Kmin rzymski przyprawa - właściwości, wartości odżywcze i zastosowanie kminu rzymskiego

Kmin rzymski to przyprawa wierności i lojalności. Dawne wierzenia nakazywały karmić ptaki jego nasionami, aby przywiązać je do siebie na zawsze. To samo miało odnosić się zresztą i do ludzi – kobiety zwykły dawać swym mężczyznom na drogę chleb lub wino doprawione kminem rzymskim, aby zapewnić ich niechybny powrót do domu…

1. Kmin rzymski to nie kminek!
2. Kmin rzymski - witaminy i wartości odżywcze
3. Kmin rzymski wspiera odporność
4. Inne właściwości zdrowotne kminu rzymskiego
5. Kmin rzymski w kuchni
6. Kmin rzymski do dań warzywnych i mięsnych

Znany również jako kumin, kmin rzymski obecny jest w naszej historii już co najmniej od 5 tysięcy lat. W języku sumeryjskim, który jest najstarszym znanym nam językiem pisanym, występuje nawet słowo „gamun” oznaczające właśnie kumin. Nazwa aromatycznych nasionek przewija się również często w najstarszym zbiorze przepisów kulinarnych świata pochodzącym z 1750 r p.n.e. z obszaru Mezopotamii. Egipcjanie wykorzystywali kmin rzymski do balsamowania zwłok, a starożytni Grecy i Rzymianie jako przyprawę oraz środek do rozjaśniania cery. Szczyt popularności osiągnął on jednak w czasach średniowiecza, będąc jedną z niewielu powszechnie dostępnych przypraw.

Kmin rzymski to nie kminek!

W popularnym mniemaniu kmin rzymski często utożsamiany jest z kminkiem. Błąd ten związany jest nie tylko z samą nazwą, ale także podobnym wyglądem. Niemniej jednak nasionka kuminu są wyraźnie większe, jaśniejsze i mają znacznie ostrzejszy smak. Pozyskiwane są z jednorocznej rośliny Cuminum Cyminum, należącej do rodziny selerowatych i preferującej ciepły, dość deszczowy klimat. Dawniej występujący dziko w rejonie Morza Śródziemnego, dziś kmin rzymski egzystuje wyłącznie w postaci hodowlanej – największymi jego producentami są Egipt i Indie, a w dalszej kolejności Chiny, Iran, Syria i Turcja.

Sama roślina może osiągać do 30 cm wysokości i zakwita koszyczkowymi białymi lub różowymi kwiatami, z których później formują się owoce – nazywane przez nas nasionami kminu rzyskiego. W rzeczywistości dopiero wewnątrz księżycowatej łupinki znajduje właściwe nasionko.

O właściwościach zdrowotnych kminu rzymskiego głośno było już w starożytności. Tradycyjnie polecany był on przy wzdęciach i bólach mięśni, a także do wywoływania spóźnionego porodu. Z kolei olej wytłaczany z kuminu był niezawodnym lekarstwem na nadpobudliwość i nerwowość. Dzisiejsza nauka pozwoliła nam nie tylko lepiej poznać zalety niepozornych nasion, ale także przeanalizować jego godny podziwu skład chemiczny.

Kmin rzymski - witaminy i wartości odżywcze

W owocach kminu rzymskiego znajdziemy białko, tłuszcze, węglowodany, błonnik, cukry, witaminy -  witamina A, witaminy z grupy B (witamina B1, B2, B3 i B6), witamina C i E. Ponadto przyprawa jest bardzo bogata w sole mineralne - cynk,  fosfor, magnez, mangan, miedź, potas, selen, sód, wapń i żelazo. Z dietetycznego punktu widzenia, konsumpcja 1 łyżeczki nasion zaspokaja w pełni dzienne zapotrzebowanie organizmu na wspomniane wyżej witaminy i minerały.

Godny uwagi jest również kuminaldehyd – związek chemiczny decydujący o aromacie olejku eterycznego z kminu rzymskiego i mający niezwykle silny wpływ na trawienie. W połączeniu z innym związkiem eterycznym, tymolem, duet ten pobudza wydzielanie śliny, żółci oraz kwasów żołądkowych, a także rzędu innych enzymów trawiennych. W efekcie kumin doskonale wspiera proces przetwarzania pokarmów, minimalizując ryzyko niestrawności oraz wzdęć i gazów jelitowych. Nasionka pomagają również przy mdłościach, w tym również ciążowych, bólach żołądkowych i biegunkach. Także uciążliwy w życiu codziennym zespół drażliwego jelita można dość efektywnie „zaleczyć” regularnym spożyciem kminu rzymskiego.

Na wspomniane wyżej dolegliwości poleca się zażywanie ciepłej wody z dodatkiem zmielonego kminu rzymskiego, zaś codzienna suplementacja, np. jako dodatek do jogurtu, znacząco wspiera także proces odchudzania. Według jednego z badań naukowych, spożywanie 3 g kuminu dziennie w przeciągu 3 miesięcy pozwala skutecznie zredukować nie tylko wagę, ale także obwód w pasie oraz poziom tkanki tłuszczowej w organizmie!

Kmin rzymski wspiera odporność

Substancje aktywne obecne w aromatycznych owocach wykazują silne działanie antybiotyczne, antywirusowe i przeciwgrzybiczne. Już w medycynie ludowej znaleźć można receptę na przeziębienie obejmującą picie ciepłego mleka krowiego ze zmielonymi nasionami kminu rzymskiego. Olejki eteryczne obecne w kminie rzymskim działają dezynfekująco, a dzięki bogactwu witamin A i C oraz żelaza zioło wspomaga również aktywność systemu odpornościowego, w tym także zdolność organizmu do radzenia sobie z wolnymi rodnikami. Zawartość żelaza jest przy tym na tyle wysoka, że może odgrywać znaczącą rolę w zwalczaniu anemii.

Współczesna medycyna doszukuje się również w eterycznych składnikach kminu rzymskiego substancji rozrzedzających flegmę i ułatwiających odkaszliwanie. Działanie to przynosi ulgę nie tylko przy zapaleniu oskrzeli, ale także w przebiegu astmy.

Inne właściwości zdrowotne kminu rzymskiego

O zaletach kuminu rzymskiego można by napisać książkę, a medycyna wciąż jeszcze zaskakuje nowymi odkryciami w tym zakresie. Mówi się wręcz o potencjalnym działaniu prewencyjnym w stosunku do raka żołądka i wątroby.

Poza tym kmin rzymski poleca się przy problemach z:

• hemoroidami – kumin zapobiega zaparciom, leczy infekcje i przyspiesza trawienie, przynosząc ulgę przy problemach zlokalizowanych w obrębie odbytu;
• zbyt wysokim poziomem cukru we krwi – nasionka kminu rzymskiego w badania laboratoryjnych przeciwdziałają wystąpieniu hipoglikemii;
• zasypianiem – obecność magnezu i witamin z grupy B, a także lekko narkotyzujących substancji eterycznych w kminie rzymskim redukuje poziom stresu i promuje zdrowy sen;
• niedostatkiem mleka w piersi – kumin wspiera laktację, a dodatkowo uzupełnia poziom wapnia w organizmie karmiącej matki;
• podwyższonym poziomem cholesterolu w krwi – według badań regularne przyjmowanie 3 g kminu rzymskiego dziennie w długim okresie czasu ogranicza poziom cholesterolu LDL w krwi nawet o 10%.

Kulinarne zastosowanie kminu rzymskiego jest niemal tak szerokie jak jego działanie zdrowotne. Przyprawę chętnie wykorzystuje się w kuchni Północnej Afryki, Bliskiego Wschodu, Chin, Kuby czy Meksyku. W Indiach jest ona ważnym składnikiem mieszanek curry oraz garam masala, Holendrzy dodają ją do serów, a Francuzi do pieczywa.

Kmin rzymski w kuchni

Oto kilka przepisów pozwalających na włączenie kuminu do codziennego menu:

Zupa z soczewicy

Składniki:

• 2 łyżki kminu rzymskiego
• 140 g czerwonej soczewicy (w połówkach)
• 600 g marchwi
• 2 łyżki oliwy z oliwek
• 1 l bulionu warzywnego
• 125 ml mleka
• chili, pieprz i sól

Przygotowanie:
W garnku z grubym dnem prażymy na sucho kmin rzymski z płatkami chili przez minutę, a następnie dodajemy olej, startą marchew, soczewicę, bulion i mleko. Doprowadzamy do wrzenia i gotujemy na małym ogniu ok. 20 minut, aż warzywa zmiękną. Miksujemy i doprawiamy solą i pieprzem do smaku. Serwujemy z łyżką jogurty greckiego i natką pietruszki.


Sałatka z marchwi z kminem rzymskim

Składniki:

• 5 marchewek
• 3 młode cebulki
• kawałek imbiru
• 5 łyżek oliwy z oliwek
• 1 cytryna
• kiść liści mięty lub kolendry
• 2 łyżeczki kminu rzymskiego

Przygotowanie:
Marchew i imbir ścieramy na tarce. Cebulkę obieramy i kroimy w drobną kostkę. Z cytryny ścieramy skórkę i wyciskamy sok. Wszystkie składniki łączymy w misce i doprawiamy solą himalajską i pieprzem białym. Przygotowujemy minimum 0,5 godziny przed podaniem.


Egzotyczny kurczak

Składniki:

• 4 połówki piersi z kurczaka bez kości
• 2 łyżeczki kminu rzymskiego
• ½ łyżeczki oregano
• ¼ łyżeczki soli czosnkowej
• 2 łyżki oliwy z oliwek
• ½ szklanki sosu pomidorowego
• ½ łyżeczki chili
• 1 łyżeczka octu balsamicznego
• ¼ szklanki wody

Przygotowanie:
1 łyżeczkę kminu łączymy z solą i oregano – w mieszance tej obtaczamy umyte i osuszone piersi. W dużym garnku rozgrzewamy olej i osmażamy piersi z obu stron, aż do zbrązowienia. Łączymy sos pomidorowy, wodę, chili, ocet i resztę kminu rzymskiego – zagotowujemy i otrzymanym sosem zalewamy kurczaka. Dusimy całość ok. 15 minut na małym ogniu. Wyjmujemy mięso i odkładamy na półmisek. Sam sos gotujemy jeszcze 5 minut do zgęstnienia. Podajemy piersi na ciepło, polane sosem.

Kmin rzymski do dań warzywnych i mięsnych

Warto dodać, że smak kuminu rzymskiego jest dość intensywny, więc lepiej zachować umiar w doprawianiu. Zwłaszcza w postaci zmielonej mniej znaczy często więcej, bowiem aromatyczny, orzechowy smak kminu rzymskiego powinien być zaledwie ciekawą nutą, a nie dominantą całego dania. Przyprawę poleca się zwłaszcza do dań warzywnych i mięsnych, zwłaszcza wieloskładnikowych potraw typu chili czy gulasz. Do pieczywa i słonych wypieków wykorzystuje się częściej całe ziarenka, które nie tylko dodają aromatu, ale są również uroczą naturalną ozdobą.

Bibliografia