Popcorn – właściwości i skład. Przepis na popcorn

Popcorn większości z nas kojarzy się z kinem i fast foodem. Tak naprawdę popcorn jest jednak zaskakująco zdrowa przekąska, którą mieszkańcy starożytnego Meksyku znali już ok. 3600 lat p.n.e.! Archeolodzy twierdzą wręcz, że Aztekowie wykorzystywali popcorn nie tylko jako pożywienie, ale także dekoracje dla obrzędów religijnych oraz także biżuterię!

1. Światowa ewolucja popcornu
2. Skąd się bierze popcorn?
3. Popcorn - witaminy i właściwości odżywcze
4. Czy popcorn powoduje raka?
5. Jak zrobić popcorn w domu

Eksploracja „Nietoperzej jaskini” w Nowym Meksyku przyniosła zaskakujące odkrycie naukowe - skamieniałe uprażone ziarna kukurydzy, datowane węglem na wiek ponad 5,5 tysiąca lat. Dalszych dowodów dostarczyły naukowcom tradycyjne rysunki obrazujące dawnego azteckiego boga kukurydzy z głową ozdobioną wieńcem z popcornu. Trzeba było jednak długich wieków, aby koloniści przybyli do Ameryki i rozsławili prażone ziarna kukurydzy na cały świat.

Światowa ewolucja popcornu

Do XIX w. popcorn przyrządzany był w domach, na festynach i w ulicznych straganach prymitywną metodą ręcznego obrabiania suchych ziaren kukurydzy na gorącym palenisku. Przełom w tym zakresie przyniósł Charles Creters, który w 1890 r. wymyślił i zbudował pierwszą na świecie maszynę do produkcji popcornu zasilaną parą wodną. Podobną technologię stosowano wówczas do prażenia orzechów. Na początku XX w. Cretors sprzedawał już prażoną kukurydzę ze zautomatyzowanych wozów ciągniętych przez konie! Wędrowni sprzedawcy największe sukcesy odnosili ponoć wśród klientów ulicznych teatrów – stąd też fama popcornu jako kinowej przekąski.

Pod koniec XIX w. popcorn zyskał wśród amerykańskich kolonizatorów taką sławę, że stał się tradycyjnym przysmakiem na święto Dziękczynienia. W okresie II Wojny Światowej i związanej z nią depresji ekonomicznej prażone ziarna kukurydzy byłym jednym z niewielu przysmaków dostępnych na każdą kieszeń – cena kukurydzy prawie zawsze była atrakcyjnie niska. Ta krótka historia popcornu osiąga jednak kulminacyjny punkt w 1981 r., kiedy to stworzono pierwszy popcorn do kuchenki mikrofalowej – wynalazek bardzo upraszczający życie, ale niekoniecznie optymalny dla zdrowia.

Skąd się bierze popcorn?

Najprostsza odpowiedź jest dość oczywista – z wysuszonych ziaren kukurydzy poddanych działaniu wysokiej temperatury. Czemu jednak złote ziarna eksplodują z taką siłą, dając w efekcie dość miękką, przyjemną na podniebieniu substancję? Otóż w każdym ususzonym ziarnie kukurydzy zamknięta jest mała kropelka wody, która pod wpływem dużej dawki ciepła zmienia się w parę. Powstałe w ten sposób napięcie niszczy skorupkę, a na wierzch wydostaje się ugotowana skrobia zgromadzona normalnie w bielmie kukurydzy.

Popcorn - witaminy i właściwości odżywcze

Popcorn tak naprawdę jest więc czystą kukurydzą podaną w bardziej strawnej, bowiem poddanej wysokiej temperaturze postaci. W praktyce często przygotowuje się go na małej ilości oleju (np. oleju słonecznikowego), więc w końcowym produkcie obecne są również tłuszcze roślinne – ich ilość zależy od sposobu przygotowania.Czysty popcorn jest jednak w przeważającej mierze złożony z węglowodanów – przede wszystkim złożonych cukrów oraz błonnika. Ten ostatni jest szczególnie istotny w zachodniej diecie, pozbawionej często świeżych warzyw i owoców. Błonnik w popcornie może znacząco wspierać metabolizm, zapobiegać zaparciom, ograniczać skoki glukozy we krwi oraz obniżać poziom cholesterolu.
Poza tym prażona kukurydza zawiera także niemałe ilości białka - nie jest ono co prawda pełnowartościowe, jak każde białko roślinne, ale wzbogaca organizm w cenne aminokwasy, m.in. leucynę, tyrozynę, tryptofan, histydynę.

Na tym jednak nie koniec! Mimo, że sprzedawany w budkach z „niezdrową” żywnością, popcorn zawiera znaczące ilości minerałów i witamin. Jest więc bardzo dobrym źródłem budujących kościec makroelementów: fosforu, magnezu i wapnia, oraz także manganu, miedzi, potasu, selen, sód i żelaza. Ponadto, 50-gramowa porcja, którą łatwo skonsumować przed telewizorem, w znaczącym stopniu pokrywa zapotrzebowanie organizmu na witaminy z grupy B (witamina B1, B2, B3, B6 i B12) odpowiedzialne za funkcje nerwowe, metabolizm i sprawne działanie mięśni. Popkorn zawiera także witaminę A i C.

Czy popcorn powoduje raka?

Z powyższego wynika, że popcorn jest wartościową przekąską, która można znacznie urozmaicić naszą ubogą w składniki odżywcze dietę. Skąd więc zła prasa? Otóż z popcornem wiąże się kilka zagrożeń zdrowotnych, które w większości wynikają ze współczesnego sposobu jego przygotowywania. Najpoważniejszy zarzut wiąże się kukurydzą sprzedawaną w specjalnych opakowaniach przeznaczonych do przygotowania w kuchence mikrofalowej. Otóż wnętrze wspomnianych torebek zaimpregnowane jest substancją podobną teflonowi, mającą przeciwdziałać przywieraniu ziaren. Wskutek działania wysokich temperatur rozkłada się ona jednak na kwas perfluorooktanowy, który zaliczany jest do czynników rakotwórczych. Zdaniem naukowców może on podwyższać u ludzi ryzyko zachorowania na nowotwór wątroby i prostaty.W tych samych opakowaniach znajduje się również diacetyl, związek chemiczny odpowiadający za walory smakowe produktu, który zwłaszcza w wysokiej temperaturze – tuż po otwarciu torebki z gotowym popcornem – może negatywnie wpływać na płuca, przyczyniając się w długiej perspektywie czasu do choroby zwanej zarostowym zapaleniem oskrzelików. To ryzyko można ograniczyć pozwalając popcornowi na wystygnięcie przed konsumpcją.

Obydwa te problemy można oczywiście wyeliminować przyrządzając popcorn w garnku, a nie kuchence mikrofalowej. Zajmuje to nieco więcej czasu, ale pozwala oszczędzić zdrowie.

Wreszcie, popcorn miewa także dwie inne wady dietetyczne:

• Bywa przesolony, niepotrzebnie zwiększając bilans sodu w codziennej diecie. Przypomnijmy, że sód zwiększa ryzyko choroby serca i zawały, podwyższając ciśnienie krwi.
• Dodatki smakowe dodawane popularnie do popcornu – od masła po karmel – wyraźnie zwiększają jego wartość kaloryczną, przyczyniając się do wzrostu masy ciała.

Jak zrobić popcorn w domu

Domowej roboty popcorn jest zdecydowanie najzdrowszą alternatywą i wcale nie wymaga wiele pracy. Przygotować go możemy na płycie grzewczej każdego typu – od gazowej po indukcyjną, mając do dyspozycji duży garnek z grubym dnem i pokrywką. Podstawowym surowcem są suszone ziarna kukurydzy, które można kupić w wielu sklepach ze zdrową żywnością.Na dno garnka wylewamy niewielką ilość oleju, który zapobiega przypalaniu i wzbogaca smak popcornu. Można do tego celu wykorzystać oliwę z oliwek, olej rzepakowy czy kokosowy. Podgrzewamy do średnio wysokiej temperatury – zanim jeszcze dojdzie do dymienia - i dosypujemy garść ziaren, tak aby pokryły w całość dno, ale nie nakładały się jedno na drugie. Następnie przykrywamy garnek, lekko wstrząsamy i przestawiamy na rozgrzany palnik. Po kilku minutach powinno dać się słyszeć głośne strzelanie. Gdy ustanie ono, raz jeszcze wstrząsamy garnkiem, pozwalając nieotwartym jeszcze ziarnom opaść na dno i odstawiamy garnek na palnik na kilkanaście dodatkowych sekund. Przykrywka powinna przez cały czas szczelnie pokrywać garnek.

Gdy odgłosy strzelania ucichną, zdejmujemy garnek z ognia i delikatnie odkrywamy, uważając by nie oparzyć się parą. W zależności od preferencji doprawiamy gorący popcorn solą lub innymi korzennymi przyprawami: pieprzem, gałką muszkatołową, cynamonem, a nawet chilli. Miłośnicy słodkich smaków polecają również kakao lub miód, zaś z ciekawszych słonych propozycji można wymienić:

• koperek i skórkę cytrynową,
• prażone ziarna sezamu,
• masło ghee,
• ocet balsamiczny i sól kamienna.

Taka „zabawa” z popcornem daje zaskakująco atrakcyjne rezultaty i może być wspaniałym urozmaiceniem spotkań towarzyskich czy imprez rodzinnych.

Bibliografia

1. Bethany Moncel; “The History of Popcorn”; data dostępu: 2019-08-19
2. Amanda Barrell; “Is popcorn a healthy snack?”; data dostępu: 2019-08-19
3. Molly McAdams; “Nutritional Value of Popcorn”; data dostępu: 2019-08-19
4. John Staughton; “5 Surprising Benefits Of Popcorn”; data dostępu: 2019-08-19
5. Stephanie Watson; “Microwave Popcorn Causes Cancer: Fact or Fiction?”; data dostępu: 2019-08-19