STAN ŚRODOWISKA. Definicja pojęcia - stan środowiska
Ekologia.pl Wiedza Encyklopedia stan środowiska
Definicja pojęcia:

stan środowiska

Spis treści

Stan środowiska — Stan środowiska jest to określenie aktualnej sytuacji środowiska na podstawie oceny konkretnych cech jakościowych i ilościowych. Nieustane monitorowanie ustalonych wskaźników środowiska pozwala na wcześniejsze wykrycie zagrożenia w postaci katastrof ekologicznych. Może też pomóc w zapobieganiu niekorzystnym zmianom w środowisku, na skutek działania czynników naturalnych, czy też antropogenicznych.

Na proces zmian w środowisku wpływa wiele elementów opartych na oddziaływaniu sił natury, takich jak: wybuchy wulkanów, powodzie, trzęsienia ziemi. W procesie tym w sposób bezpośredni uczestniczy także człowiek. Jego wpływ na środowisko wyraża się poprzez zurbanizowanie terenów, uprawy rolne, ogólny rozwój cywilizacji. Ograniczaniu oddziaływania niekorzystnych czynników na środowisko służą sozologia i ochrona środowiska.

Sozologia

Jest to nauka skupiająca się na problemach związanych z ochronną przyrody oraz jej zasobów. W jej ramach prowadzi się badania dotyczące skutków oraz przyczyn przemian w środowisku naturalnym. Zajmuje się ona także badaniem elementów przyrody poddanych przemianom na skutek działalności człowieka. Sozologia skupia się na ciągłym poszukiwaniu odpowiednich sposobów zapobiegania procesom degradacji środowiska. W przypadku zastosowania sozologii w środowisku wodnym, badacze skupiają się na eutrofizacji, zanieczyszczeniu oraz degradacji środowisk wodnych. W ramach sozologii są opracowywane praktyczne metody działań zmierzających do zapobiegania lub łagodzenia skutków niekorzystnych zmian środowiska.

Ochrona środowiska

Skupia się na wykorzystywaniu różnorakich działań, mających na celu naprawianie wszelkiego rodzaju szkód powstałych w środowisku, zapobieganiu ich powstawania oraz -w przypadku, gdy jest niemożliwe ich uniknięcie- zmniejszenie ich oddziaływania na środowisko naturalne. Ochrona środowiska skupia się również na promowaniu i wykorzystywaniu odnawialnych zasobów naturalnych, takich jak odnawialne źródła energii w formie elektrowni wiatrowych czy wodnych. Jednym z rodzajów działań mogących służyć ochronie środowiska naturalnego jest ochrona przyrody. Celem tych oddziaływań jest zachowanie w nienaruszonym lub prawidłowym stanie wszystkich elementów przyrody i krajobrazu (ożywionych, nieożywionych). Dzięki temu możliwe staje się zapewnienie równowagi ekosystemów, przetrwanie bioróżnorodności danego środowiska, a także pozostawienie przebiegu różnorakich procesów ekologicznych poza nadmierną (nierzadko niszczącą) ingerencją człowieka.

śmieci pozostawione w lesie. Fot. pixabay.com

Podstawowe sposoby ochrony środowiska

Wśród nich wyróżniamy:

  • Prowadzenie prac w celu przywrócenia środowisk przyrodniczych do stanu przed negatywnymi zmianami i utrzymania tego stanu.
  • Prowadzenie szeroko zakrojonego sposobu recyklingu, polegającego na segregowaniu odpadów. Dzięki temu dochodzi do ograniczenia ich ilości w środowisku naturalnym oraz ponownego wykorzystania.
  • Szeroko rozpowszechnione sposoby walki z zanieczyszczeniami wszelkiego rodzaju, zarówno tymi pochodzenia naturalnego oraz spowodowane działalnością człowieka.
  • Zachowanie zasady zrównoważonego rozwoju w procesach kształtowania środowiska oraz świadome i racjonalne gospodarowanie zasobami środowiska.

Zanieczyszczenie środowiska

Jest to efekt przedostawania się do środowiska rozmaitych zanieczyszczeń, zarówno powstających w skutek procesów antropogenicznych, jak i pochodzenia naturalnego. Innymi słowy, jest to stan środowiska, który stanowi rezultat rozpowszechniania się w glebie, powietrzu i wodzie złożonych substancji o różnych stanach skupienia. Ich skład i stężenie wywiera zdecydowanie negatywny wpływ na stan przyrody, krajobrazu, gleby, klimatu oraz funkcjonowania człowieka. Obecność zanieczyszczeń w środowisku może skutkować kolejnymi procesami, które skutkują jeszcze większą degradacją środowiska.

Źródła zanieczyszczeń

Zanieczyszczenie środowiska może być spowodowane przez źródła antropogeniczne – wywołane przez działalność człowieka. Polega ono wówczas na regularnej emisji czynników szkodliwych i niszczących środowisko. Dodatkowymi czynnikami szkodzącymi środowisku są awarie, podczas których uwalniana do środowiska jest bardzo duża ilość substancji szkodliwych (np. awaria w oczyszczalni ścieków, w przemyśle) i procesy naturalne, takie jak wybuchy wulkanu, gazów, rozkładanie się szczątków martwych zwierząt w wodzie. Stan naturalny stanowi punkt odniesienia w zakresie dokonywania oceny stanu środowiska, przy czym źródło zanieczyszczeń i niekorzystnych zmian ma znaczenie drugorzędne. Mierzy się stężenie szkodliwych substancji i zakres oddziaływań, porównując wyniki z dopuszczalnym poziomem stężeń.

