Bylica piołun – właściwości, działanie i zastosowanie bylicy piołun

Od wieków stosowana jest w medycynie ludowej. Teraz bylica piołun powraca do łask. Ziele to charakteryzuje się wieloma prozdrowotnymi właściwościami, jednak stosowane nieumiejętnie może stać się trucizną. Czym zatem jest bylica piołun?

O pochodzeniu bylicy piołun słów kilka

Bylica piołun znana jest również jako psia ruta, wermut, absynt lub po prostu bylica. Naturalnie rośnie na łąkach w Europie, Azji i Afryce, ale do Ameryki Północnej ziele to zostało przywiezione. Nie jest zbyt wymagającą rośliną, dlatego tak dobrze zaaklimatyzowała się na innych kontynentach. W Polsce często można ją spotkać na dobrze nasłonecznionych wzgórzach, nieużytkach, na zrębach oraz leśnych polanach.

Bylica znana była już w starożytnym Babilonie oraz Asyrii i wykorzystywano ją  jako roślinę leczniczą, zaś grecki „ojciec medycyny” Hipokrates używał jej jako leku na dolegliwości żołądkowe i skuteczne ziele wykorzystywane w leczeniu żółtaczki. Z kolei w Algierii pod postacią wódki piołunowej podawano go wojownikom by zapobiec malarii.

W wielu innych krajach bylica piołun uważany był za uniwersalny środek przeciw szkodnikom. Dodawany był nawet do atramentu w celu ochrony ksiąg przed myszami. By odstraszyć insekty, posypywano nim również pościel oraz wkładano do kop żyta, aby wypłoszyć wszelkie gryzonie. Z kolei bukiety z piołunu zawieszano w pomieszczeniach, które miały odstraszać natrętne muchy, a zmielonym suchym zielem obsypywano konie oraz bydło pasące się na pastwisku. W mocnym odwarze z  bylicy piołun kąpano psy w celu wytępienia wszelkich pcheł.

Jakiś czas temu piołun wzbudzał wiele kontrowersji. Wszystko za sprawą absyntu – wysokoprocentowego alkoholu, który wytwarzany jest właśnie na bazie wyciągu z tej rośliny. Podobno był to ulubiony napój alkoholowy wielu słynnych artystów, między innymi Vincenta van Gogha, Ernesta Hemingwaya czy Pablo Picassa. Trunek ten cieszył się jednak złą sławą – uważano, że wykazuje właściwości psychoaktywne oraz może wywoływać halucynacje.

Właściwości, charakterystyka i zastosowanie bylicy

Bylica piołun wykazuje szerokie właściwości lecznicze. Ta niepozorna roślina kryje w sobie prawdziwą skarbnicę substancji prozdrowotnych. Substancje goryczkowe wpływają nie tylko na sam smak liści, ale także na ich właściwości lecznicze. Są to przede wszystkim absyntyna, artabsyna i anabsyntyna. Dodatkowo zawiera także olejki eteryczne w dużych ilościach – ich zawartość wynosi ponad 2%. Prozdrowotne właściwości bylicy piołun wynikają również z tego, że roślina ta jest bogata w witaminę A, witaminę C, garbniki, flawonoidy oraz sole mineralne jak potas, sód, wapń i żelazo.

Bylica piołun jest rośliną wysoką (sięgającą do 80 cm), o rozgałęzionej łodydze pokrytej pierzastymi liśćmi, które mają barwę  srebrzysto-zieloną. Wzniesione, nieco rozgałęzione pędy w dolnej części drewnieją. Drobne kwiatki w odcieniach koloru żółtego zebrane są na szczytach łodyg w małe, niepozorne koszyczki. Okres kwitnienia bylicy piołun przypada od czerwca do października. W celach zielarskich bylicę piołun zbiera się w okresie od lipca do września przyziemne liście lub górne części pędów, a następnie suszy w sposób naturalny w przewiewnych, ale zacienionych miejscach.

Piołun znakomicie sprawdza się jako antidotum na wszelkie dolegliwości przede wszystkim związane z układem pokarmowym. Pomaga przy niestrawności, wszelkiego rodzaju nieżytach żołądka, objawach wskazujących na nieprawidłowe funkcjonowanie układu trawiennego, np. przy występowaniu wzdęć, nadkwaśności i uczucia ciężaru w żołądku czy nadmiernego odbijania. Stosuje się go również w przypadku problemów z wątrobą i woreczkiem żółciowym, ponieważ pomaga odprowadzać żółć do dwunastnicy. Swoim specyficznym smakiem pobudza apetyt oraz przyspiesza przemianę materii. Znany jest również ze swoich oczyszczających właściwości, dlatego polecany jest przy łagodnych dolegliwościach występujących w układzie moczowym. Można je podawać osobom w wieku podeszłym oraz rekonwalescentom po przebytych chorobach i operacjach przełyku, żołądka i dwunastnicy.

W Polsce czasami bylica piołun nazywany jest „zielem panieńskim”, ponieważ ma wpływ na regulowanie cyklu menstruacyjnego kobiet. Do tych celów używa się bardzo delikatnego naparu z ziela bylicy piołun. Przestudzony napar można stosować także zewnętrznie: nakłada się go na skórę, gdy mamy problem ze świerzbem i innych tego typu problemów dermatologicznych.

Bylica piołun wspomaga również kurację przeciwpasożytniczą. Systematycznie pity napar z tego ziela pomaga zwalczać pasożyty przewodu pokarmowego (m.in. glistę ludzką, nicienie czy owsiki). Natomiast po przestudzeniu można też go stosować zewnętrznie. Ekstrakt z bylicy piołun należy delikatnie wcierać w skórę w przypadku kaszlu oraz gdy mamy do czynienia z wszawicą.

Niekiedy bylicę piołun wykorzystuje się również w kuchni jako przyprawę dodawaną do tłustych, pieczonych mięs, np. gęsi, kaczki lub baraniny. Jej świeże listki można wkomponować do ziołowych koktajli. Bylica piołun jest też jednym ze składników różnych napojów alkoholowych, takich jak wermut i tzw. wódki piołunówki.

Jest on również doskonałym środkiem ochrony roślin. Odwarem z bylicy piołun opryskuje się warzywa i drzewa owocowe, niszcząc tym samym żerujące na nich gąsienice i inne szkodniki. Obecność bylicy piołun (jako żywej rośliny) w ogrodzie odstrasza bielinka kapustnika. Ekstrakt z piołunu dezynfekuje również rany zwierząt. Można go także używać do czyszczenia rąk ze smarów i olejów.

Bylica piołun w obrzędach i rytuałach

Według przekazów historycznych, nasi słowiańscy przodkowie bardzo chętnie wykorzystywali wszystkie dobrodziejstwa aromatycznej bylicy piołun. Suszone ziele tej rośliny stosowali w trakcie różnych rytuałów ochronnych i oczyszczających, a także tych religijnych, np. do wyznaczania magicznego kręgu.

Również współcześnie bylica piołun wykorzystywana jest w wszelakich obrządkach. Niektórzy wierzą, że okadzanie bylicą piołun należy przeprowadzić np. przygotowując się do ważnej rozmowy albo pracy nad czymś nowym. Warto także czasami okadzić chore i bolące miejsce czy walizkę przed podróżą, by była ona bezpieczna. Dobrze jest okadzić pomieszczenie, w którym przebywali goście przynoszący ze sobą swoje troski, niepokój, a nawet konflikt. Bylica piołun najlepiej zadziała palony w poniedziałki, ponieważ według legend i podań – to najlepszy dzień na odprawianie rytuałów mających zapewnić zgodę i harmonię. Od odymiania bylicą piołun można rozpoczynać każdą modlitwę czy medytację.

Bylica piołun to także zioło zabezpieczające przed zmęczeniem, udarem słonecznym, dzikimi zwierzętami i wszelkim złem. Powinna być zbierana w wigilię św. Jana, co ma zapewnić ochronę przed chorobami i pechem, zaś wieńce z bylicy mają bronić przed opętaniem. Wieszana na domowych strychach ochrania odgania demony i pioruny, a włożona pod próg domu – strzeże przed nieproszonymi gośćmi. Z kolei wywar ze świeżo zebranych liści bylicy piołun wcierany w magiczne lustra i kryształy jest pomocny w rozwijaniu zdolności wróżenia i odczytywania przyszłości.

Dawkowanie i przeciwwskazania do zażywania piołunu

Napar z bylicy piołun jest jak najbardziej bezpieczny dla zdrowia, ale trzeba przestrzegać zaleceń dotyczących dziennego spożycia. Wypicie zbyt dużej ilości może powodować występowanie biegunki lub wymiotów.

Głównym przeciwwskazaniem do stosowania bylicy piołun jest alergia na składniki ziela. Nie mogą go stosować kobiety w ciąży, kobiety karmiące piersią ani dzieci –  w tych przypadkach może on wywołać niepożądane skutki. Również osoby, które mają skłonność do krwawień czy hemoroidów, a także stwierdzone wrzody żołądka lub dwunastnicy powinny unikać picia ekstraktów z bylicy piołun. Pozostali mogą korzystać z jego prozdrowotnych właściwości, ale trzeba pamiętać, by nie stosować go zbyt długo. Można to robić przez np. 10 dni, ale potem trzeba zrobić kilkutygodniową przerwę i przede wszystkim przestrzegać zalecanego dziennego spożycia.

Napar i nalewka z piołunu

By wzmocnić nasze zdrowie, najlepiej jest stosować napar z tej niezwykłej rośliny. Jedną jego łyżeczkę należy dodać do szklanki i zalać wrzątkiem. Parzyć przez 20, a nawet 30 minut, następnie odcedzić i pić maksymalnie łyżeczkę trzy razy dziennie. Do powstałego naparu można dodać trochę cukru lub miodu, bo bylica piołun jest dość gorzki w smaku. Można też przygotować odwar w określonej proporcji – na jedną, dwie łyżeczki bylicy piołun przypada jedna szklanka wody. Doprowadzić do wrzenia, gotować około pięciu minut, a następnie przestudzić i odcedzić.

W celu pobudzenia apetytu zaleca się popijanie wina piołunowego – 1 łyżeczkę trunku dodać od herbaty trzy razy dziennie, pół godziny przed każdym posiłkiem. Wino sporządza się je zalewając od 3 do 5 łyżek rozdrobnionego ziela, 1/2 szklanki 40% alkoholu i pozostawia na minimum 24 godziny. Po upływie tego czasu dodaje się 1 litr białego wina, odstawia na kolejną dobę i potem całość przesącza.

Czy warto stosować bylicę piołun?

Jeśli zmagamy się z problemami przewodu pokarmowego, bylica piołun będzie znakomitym antidotum. W przypadku nagłych problemów z żołądkiem warto mieć zawsze pod ręką odpowiednią mieszankę ziół z jego udziałem, ponieważ zadziała błyskawicznie i przyniesie nam ulgę. Oczywiście nie należy przekraczać zalecanej dziennej dawki, ponieważ stosując duże ilości naparów z bylicy piołun możemy sobie tylko zaszkodzić.