Wasabi przyprawa – właściwości, skład i zastosowanie wasabi
Zapewne każdy z nas kojarzy sushi, gwiazdę japońskiej kuchni. Jednak sushi nie istnieje bez charakterystycznej zielonkawej pasty, która słynie ze swojej niezwykłej mocy, czyli bez wasabi. Ten niezwykle ostry dodatek to jedno z najdroższych i najostrzejszych warzyw świata. Posiada nie tylko unikatowy smak, ale także wiele walorów prozdrowotnych.
Historia zielonego wasabi
Wasabi (warzywo) zaliczane jest do rodziny Brassicaceae i wywodzi się z Japonii. Potocznie zwane chrzanem japońskim, wasabi to bylina, której najcenniejszą częścią jest kłącze. Produkuje się z niego tarty produkt o charakterystycznym, wyrazistym i bardzo ostrym smaku. W kuchni japońskiej cieszy się ogromną popularnością i wykorzystywany jest na szeroką skalę, w tym również jako dodatek do słynnego sushi. Ciekawostką jest, że wasabi nie jest wcale chrzanem. Tak naprawdę jest spokrewnione z kapustą, natomiast swoim wyglądem przypomina brukselkę. To roślina wodna, która zazwyczaj rośnie w strumieniach. Uprawa wasabi jest kosztowna, dlatego też uważa się, że to jedna z najdroższych przypraw na świecie. Wasabi jada się w rejonach świata nie tylko ze względu na ciekawy smak, ale także dlatego, że posiada szereg własności zdrowotnych, A to sprawia, że roślina ta stała się bardzo cennym surowcem zielarskim.
Najwcześniejsze wzmianki o tym warzywie pochodzą z 794 roku. Wtedy traktowane było jako górskie ziele lecznicze, cenione nie mniej jak słynny korzeń żeń-szeń. Stosowane niczym lek, zasłynęło przede wszystkim jako surowica na mięso ryb – w Japonii od zawsze jadane najczęściej na surowo – oraz owoce morza. Około 400 lat temu wasabi stało się ważną rośliną uprawną.
Wasabi możemy poznać po gęstym kłączu, dużymi liśćmi i wydłużonymi szypułkami. Korzeń, a właściwie kłącze, z którego wytwarza się słynną zieloną pastę, osiąga długość mniej więcej do wysokości kolan. Do pełnego rozwoju rośliny potrzeba ok. 2-3 lat, jednak wszystko zależne jest od warunków klimatycznych.
Uprawa tej orientalnej rośliny nie jest najłatwiejsza. Wasabi jest bardzo kapryśne i wymaga specjalnych warunków. Poza tym jest niezwykle delikatne, dlatego właśnie oryginalne korzenie japońskiego chrzanu osiągają zawrotne ceny. Najbardziej cenne kłącza uprawiane są na górzystych terenach Japonii, a sekret ich uprawy przekazywany jest z pokolenia na pokolenie. Roślina ta najlepiej rozwija się w miejscach chłodnych (zazwyczaj 8-20°C) i wilgotnych, dlatego górskie strumienie są dla niej idealnym środowiskiem. Wasabi nie lubi skrajnych temperatur, ani bezpośredniej obecności na słońcu.
Wasabi – antidotum na zatrucia pokarmowe
Wasabi jest przyprawa ostrą, ale także bardzo zdrową. Zawarte są w niej witaminy – witaminy A, witaminy z grupy B (witamina B1, B2, B3 i B6), witaminy C i D, które pozytywnie wpływają na wzrok oraz podnoszą odporność organizmu. Ta charakterystyczna przyprawa zapobiega też powstawaniu zakrzepów, skutecznie przeciwdziała próchnicy oraz wspomaga proces oczyszczania organizmu. Ponadto wasabi zawiera białko, tłuszcze, węglowodany, cukry, błonnik, izotiocyjaniany oraz sole mineralne – cynk, fosfor, magnez, potas, sód, wapń i żelazo.
Spożywanie zielonej pasty szczególnie zalecane przy problemach trawiennych. Wasabi zwiększa produkcje soków trawiennych, dzięki temu stymuluje przemianę materii, zapobiega wzdęciom, biegunkom oraz zaparciom. Przede wszystkim doskonale radzi sobie z wszelkimi zatruciami pokarmowymi – pomaga wrócić do zdrowia i ułatwia wydalanie szkodliwych substancji z organizmu.
Wasabi wykazuje również działanie bakteriobójcze oraz przeciwgrzybicze. Co więcej, składniki aktywne obecne w tej roślinie mogą hamować rozwój komórek nowotworowych, a tym samym wspomagać profilaktykę oraz leczenie raka, wspierając m.in. płuca, wątrobę, przełyk, pęcherz, trzustkę, okrężnicę i prostatę.
Wasabi można również stosować zewnętrznie w celach leczniczych – okład z wasabi ma działanie przeciwbólowe. Przynosi ulgę w bólach mięśniowych, reumatycznych oraz nerwobólach. Wasabi ma także pozytywny wpływ na układ oddechowy – udrażnia drogi oddechowe, jest wykorzystywany przy astmie oskrzelowej i innych tego typu schorzeniach.
Jak powinno się uprawiać wasabi?
Istnieją dwie główne metody uprawy japońskiego wasabi; otrzymuje się z nich chrzan określany jako sawa-wasabi (wasabi półwodne) i oka-wasabi (wasabi polne). Jest to na tyle istotne, że to właśnie od metody uprawy zależy jakość i intensywność korzeni, a co za tym idzie – smak zielonej pasty.
Sawa-wasabi to roślina uprawiana w sposób niemal naturalny: w górach, w środowisku półwodnym. Polega on na tym, że na górskich zboczach buduje się niewielkie tarasy, na których ręcznie rozsadzane są sadzonki wasabi. Rośliny rosną w warstwie żwiru, po którym spływa niewielka warstwa górskiej wody. Jej jakość jest szalenie ważna dla rozwoju rośliny, która właśnie z wody pobiera wszelkie właściwości odżywcze. Znacznym utrudnieniem dla japońskich rolników pracujących na górskich zboczach jest brak możliwości skorzystania z maszyn, które usprawnią i znacznie ułatwią im pracę. W wyniku trzęsień ziemi i powodzi, tarasy te często ulegają zniszczeniom, które również muszą być naprawiane ręcznie. Trudne warunki generują wyższe koszty uprawy, a to z kolei ma znaczny wpływ na cenę rośliny. Dlatego właśnie ten rodzaj wasabi zaliczany jest do jednych z najdroższych warzyw na świecie. Drugi rodzaj tej rośliny, oka-wasabi uprawiany jest na polach, w zdecydowanie mniej sprzyjających warunkach. By uchronić je przed skokami temperatury i mroźnym wiatrem, w niektórych regionach Japonii ponad polami rozwija się specjalne namioty. Uprawa tej odmiany wasabi jest znacznie mniej kosztowna. Przede wszystkim ze względu na nizinne położenie pól, ale także krótszy czas dojrzewania wasabi, które zbierać można już po 1,5 roku. Hodowane w ten sposób kłącza bardzo się różnią jakością od tych, uprawianych w warunkach prawie naturalnych.
Musimy uważać jeśli chcemy kupić korzeń wasabi. Dostępny w zachodnich sklepach czy restauracjach chrzan najczęściej jest podróbką. Wytwarza się go na bazie białego chrzanu i barwników, które nadają przyprawie charakterystyczny zielonkawy kolor. Oryginalne wasabi można kupić w postaci sproszkowanej, którą znacznie łatwiej się przechowuje i transportuje. Zakup świeżych korzeni jest trudnym zadaniem, nawet dla samych Japończyków. Bardzo rzadko można go spotkać poza Krajem Kwitnącej Wiśni, natomiast na japońskim rynku wasabi można go kupić w wielu odmianach, różniących się ceną, jakością i smakiem.
Jak przygotować wasabi?
Pastę wasabi można samodzielnie przygotować we własnej kuchni, jeśli oczywiście uda nam się zdobyć korzeń tej rośliny. Najpierw należy dobrze umyć kłącze chrzanu, a najlepiej dodatkowo je jeszcze wyszczotkować, aby było całkowicie gładkie, bez żadnych wypustek. Idealny korzeń powinien być koloru zielonego, z kolei barwa powinna być soczysta i jednolita. Korzeń trzemy na tarce pod kątem 90 stopni. Sproszkowany korzeń wasabi stanowi podstawę do przygotowania pasty. Jeśli nie chcemy od razu wykorzystać całego produktu, proszek spokojnie możemy przechować w lodówce. By z proszku przyrządzić pastę, trzeba zmieszać ją z wodą: około 50 gram pasty na 100 ml wody. Kulkę z powstałej papki należy pozostawić w pokojowej temperaturze na kilka minut. Taki zabieg jest to potrzebny do uzyskania pełnego aromatu tej przyprawy.
Koniecznie należy pamiętać, aby w trakcie robienia pasty nie pochylać się za bardzo nad naczyniem, bo można boleśnie podrażnić sobie oczy. Pastę wasabi można oczywiście kupić gotową, która jest dostępna na wielu sklepowych półkach w supermarketach. Najczęściej sprzedawana jest w tubkach lub słoiczkach. Pasta charakteryzuje się wyrazistym zapachem, a w smaku jest tak ostra, że nawet spożycie niewielkiej jej ilości potrafi wycisnąć łzy z oczu i przyprawić nas o pieczenie języka. Mimo tego zielona pasta nie zraża miłośników kuchni japońskiej, a wręcz przeciwnie.
Wasabi – z czym to się je?
Obecnie wasabi to głównie dodatek serwowany do sushi. Bez niego cała kompozycja nie byłaby tak wyjątkowa. Japończycy, przygotowując swój narodowy specjał, rozprowadzają odrobinę zielonej pasty, przygotowując nigiri lub maki sushi. W nigiri wasabi nakłada się bezpośrednio na plasterek ryby, z kolei w maki – na ryż. Ogólnie jednak wasabi serwuje się w osobnym naczyniu. Trzeba tylko pamiętać, by nie przesadzić z ilością, a o to niezwykle łatwo. Każdy sam nakłada sobie odpowiednią ilość wasabi, wedle własnego uznania.
Przyprawa wasabi znajduje szerokie zastosowanie w kuchni, wbrew pozorom nie tylko w przypadku sushi. Zielona pasta wasabi doda ciekawego smaku daniom z ryb oraz potrawom mięsnym. Świetnie podkreśli aromat dań z wieprzowiny, wołowiny czy dziczyzny. Poza tym, wasabi stanowi doskonałą bazę do przygotowania ostrych sosów czy dipów na zimno.
Chociaż do produkcji tradycyjnej pasty wykorzystuje się jedynie dojrzałe kłącza tej rośliny, reszta rośliny (liście i szypułki), również znajdują zastosowanie w kuchni. Z zielonych pozostałości przygotowuje się marynaty z dodatkiem octu, sosu sojowego i cukru.
Czy warto jeść wasabi?
Zieloną pastę albo się kocha, albo nienawidzi. Wszystko w kwestii gustu. Miłośnicy japońskiego sushi nie wyobrażają sobie tego dania bez wasabi. Ta charakterystyczna i ostra przyprawa, poza ciekawym smakiem, dostarcza nam wielu witamin i dobrze wpływa na nasze zdrowie. Dlatego od czasu do czasu warto zafundować sobie zestaw sushi. Nie tylko po to, by urozmaicić codzienną dietę, ale by oczyścić z toksyn swój organizm.
- "6 Wonderful Benefits of Wasabi"; https://www.organicfacts.net/health-benefits/vegetable/health-benefits-of-wasabi.html; 2019-05-17;
- "Eating More Wasabi Benefits Your Health"; https://universityhealthnews.com/daily/nutrition/eating-more-wasabi-benefits-your-health/; 2019-05-17;
- "7 Health Benefits Of Wasabi"; https://www.dovemed.com/healthy-living/natural-health/7-health-benefits-of-wasabi/; 2019-05-17;
- Healthline; "6 Promising Health Benefits of Wasabi"; healthline.com; 2022-05-12;