Wybuch Wulkanu. Pixabay.com

Podział zanieczyszczeń środowiska

Zanieczyszczenia środowiska dzielimy na:

  • Zanieczyszczenie powietrza – polegają one na przedostawaniu się do atmosfery substancji szkodliwych dla człowieka, całej przyrody ożywionej i nieożywionej. W jego wyniku może dochodzić np. do uszkodzeń elementów metalowych w przebiegu korozji. Głównymi czynnikami zanieczyszczającymi powietrze są: pyły, ołów (Pb), tlenki azotu, tlenek węgla (CO), dwutlenek siarki (SO2) i ozon (O3).
  • Zanieczyszczenia wody– przedostawanie się związków szkodliwych do środowiska wodnego, stanowiące źródło zmian jego cech biologicznych, fizycznych i chemicznych. Degradacja środowisk wodnych przyczynia się do wymierania organizmów żywych w zakażonym akwenie. Znaczenie ma także przedostawanie się substancji szkodliwych do wnętrza organizmów, np. ryb, owoców morza, co uniemożliwia ich wykorzystanie w celach konsumpcyjnych. Do głównych źródeł zanieczyszczeń zaliczana jest działalność rolnicza, wykorzystująca ogromne ilości nawozów. Wraz z wodą z opadów oraz przez glebę docierają one do większych skupisk wodnych. Dodatkowymi czynnikami zanieczyszczającymi są: metale ciężkie, fenole, węglowodory powstałe np. przy spalaniu w silnikach samochodowych.
  • Zanieczyszczenia gleby– powstają na skutek przedostawania się do gleby szkodliwych związków za pomocą kwaśnych opadów, wykorzystywania nawozów w rolnictwie oraz innych czynników związanych z działalnością człowieka.

Skutki zanieczyszczeń środowiska

Najgroźniejszymi efektami zanieczyszczenia środowiska są: smog, kwaśne deszcze, globalne ocieplenie, dziura ozonowa:

Globalne ocieplenie

Globalne ocieplenie jest to zjawisko podnoszenia się średniej temperatury na całym świecie, wywołane przez przedostawanie się tak zwanych gazów cieplarnianych (ozon, dwutlenek węgla, freon) do atmosfery. Wzrost średniej temperatury powoduje przesuwanie się stref klimatycznych w północnym kierunku, topnienie lodowców, gwałtowne zmiany pogodowe. Te ostatnie charakteryzują się wzmożonym występowaniem zjawisk ekstremalnych, takich jak gradobicie (większych rozmiarów oraz groźniejszych w skutkach), susze (dotkliwsze i dłużej trwające), huragany (większe, szybsze i bardziej niebezpieczne), trąby powietrzne

Prace rolne, fot. pixabay.com

Smog

Smog powstaje na skutek emisji do atmosfery spalin samochodowych oraz pyłów wytwarzanych przez zakłady przemysłowe. Najczęściej można zauważyć go nad dużymi miastami, w których występuje gęste zaludnienie. Jest on widoczny nawet w mniejszych miejscowościach, gdzie zamieszkująca ludność do celów grzewczych używa materiałów, które w trakcie spalania produkują pyły oraz szkodliwe substancje. Smog częściowo przyczynia się do opadów kwaśnego deszczu. Najbardziej zauważalnymi dla człowieka skutkami smogu są: obniżenie poziomu zdrowia mieszkańców, astma, alergie.


Dziura ozonowa

Dziura ozonowa jest wywołana na skutek emisji tlenku azotu oraz freonu do atmosfery. W górnych warstwach atmosfery znajduje się powłoka ozonowa. Ochrania ona wszystkie żyjące organizmy na ziemi przed promieniowaniem UV. Nieobecność powłoki ozonowej uniemożliwiałaby rozwój życia na ziemi. Powstanie tak zwanej dziury ozonowej zaobserwowano nad Antarktydą. Efektami istnienia dziury ozonowej oraz osłabienia powłoki ozonowej są: zwiększona ilość zachorowań na raka skóry, uszkodzenia wzroku oraz obniżenie ilości polonów na skutek uszkodzonego chlorofilu u roślin pod wpływem promieniowania UV.

Kwaśne deszcze

Kwaśne deszcze są to opady atmosferyczne, których pH jest niższe niż 5,6. Są to więc opady o odczynie kwaśnym. W skład takich deszczy wchodzą pochłonięte z powietrza gazy zmieszane z wodą. Najczęściej są to tlenek azotu, siarkowodór, dwutlenek siarki, chlorowodór, dwutlenek węgla. Głównym źródłem przedostawania się tych związków do atmosfery są procesy produkcji przemysłowej, spalania paliw, wybuchów wulkanicznych, wyładowań atmosferycznych i innych czynników naturalnych. W ich powstawaniu ogromną rolę odgrywa poziom zanieczyszczenia powietrza szkodliwymi substancjami.

Wybrzeże Szanghaju spowite smogiem. pixabay.com
Indeks nazw
Szukaj lub wybierz według alfabetu
A B C D E F G H I J K L Ł M N O P Q R S Ś T U V W X Y Z Ź Ż
Organizacje ekologiczne
Liga Ochrony Przyrody
4.9/5 - (12 votes)
Subscribe
Powiadom o
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments