smakiem. Uprzedzenia wynikają z tego, że zazwyczaj spożywa się nieodpowiednio przyrządzoną brukselkę. Przygotowana na parze lub gotowana w wodzie z mlekiem w ogóle nie zawiera w sobie goryczki.

Podobnie sprawa wygląda w przypadku mrożonek. Aby ograniczyć nieprzyjemną woń związków siarkowych należy z gotować warzywo w odkrytym garnku, aby jak najszybciej pozbyć się rosnącego w siłę zapachu. Mimo że najczęściej brukselkę, podobnie, jak kalafiora, podaje się z dodatkiem bułki tartej, doskonale smakuje sauté, pieczona z dodatkiem oliwy z oliwek i parmezanu, orzechów włoskich czy sera feta. Jedną z ciekawszych propozycji podania brukselki, łączącą tradycję z nowoczesnością, jest zapiekanka z bułką tartą, natką pietruszki i płatkami migdałowymi.

Składniki (porcja dla 2 osób):

Przygotowanie:
Brukselkę dokładnie płuczemy pod bieżącą wodą. Następnie w dużym garnku zagotowujemy wodę, solimy ją i wrzucamy warzywo do środka. Gotujemy bez pokrywki przez max. 25 minut, po czym odcedzamy i wykładamy na talerz. Przygotowaną w ten sposób brukselkę posypujemy bułką tartą, płatkami migdałowymi, natką pietruszki, startym czosnkiem, przyprawami, dodajemy oliwy z oliwek i zapiekamy w piekarniku, do momentu aż całość się zarumieni.
Smacznego!

Brukselka - zdecydowanie na TAK!

Brukselka jest członkiem rodziny warzyw Brassicaceae i jest blisko spokrewniona z jarmużem, kalafiorem i kapustą sitową. Te mini-kapustki są zazwyczaj krojone, czyszczone i gotowane, aby uzyskać pożywny dodatek lub danie główne. Brukselka może pochwalić się wysokim poziomem wielu składników odżywczych i jej spożycie wiąże się z wieloma korzyściami zdrowotnymi. Niestety ze względy na gorzki smak spowodowany obecnością siarki, brukselka pojawia się na listach „najbardziej znienawidzonych warzyw”. Rozgotowanie mini kapustki, zintensyfikuje wszelkie gorzkie smaki i nieprzyjemne zapachy. Jednak odpowiednio ugotowana i przyprawiona brukselka oferuje naturalną, orzechową słodycz.
Ekologia.pl (Alicja Chrząszcz)

Bibliografia

  1. D. G. A. Walkey, D. A. C. Pink; “Brussels Sprout (Brassica oleracea var. gemmifera) and Broccoli (B. oleracea var. italica)”; data dostępu: 2019-05-31
  2. Anil Kumar i in.; “Scientific Cultivation of Brussels sprouts (Brassica oleracea L. var. gemmifera)”; data dostępu: 2019-05-31
  3. Rachael Link ; “10 Ways Brussels Sprouts Benefit Your Health”; data dostępu: 2019-05-31
  4. T.H. Chan Harvard School of Public Health; “Brussel Sprouts”; data dostępu: 2019-05-31
  5. World Healthiest Foods, The George Mateljan Foundation; “Brussel Sprouts”; data dostępu: 2019-05-31
Moim zdaniem
Lubisz brukselkę?
Ocena (3.6) Oceń: