Dieta antynowotworowa – opis i zasady. Jadłospis w diecie antynowotworowej

Dietę antynowotworową może, a w zasadzie powinien, stosować każdy. Jest to dieta profilaktyczna, która chroni nie tylko przed rakiem, ale przed chorobami w ogóle.

1. Produkty kancerogenne
2. Sposób na raka: zwiększanie ilości spożywanych warzyw kosztem mniejszej ilości mięsa
3. Tradycyjna dieta Polaków może sprzyjać rozwojowi nowotworu

Proces powstawania nowotworu jest skomplikowany, długi i złożony. Decydują o nim nie tylko czynniki wewnętrzne (np. geny), ale i zewnętrzne – prowadzony styl życia, aktywność fizyczna, jakość wdychanego powietrza czy dieta, a więc elementy, które w dużej mierze możemy kontrolować. Dieta ma zasadniczy wpływ na potencjalny rozwój komórek rakowych. Rzucenie palenia, ograniczenie alkoholu oraz wyeliminowanie z jadłospisu produktów kancerogennych mogą mieć decydujące znaczenie w profilaktyce raka.

Produkty kancerogenne

Żywność kancerogenna zawiera substancje sprzyjające namnażaniu się wolnych rodników oraz wprowadza do organizmu substancje rakotwórcze i mutagenne, takie jak: nitrozoaminy, mykotoksyny, węglowodory oraz aminy aromatyczne, metale ciężkie czy nasycone kwasy tłuszczowe. Niektóre z nich są charakterystyczne dla danej grupy produktów, inne wytwarzają się w poszczególnych procesach obróbki, przetwarzania i przechowywania. Na podstawie ich zawartości do produktów kancerogennych zaliczymy:

• mięso, szczególnie mięso czerwone i jego przetwory;
• produkty smażone i wędzone;
• ryby poławiane ze skażonych wód;
• alkohol;
• wysoko przetworzone węglowodany (chipsy i inne solone przekąski);
• słodkie napoje – nie tylko gazowane, ale też soki z długim terminem przydatności do spożycia;
• sól;
• nadmiar białka zwierzęcego.

Wyjątek stanowi tutaj czerwone wino obfitujące w silny antyoksydant – resweratrol. Szkodliwość potraw obniża też smażenie ich na tłuszczu roślinnym o wysokim punkcie dymienia (masło ghee, olej kokosowy).

Co zamiast? ryby ze sprawdzonych źródeł oraz owoce morza zamiast mięsa i przetworów mięsnych; produkty zbożowe z pełnego przemiału – razowe, pełnoziarniste, nieoczyszczone – zamiast produktów z białej mąki; świeże owoce zamiast słodyczy i słodkich napojów; rośliny zamiast mięsa; zioła zamiast soli; chudy nabiał zamiast tłustego; warzywa zamiast słonych przekąsek i produktów konserwowanych w soli; wino zamiast piwa i mocnych alkoholi; gotowanie na parze, duszenie i pieczenie zamiast smażenia, grillowania i wędzenia.

Sposób na raka: zwiększanie ilości spożywanych warzyw kosztem mniejszej ilości mięsa

Produkty pochodzenia zwierzęcego, nie licząc ryb i jaj, obfitują w tłuszcze nasycone. Produkty roślinne z kolei to tłuszcze nienasycone, między innymi znane z reklam oleju lnianego kwasy omega-3 i omega-6. Które wybrać? Tłuszcze nasycone zwiększają ryzyko wystąpienia raka jelita grubego, a także raka piersi, prostaty, trzustki i jajników. Tłuszcze nienasycone przeciwnie – proporcjonalnie dobrane kwasy tłuszczowe, pochodzące np. z tłustych ryb morskich oraz roślin olejowych chronią wszystkie organy naszego ciała przed groźnymi zmianami chorobotwórczymi i wzmacniają układ immunologiczny. Rośliny i produkty pochodzenia roślinnego zawierają ponadto substancje aktywne działające antyoksydacyjnie (zwalczające nadmiar wolnych rodników), zwane przeciwutleniaczami.Należą do nich poszczególne witaminy oraz związki z grupy karotenoidów i flawonoidów, między innymi:

Likopen – barwnik zawarty w pomidorach, ma silne działanie przeciwnowotworowe – aktywizuje się w wyższej temperaturze, dlatego należy spożywać przede wszystkim przetwory z tych warzyw.

Beta-karoten – znany składnik marchwi i innych roślin o pomarańczowej, żółtej oraz czerwonej barwie.

Witaminy C i E – jedne z najsilniejszych antyoksydantów – witaminę C znajdziemy w kwaśnych owocach i w wielu warzywach, witaminę E z kolei w tłuszczu roślinnym, warzywach zielonych i w herbacie.

Resweratrol – składnik czerwonego wina, któremu zawdzięczamy także prawidłowy metabolizm lipidów.

Fitoestrogeny - hormony roślinne wykazujące działanie antyutleniające i estrogenopodobne. Obfitują w nie rośliny strączkowe, głównie soja.

Rośliny to ponadto główne źródło błonnika pokarmowego. Błonnik jest polisacharydem (cukier złożony), który reguluje metabolizm, chroni przed otyłością, cukrzycą oraz nowotworami – przede wszystkim przed nowotworem jelita grubego. Błonnik zawarty jest w roślinach strączkowych, pełnym zbożu, warzywach, owocach i grzybach.

Żywność pochodzenia roślinnego – przede wszystkim orzechy, nasiona i produkty zbożowe z pełnego przemiału – dostarczają nam też magnezu, selenu oraz cynku – pierwiastków o wyjątkowym potencjale antynowotworowym.

Tradycyjna dieta Polaków może sprzyjać rozwojowi nowotworu

Hołdowanie tradycji spaja pokolenia i nadaje sens codzienności, a także… tworzy podatny grunt pod rozwój nowotworu. Jest w tym zdaniu nieco przesady, ale jeśli wziąć pod uwagę, że jedzenie to ciągle jeden z najbardziej kultywowanych elementów tradycji, trudno się nie zgodzić. Polska kuchnia  kocha produkty z białej mąki, jedzone tak na co dzień, jak i od święta, dania mięsne obficie doprawione ciężkimi sosami, tuczące przekąski (smalce, pasztety), wszechobecną panierkę i warzywa spoczywające na talerzu jedynie jako dekoracja lub bogato okraszone tłuszczem (patrz: zasmażana kapusta). Pod względem kaloryczności i odżywczości stosowanej diety, niestety bliżej nam do Amerykanów czy Brytyjczyków, niż do dożywających długich lat w zdrowiu mieszkańców krajów Śródziemnomorskich. Na co dzień powinniśmy odejść od żywienia się na tradycyjną polską modłę. W naszej diecie brakuje świeżych ryb, warzyw, owoców, produktów naturalnych i nieprzetworzonych. A to one właśnie tworzą podstawę diety, dzięki której zapobiegniemy nie tylko rozwojowi raka, ale też otyłości, cukrzycy i nadciśnienia. Wszystkie te choroby idą zresztą ze sobą w parze. Cukrzyca zwiększa ryzyko zachorowania na raka o 1,23 razy w ciągu 10 lat. Insulina w nadmiarze jest poza tym hormonem pronowotworowym. Otyłość sprawia, że jesteśmy bardziej narażeni na raka okrężnicy, nerek, piersi, trzonu macicy i przełyku. Nadciśnienie również skorelowane jest rakiem.

Najzdrowsza dieta świata Na całym ziemskim globie najzdrowsi są Kreteńczycy. Nie narzekają też pozostali mieszkańcy rejonu basenu Morza Śródziemnego. W ich diecie dominują świeże warzywa, owoce morza, ryby, doskonałej jakości oliwa, wytwarzane tradycyjnie sery, znakomite przetwory i spożywane umiarkowanie wino. Mięso jest tylko dodatkiem i pozostaje dzięki temu produktem wysokiej jakości. Za przykład niech posłużą chociażby włoskie szynki dojrzewające produkowane w oparciu o restrykcyjne normy i pozbawione szkodliwych środków chemicznych.

Dieta antynowotworowa to dieta profilaktyczna polegająca głównie na eliminacji produktów kancerogennych i mutagennych. Zakłada ograniczenie mięsa na rzecz warzyw oraz spożywanie żywności jak najmniej przetworzonej, naturalnej, wyprodukowane i przygotowanej bez użycia sztucznych konserwantów, nadmiaru soli oraz środków chemicznych mających przedłużyć trwałość produktów oraz wzmocnić ich smak.

Bibliografia

1. Michael S Donaldson; “Nutrition and cancer: A review of the evidence for an anti-cancer diet”; data dostępu: 2019-07-08
2. Zainab Taha, Sakina E. Eltom; “The Role of Diet and Lifestyle in Women with Breast Cancer: An Update Review of Related Research in the Middle East”; data dostępu: 2019-07-08
3. Emma Shields, Cancer Research UK; “Our milestones: Europe’s search for an anti-cancer diet”; data dostępu: 2019-07-08
4. American Institute for Cancer Reseach; “ACIR’s Foods that fight cancer”; data dostępu: 2019-07-08
5. Mayank Tandon i in.; “Anti-cancer diet: Reviewing the role of nutrition in cancer prevention”; data dostępu: 2019-07-08
6. Timothy J Key i in., WHO; “Diet, nutrition and the prevention of cancer”; data dostępu: 2019-07-08