Porzeczki owoce - właściwości, witaminy i wartości odżywcze porzeczek

Każdy właściciel działki lub ogródka powinien znaleźć w nim miejsce na krzak porzeczki. A najlepiej na kilka, by poza znaną wszystkim porzeczką czarną, móc posadzić obok jeszcze porzeczkę białą i czerwoną. Porzeczki te również są zasobne w wiele witamin, minerałów oraz leczniczych i pielęgnacyjnych właściwości. Do tego owoce te mają oryginalne walory smakowe. Warto więc postawić na różnorodność w porzeczkowym sadzie.

1. Porzeczki - wymagania, zastosowanie, smaki i kolory
2. Nie rezygnuj z czerwonych i białych porzeczek
3. Porzeczki - witaminy i właściwości odżywcze
4. Porzeczki w kuchni

Porzeczki - wymagania, zastosowanie, smaki i kolory

Porzeczki od dawien dawna porastały na dziko obszary całej Europy. Uprawiać zaczęto je przede wszystkim w celach leczniczych, w czym przodowali zakonnicy ze średniowiecznych klasztorów. Dopiero później zwrócono uwagę na odżywcze właściwości owoców i ich potencjał kulinarny. Uprawa porzeczek spopularyzowała się więc dopiero w XVI wieku.

Porzeczki idealnie nadają się do uprawy amatorskiej, dlatego bardzo często odnajdujemy je w przydomowych ogrodach i na działkach. Nie mają zbyt wygórowanych wymagań klimatycznych, czy też glebowych, a latem wydają piękne owoce zebrane w grona, które można spożywać na surowo lub przeznaczać na przetwory: wina, soki, dżemy, konfitury. Porzeczki czarne trzymają się krótko, natomiast białe i czerwone można przechowywać w lodówce jeszcze około dwóch tygodni od zebrania.

O ile czerwona porzeczka częściej pojawia się naszych ogródkach, to już biała w dalszym ciągu stanowi rzadkość. Owoce tymczasem rodzi piękne i smaczne. Są zdecydowanie najsłodsze spośród wszystkich trzech wariantów, ze znajomej kwaskowatości pozostaje w nich jedynie nuta. Mają też najmniejsze jagody, za to mieniące się pięknymi, subtelnymi barwami, począwszy od białej, niemal przezroczystej, przez kremową, żółtą, a na delikatnym różu skończywszy. Przetwory na bazie białej porzeczki, w naturalny sposób przybierają zresztą właśnie różową barwę.

Nie rezygnuj z czerwonych i białych porzeczek

W rodzinie porzeczek, to właśnie czerwona i biała mają ze sobą najwięcej wspólnego, choć, z oczywistych względów, może nam się wydawać inaczej. Obie są znacznie bardziej odporne na niskie temperatury, szkodniki i choroby, niż tak popularna porzeczka czarna. Ta ostatnia ma, tym samym, nieco większe wymagania glebowe. Należy ją uprawiać na lepiej nawożonym, cięższym, gliniasto-piaszczystym gruncie. Białej i czerwonej porzeczce wystarczy gleba lekka, o kwaśnym odczynie, wilgotna, lekko próchnicza.

Jeśli sadzonki umieścimy w ziemi w odpowiedniej głębokości i zapewnimy im słoneczne stanowisko, powinniśmy się cieszyć obfitymi zbiorami od końca czerwca do początku sierpnia. Najlepiej posadzić w ogrodzie różne odmiany zarówno czerwonej, jak i białej porzeczki, by móc zbierać owoce przez prawie całe lato. Dla przykładu, niektóre odmiany, takie jak Jonkheer van Tets (czerwona) czy Biała z Juterbog, wydają owoce w połowie lipca, natomiast czerwona Rosetta oraz Blanka (biała) owocują, odpowiednio, pod koniec lipca i początkiem sierpnia. Uprawiając dodatkowo odmiany białe i czerwone, wydłużymy czas zbiorów jagód do dwóch miesięcy (wliczając do tego agrest i porzeczkę czarną).

A co, jeśli chodzi o różnice? Powiedzieliśmy już wiele o podobieństwach między czerwoną a białą porzeczką. I tych jest zdecydowanie więcej, bowiem oprócz nieco odmiennego smaku, wariant biały odbiega od czerwonego jedynie zasadniczo niższą zawartością barwników. Bilans wartości odżywczych pozostaje zaś, w obydwu przypadkach, prawie taki sam.

Porzeczki czerwona i biała, w porównaniu do czarnej, zawierają niestety mniej składników odżywczych, ale nie można bagatelizować ich właściwości. Co prawda, przy odmianie czarnej mogą nieco odstawać, ale wciąż przebijają inne owoce. Szczególnie powinni się nimi zainteresować osoby mające problemy z cerą oraz walczące ze zbyt wysokim poziomem cholesterolu we krwi czy narzekające na słabą odporność.

Porzeczki - witaminy i właściwości odżywcze

Porzeczka czarna swoją popularność zyskała dzięki wysokiej zawartości witamin, szczególnie witaminy C. Uważa się ją za najzdrowszą spośród wszystkich porzeczek, najchętniej uprawianą i wykorzystywaną w kulinariach. Ma też największe owoce i rzeczywiście obfituje w liczne składniki mineralne. Znamienny jest fakt, że Polska góruje nad innymi krajami w produkcji porzeczki czarnej.

Porzeczka biała i czerwona nadal pozostają w cieniu swojej słynnej kuzynki, dlatego wydaje się nam, że nie są już tak zdrowe i nie warto poświęcać dla nich miejsca w ogrodzie. Tymczasem one także zawierają mnóstwo witaminy C, której ilość w 100 gramach jagód w dalszym ciągu przewyższa tę z cytrusów, ziemniaków oraz papryki. Obfitują ponadto w sole mineralne - cynk, fosfor, jod, magnez, mangan, potas, sód, wapń i żelazo, a także inne cenne witaminy - witamina A, witaminy z grupy B (witamina B1, B2, B3, B6 i B9), witamina C, E i K. Mają w sobie tłuszcze, białko, węglowodany, błonnik, mnóstwo pektyn i kwasów organicznych (cytrynowy, elagowy), za to mało cukru. Są mniej kaloryczne, niż porzeczka czarna, choć słodsze (biała).

Jedzenie ich wpływa zbawiennie na pracę układu pokarmowego. Zawarte w nich substancje pomagają przy niestrawnościach, mobilizując żołądek do wytwarzania soków trawiennych. Przyśpieszają też perystaltykę jelit, wzmagają apetyt i łagodzą zgagę. Owoce czerwonej i białej porzeczki mają ponadto właściwości antyseptyczne, tonizujące, moczopędne oraz antybakteryjne. Regulują poziom cukru we krwi i zbijają cholesterol. Odkwaszają organizm. Zawarte w skórce porzeczki polifenole wykazują silne działanie antyoksydacyjne, wzmacniając dzięki temu organizm, szczególnie układ krążenia. Porzeczka jest znanym lekiem na problemy skórne, takie jak trądzik i inne stany zapalne. Radzi tez sobie świetnie z tłustą cerą. Powinny je często jadać osoby z reumatyzmem, chorobami nerek i anemią.

Porzeczki w kuchni

Kompot porzeczkowo-agrestowy

Składniki:

• 3 szklanki owoców czerwonej
• 3 szklanki owoców porzeczki białej
  
• 2 szklanki porzeczki czarnej
• 2 szklanki agrestu
• 6-7 łyżek cukru (jeśli jednak zwiększymy udział porzeczek białych, możemy zmniejszyć ilość substancji słodzącej)

Przygotowanie:
Owoce myjemy i obrywamy z szypułek. Wkładamy do sporego garnka o grubym dnie i zalewamy około 3 litrami wody. Gotujemy na małym ogniu blisko pół godziny. Dopiero po tym czasie wsypujemy cukier. Kompot jest gotowy do picia po ostygnięciu.
Smacznego!

Bibliografia

1. Encylopaedia Britannica ; “Ribes ”; britannica.com; 2019-05-16
2. Cultivars Gordana Zdunić, ... Boban Djordjević; “Black (Ribes nigrum L.) and Red Currant (Ribes rubrum L.) ”; Nutritional Composition of Fruit Cultivars, 2016; 2019-05-16
3. Anthony Bratsch, Jerry Williams; “Ribes (Currants and Gooseberries)”; pubs.ext.vt.edu; 2019-05-16
4. Catalyst; “Health Benefits of Blackcurrants – a review of the research ”; nzblackcurrants.com; 2019-05-16
5. Gopalan A i in.; “The health benefits of blackcurrants”; ncbi.nlm.nih.gov; 2019-05-16
6. Botanical Online; “Red currant properties ”; botanical-online.com; 2019-05-16
7. Józef Gwozdecki; “Przedłużanie podaży owoców porzeczek i agrestu”; „Hasło ogrodnicze”, nr 02/2002.; 2019-05-16