Masło orzechowe – właściwości, skład i zastosowanie masła orzechowego

Chrupiące lub gładkie, solone lub naturalne, na kanapce lub w koktajlu, z orzechów ziemnych lecz niekoniecznie – masło orzechowe w większości wariantów to jedna z najzdrowszych przekąsek na świecie. Doceniają ją sportowcy, wegetarianie i wszyscy dbający o formę i zdrowie. Jak wybrać najlepsze i co skrywają jego właściwości?



Masło orzechowe z orzeszków ziemnych to wynalazek amerykańskiego lekarza. By stevepb via Pixabay CC0. Masło orzechowe z orzeszków ziemnych to wynalazek amerykańskiego lekarza. By stevepb via Pixabay CC0.
  1. Masło orzechowe to amerykańska klasyka
  2. Masło orzechowe inaczej
  3. Masło orzechowe jest must have sportowców
  4. Dobre masło orzechowe bez cukru i tłuszczów utwardzonych
  5. Czy masło orzechowe można przedawkować?
  6. Masło orzechowe a alergia
  7. Masło orzechowe w kuchni
  8. Masło orzechowe to zdrowa przekąska i źródło składników odżywczych

Masło orzechowe to amerykańska klasyka

Masło orzechowe zanim stało się atrybutem sportowców, było kojarzone głównie w parze z amerykańskim tostem lub naleśnikiem. Jednak orzeszki ziemne pochodzą najprawdopodobniej z Brazylii, a spośród wszystkich krajów, w których się rozpowszechniły, do Stanów Zjednoczonych dotarły najpóźniej. Azja, Afryka i Europa znały je już wcześniej. Ale to właśnie Amerykanie wpadli na pomysł przetworzenia orzeszków na bardziej przystępną formę pasty. Co ciekawe i bardzo znamienne, wymyślił je lekarz, John Harvey Kellog, który pragnął zmienić dietę przeciętnego Amerykanina na zdrowszą. To jego wynalazkiem są też śniadaniowe płatki kukurydziane, które zastąpiły mięso i jajka, niegdyś nagminnie jadane w Stanach w porze pierwszego posiłku. Kellog, jako zdeklarowany wegetarianin i zwolennik medycyny holistycznej, stawiającej również na zdrową dietę, zdziwiłby się, widząc jak wiele płatków śniadaniowych i maseł orzechowych jest zwyczajnie niezdrowa, głównie z powodu dodawanego do nich cukru. Na szczęście stopniowo odchodzą one do lamusa i obecnie o wiele łatwiej niż dekadę temu jest kupić wysokiej jakości masło orzechowe.
 

Słów kilka o fistaszkach    
 
Tradycyjne masło orzechowe, „wynalezione” nota bene w USA, powstaje z fistaszków, czyli orzeszków ziemnych vel arachidowych. Ta popularna przekąska, często serwowana z solą, formalnie ma niewiele wspólnego z orzechami. Orzacha podziemna, której nasionami są fistaszki, to bowiem roślina strączkowa, taka jak bób i fasola. Jednak smak i właściwości fistaszków, na wskroś orzechowe, zadecydowały o tym, że powszechnie zalicza się je do innej grupy produktów spożywczych.     

Masło orzechowe inaczej

W obecnych trendach kulinarnych i dietetycznych królują wszelkiego rodzaju pasty. Na gładką, ale i smaczną papkę, można zmielić niemalże wszystko – począwszy od groszku, przez marchewkę, aż na orzechach kończąc. Pasty do kanapek to domena kuchni wegetariańskiej i wegańskiej, w której warzywa i owoce osiągają najrozmaitsze formy.

Nic dziwnego, że obok klasycznego masła orzechowego z fistaszków, na półkach sklepowych stoją dziś także inne masła orzechowe – z orzechów włoskich, laskowych, nerkowców czy nawet pinioli. (masło piniowe to najdroższy rarytas tego typu). Obecnie każdy rodzaj orzechów można przemienić w masło orzechowe, jeśli tylko ma się odpowiednio dobry mikser lub blender. Ponadto do klasycznego masła z orzechów ziemnych dodaje się często chili, czekoladę, karmel czy wiórki kokosowe. Każde masło orzechowe smakuje nieco inaczej. To z orzechów włoskich ma gorzkawy posmak i wyraźnie wyczuwalną teksturę. Masło z nerkowców jest aksamitne i łagodne, z migdałów niezwykle aromatyczne, pistacjowe przypomina najsmaczniejszy deser. Laskowe kojarzy się z czekoladą. Wszystkie są warte poznania także ze względu na wysoką odżywczość.


Domowe masło orzechowe   
   
Aby przygotować masło orzechowe w domu, potrzebujemy dwóch rzeczy – orzechów ziemnych niesolonych oraz odpowiednio mocnego blendera lub miksera pracującego na wysokich obrotach. Wszystko, co musimy zrobić, to zemleć orzechy na gładką pastę (lub prawie gładką – jeśli chcemy otrzymać masło typu cruchy). Fistaszki można przed mieleniem dodatkowo podprażyć – będą wtedy nieco miększe. Pamiętajmy, że dobry sprzęt ma tu kluczowe znaczenie, zwłaszcza gdy uśmiecha się nam produkcja masła z różnych orzechów. O ile bowiem przy miękkich nerkowcach raczej nie połamiemy ostrzy, to już z orzechami makadamia nie pójdzie tak łatwo.     

Właściwości masła orzechowego cenią w szczególności sportowcy i wegetarianie. PiccoloNamek at English Wikipedia [GFDL or CC-BY-SA-3.0], from Wikimedia Commons

Masło orzechowe jest must have sportowców

Nie bez powodu w każdym sklepie dla aktywnych obok odżywek, izotoników czy suplementów znajdziemy również masło orzechowe. Zajmuje ono bowiem ważne miejsce w codziennej diecie sportowca. Stanowi doskonałe źródło energii potrzebnej do efektywnego treningu, a po nim pomaga zregenerować i odżywić mięśnie.

Dobry tłuszcz zawarty w maśle orzechowym korzystnie wpływa na metabolizm tkanki tłuszczowej. Ponadto masło z orzechów to źródło argininy, ważnego aminokwasu, który poprawia ukrwienie mięśni i wzmacnia efekty treningu mięśniowego. Osoby aktywne fizycznie wiedzą, że najlepsze dla nich jest masło orzechowe bez dodatku soli, cukru czy oleju palmowego i wybierają czysty produkt przygotowany w 100% z orzechów. Przykład z nich powinni brać wszyscy, którzy już sięgają lub dopiero mają zamiar sięgnąć po masło orzechowe.

Dobre masło orzechowe bez cukru i tłuszczów utwardzonych

Warto jeść masło orzechowe, ponieważ jest ono źródłem dobrych kalorii, witamin, minerałów i tłuszczów. Niestety nie wszystkie masła cechuje ta sama, wysoka jakość. Wielu producentów orzechy mieli wraz z solą, cukrem czy tłuszczami utwardzonymi, co zmniejsza ich odżywczość (i szkodzi zdrowiu). Dlatego przed zakupem warto spojrzeć na tył etykiety – może się okazać, że w niektórych masłach zawartość orzechów to maksimum 60-70%, a resztę stanowią substancje słodzące, sól i przetworzony tłuszcz. Jak poza tym rozpoznać takie masło? W przeciwieństwie do czystego, naturalnego produktu, ma zbitą, jednorodną konsystencję, trudniej się rozprowadza i oferuje uboższe doznania smakowe. Prawdziwe masło orzechowe jest lejące i maziste, a na jego wierzchu bardzo często tworzy się gruba warstwa tłuszczu. Wszystko przez to, że nie zawiera zbędnych dodatków. Takie masło orzechowe warto kupować.


Masło orzechowe dla urody     
 
Masło orzechowe to znakomite źródło witaminy E – jednego z najsilniejszych antyoksydantów, który chroni komórki, zwłaszcza skóry, przed ekspansją wolnych rodników. Na stan skóry korzystnie wpływają też nienasycone kwasy tłuszczowe, dzięki którym naskórek jest gładki i elastyczny, lepiej wiąże wodę i utrzymuje szczelny płaszcz lipidowy zapobiegający jej odparowaniu.  

 

Czy masło orzechowe można przedawkować?

Masło orzechowe to kaloryczna przekąska, ale paradoksalnie prędzej ułatwi nam odchudzanie niż je utrudni. Choć w ponad połowie składa się z tłuszczu, jest to tłuszcz mający korzystny wpływ na zdrowie. Orzechy zawierają sporo kwasu oleinowego z grupy kwasów tłuszczowych omega-9 (znajduje się on również w oliwie z oliwek), a także inne cenne kwasy tłuszczowe wielo- i jednonienasycone, np. kwas linolowy i alfa-linolowy. Są ponadto źródłem soli mineralnychcynku, fosforu, magnezu, manganu, miedzi, potas, selenu, sód, wapnia czy żelaza (orzechy w procesie obróbki tracą jednak żelazo). Dostarczą nam tłuszczów, białka, węglowodanów, błonnika, cukrów, kwasów fenolowych, witamin -  witaminy C, E oraz witamin z grupy B, w szczególności kwasu foliowego oraz niacyny.

Niacyna wzmacnia układ nerwowy i chroni przed stanami depresyjnymi, stąd powszechna i uzasadniona opinia o pozytywnym wpływie orzechów na pracę mózgu. Wspomniana już arginina obniża z kolei poziom cholesterolu we krwi. Innymi słowy – orzechy są skoncentrowanym źródłem substancji o wielorakim działaniu prozdrowotnym. Łagodzą stres oksydacyjny, hamują rozwój stanów zapalnych, wspierają pracę narządów, w tym mózgu, przeciwdziałają rozwojowi chorób sercowo-naczyniowych i insulinoodporności. Dla wegetarian i sportowców są nieocenionym źródłem białka i aminokwasów (20 g białka na 100 g orzechów) oraz skutecznie zapobiegają niedoborom.

Masło orzechowe a alergia

W temacie orzechów, zwłaszcza fistaszków, często porusza się kwestię alergii. Alergie na orzechy nie należą do rzadkości. Silnymi alergenami są zwłaszcza orzechy ziemne, a więc i tradycyjne masło orzechowe. Osoby ze stwierdzoną alergią na orzechy powinny wykluczyć ten produkt z diety. Nie muszą robić tego jednak kobiety w ciąży z obawy przed rozwojem alergii u dziecka. Obecnie twierdzi się, że jedzenie orzechów w ciąży może wręcz ochronić potomstwo przed tego rodzaju alergią.
pixabay.com

Masło orzechowe w kuchni

Tradycyjnie masła orzechowego używa się do smarowania chleba. Jego miłośnicy mają jednak dla niego o wiele więcej kulinarnych zastosowań. Na jego bazie można przygotować chociażby zdrowe przekąski, ciasta czy koktajle. Na następnej stronie prezentujemy propozycje na zdrowe wykorzystanie masła orzechowego!

Ciasteczka z masłem orzechowym

Składniki:
  • 150 g masła orzechowego
  • 100 g masła klarowanego
  • szklanka erytrol (lub cukru kokosowego)
  • 150 g mąki kokosowej
  • jajko
  • dowolny aromat
  • płaska łyżeczka proszku do pieczenia lub sody
  • sól morska

Przygotowanie:
Masło klarowane, masło orzechowe oraz erytrytol lekko podgrzej w rondelku i wymieszaj. Następnie dodaj jajko i aromat. Ubij. Mąkę przesiej z solą, sodą i proszkiem, połącz z masą maślaną. Z ciasta uformuj kulki i spłaszczaj je widelcem. Piecz w 180 st. Przez 15 minut.


Pierś z kurczaka w orzechowej marynacie

Składniki:
  • 4 łyżki gładkiego masła orzechowego
  • 2 łyżeczki sosu sojowego jasnego
  • szczypta chili
  • mała cebula
  • ząbek czosnku
  • odrobina oliwy
  • sól kamienna
  • pieprz czarny
  • szczypta imbiru
  • odrobina syropu klonowego (lub innego syropu)

Przygotowanie:
Wszystkie składniki połącz ze sobą, tworząc marynatę. Piersi z kurczaka umieść w marynacie i włóż do lodówki na minimum godzinę. Kurczaka można dusić na patelni lub piec w piekarniku.

Masło orzechowe to zdrowa przekąska i źródło składników odżywczych

Masło orzechowe to amerykański przysmak przygotowywany z orzechów ziemnych. Jest zdrową przekąską i dobrym źródłem składników odżywczych, o ile nie zawiera dodatkowego cukru i tłuszczów utwardzonych. Można zrobić je w domu z dowolnych orzechów. Zawiera wysokiej jakości tłuszcz i białko, wiele witamin i minerałów. Doskonały dla sportowców, wegetarian, osób na diecie, dzieci i młodych mam.
Ekologia.pl (Elżbieta Gwóźdź)

Bibliografia

  1. A. Stróżyk, L. Pachocka; “Orzechy jako istotny składnik diety sportowców”; „Probl Hig Epidemiol”, 2016, 97(4).;
  2. E. Flaczyk, J. Kubus-Cisowska; “Znaczenie orzechów w żywieniu człowieka”; „Przemysł spożywczy”, 2010, T. 64, nr 12.;
  3. Tuan C. Nguyen; “Who Invented Peanut Butter?”; data dostępu: 2019-10-03
  4. Shalini S. Arya i in.; “Peanuts as functional food: a review”; data dostępu: 2019-10-03
  5. Ocean Robbins; “Is Peanut Butter Good for You? Everything You Need to Know”; data dostępu: 2019-10-03
  6. WebMD; “Health Benefits of Nut Butters”; data dostępu: 2019-10-03
  7. Natalie Butler; “The Health Benefits of Nut Butters”; data dostępu: 2019-10-03
  8. Kalyani Gorrepati i in.; “Plant based butters”; data dostępu: 2019-10-03
Ocena (3.3) Oceń: