Włoszczyzna – właściwości, skład i zastosowanie włoszczyzny

Marchew, pietruszka, por i seler – oto sekret zdrowia. Stanowiąca kulinarny niezbędnik każdej gospodyni, włoszczyzna, poza walorami smakowo-zapachowymi, dostarcza nam również wielu cennych wartości odżywczych. To warzywo, nie dość, że umożliwia nam przygotowywanie naturalnych wywarów do zup, zapewnia imponującą podaż witamin i minerałów w codziennej diecie. Przy pomocy włoszczyzny ugotujemy nie tylko idealny rosół - odpowiednio przyrządzone warzywa korzeniowe mogą bowiem stać się inspiracją do wielu kuchennych eksperymentów. Jak sprawić, by włoszczyzna nie była nudna i gościła na naszym talerzu nie tylko od święta?

Przykładowy zestaw włoszczyzny, fot. shutterstock

Jak włoska jest włoszczyzna?
Włoszczyzna - przyprawowy sekret zdrowia
Włoszczyzna króluje nie tylko w zupie
Magia w garnku – czyli jak gotować włoszczyznę
Frytki włoszczyznowe
Jak suszyć włoszczyznę?
Czy włoszczyzna jest zdrowa dla wszystkich?

Włoszczyzna stanowi zestaw warzyw uznawanych za uniwersalny i powszechnie stosowany zbiór składników służący do przygotowywania wielu wywarów do zup wytrawnych. W jej skład wchodzą takie warzywa, jak korzenie marchwi, pietruszki, selera oraz liście pora i kapusty włoskiej. Włoszczyznę sprzedaje się w postaci pęczków w sklepach spożywczych i na straganach. W polskiej kuchni przyprawa ta zdaje się być niezastąpiona. Nadaje ona bulionowi delikatną słodycz i niepowtarzalny aromat. Rosół, kartoflanka, grochówka, krupnik czy zupa ogórkowa swój wspaniały smak zawdzięczają właśnie tej przyprawie. Odżywcze i smakowe walory włoszczyzny można dowolnie modyfikować, dodając do niej zioła, grzyby, pomidory czy czosnek. Wchodzące w skład włoszczyzny warzywa i zioła są dostępne przez cały rok, a w dodatku zawierają mnóstwo błonnika oraz cennych witamin i minerałów. Na rynku można spotkać także zestawy rozszerzone o cebulę, natkę pietruszki oraz łodygę i liście selera.

Jak włoska jest włoszczyzna?

Nazwa włoszczyzny wywodzi się z mitu o królowej Bonie, która, zgodnie z przekazami ludowymi, przywiozła do Polski kultowy zestaw warzyw z terenów dzisiejszych Włoch. W rzeczywistości, jednak, zarówno marchew jak i pietruszkę znano w naszym kraju jeszcze przed narodzinami królowej Bony. Zasługą słynnej władczyni jest jedynie przywiezienie do Polski pora i selera. Dzięki jej podróżom zmieniły się też przyzwyczajenia kulinarne Polaków, którzy zaczęli urozmaicać swoją dietę o większe ilości wartościowych warzyw.

Włoszczyzna - przyprawowy sekret zdrowia

Poza niepodważalnymi walorami smakowo-zapachowymi, włoszczyzna stanowi również skarbnicę witamin i minerałów. Każde z warzyw korzeniowych (podstawowych składników włoszczyzny) charakteryzuje inne, bogate zestawienie cennych wartości odżywczych.

M jak marchew

Korzeń marchwi to kopalnia prowitaminy A, która jest silnym antyoksydantem. Dbanie o jej prawidłową podaż w diecie chroni nas przed nowotworami i poprawia ostrość widzenia. Najwięcej wartości odżywczych znajdziemy w marchewce surowej, jednak marchew gotowana to łagodniejsza opcja żołądka, gdyż jest lekkostrawna.

P jak pietruszka

Korzeń pietruszki jest od wieków wykorzystywany w medycynie naturalnej ze względu na swoje moczopędne właściwości. Łagodzi on obrzęki i zapobiega gromadzeniu się wody w organizmie. Regularne spożywanie pietruszki przeciwdziała opuchliźnie, nadwadze i nadciśnieniu. Pietruszka ponadto doskonale tonizuje organizm, zapobiegając jego zakwaszeniu. Warzywo to wspiera diety oczyszczające i usprawnia wyprowadzanie toksyn z organizmu.

S jak seler

Korzeń selera ma niewiele kalorii, za to obfituje w błonnik, witaminę C, witaminy z grupy B oraz mnóstwo soli mineralnych. Seler to nie tylko smaczny dodatek do obiadu, lecz także cenny element diet redukcyjnych. Warzywo to nie tylko przedłuża poczucie sytości, lecz także usprawnia procesy przemiany materii. Zawarty w selerze cynk przyspiesza gojenie się ran i wspiera pracę układu odpornościowego.

P jak por

Liście pora stanowią skarbnicę witaminy A – 100 gramów pora pokrywa 71 % dziennego zapotrzebowania na ten składnik. Umieszczenie tego warzywa w diecie przynosi szereg korzyści – m.in. wspiera serce, obniża poziom „złego” cholesterolu, działa antyseptycznie, zapobiega anemii, redukuje stres i działa alkalizująco na cały organizm. Słowem, por to samo zdrowie!

Włoszczyzna króluje nie tylko w zupie

Jak wiadomo, włoszczyzna, w postaci świeżej lub suszonej, stanowi nade wszystko bazę wywaru niezbędnego do przygotowania smacznej i aromatycznej zupy. Wzbogacona zielem angielskim i liściem laurowym poprawi walory degustacyjne każdej wytrawnej zupy. Przy użyciu włoszczyzny można również doprawić wiele innych potraw. Wchodzące w jej skład warzywa wystarczy pokroić w słupki lub drobne kostki i delikatnie podsmażyć. W takiej formie włoszczyzna może urozmaicić smak sosów, farszów i gulaszy. Warto ją również upiec z dodatkiem ziół, papryki i oliwy z oliwek – tego rodzaju propozycja kulinarna niewątpliwie przypadnie do gustu wszystkim wegetarianom.

Magia w garnku – czyli jak gotować włoszczyznę

Dobrej jakości włoszczyzna umożliwia nam rezygnację z dodawania do zup kostek rosołowych i gotowych mieszanek przyprawowych pełnych wzmacniaczy smakowo-aromatycznych. Wchodzące w skład włoszczyzny warzywa zawierają bowiem naturalne olejki eteryczne. Aby ugotować ten unikalny ziołowo-warzywny zestaw, wystarczy wrzucić go do gotującej wody. Następnie możemy dodać ziele angielskie, lubczyk, liść laurowy, kozieradkę, kurkumę, sól kamienną i pieprz. Wielbiciele konkretnych smaków mogą uzupełnić ten przyprawowy mix ząbkiem czosnku, imbirem i suszonym grzybem. Do wywaru warto dodać także zieleninę (nać pietruszki, liście selera, kolendrę i koper). W przypadku opcji wegetariańskiej, sprawdzi się również odrobina oliwy z oliwek, która zwiększy rozpuszczalność i przyswajalność witamin. Tak przygotowany wywar należy gotować pod przykryciem na wolnym ogniu - do momentu aż warzywa staną się miękkie. Naturoterapeuci zalecają picie gotowanych bulionów w przypadku przeziębień i ogólnego osłabienia sił witalnych organizmu.

Pokrojona włośzczyzna, fot. shutterstock

Frytki włoszczyznowe

Włoszczyzna może stanowić inspirację do wielu kulinarnych eksperymentów. Z wchodzących w jej skład warzyw da się przygotować na przykład smaczne frytki, które będą wspaniałą alternatywą dla wysokokalorycznych i tłustych frytek ziemniaczanych.

Oto przepis na pyszne frytki włoszczyznowe, które można podawać w formie przekąski, np. podczas spotkań ze znajomymi:

Składniki:

Przygotowanie:
Marchew, pietruszkę i selera kroimy w równe słupki, a następnie osuszamy za pomocą ręcznika papierowego. Tak przygotowane warzywa wrzucamy na rozgrzany na patelni olej rzepakowy. Smażymy je do momentu aż staną się miękkie, po czym wyjmujemy je z oleju, odkładamy na bok i studzimy. Po pewnym czasie warzywa ponownie wrzucamy na patelnię i smażymy tak długo aż staną się rumiane. Pokrojonego pora należy usmażyć osobno, najlepiej z dodatkiem czosnku. Kiedy warzywa będą gotowe, wyjmujemy je z oleju i osuszamy na papierowym ręczniku. W celu przygotowania sosu do frytek należy wymieszać jogurt naturalny z czosnkiem, pieprzem, solą i oliwą z oliwek.
Smacznego!

Jak suszyć włoszczyznę?

Jednym ze sprawdzonych sposobów na przechowywanie włoszczyzny jest jej suszenie. Dzięki ususzeniu warzyw pozbędziemy się z nich wody, a także zachowamy ich walory smakowe oraz większość składników odżywczych. Pod wpływem procesu suszenia marchew, seler, pietruszka i por zmniejszają swoją objętość, dzięki czemu zajmą w kuchni o wiele mniej miejsca niż świeża włoszczyzna.

Co więcej, przyprawę w formie suszonej można zmiksować i umieścić w słoiku. Jak się zabrać do suszenia włoszczyzny? Proces ten należy zacząć od dokładnego posortowania warzyw. Wybieramy tylko w 100% zdrowie i dorodne egzemplarze. Następnie warzywa dokładnie myjemy, obieramy i kroimy w cienkie paski. Tak przygotowaną włoszczyznę układamy porcjami na suszarce do warzyw. Jeśli nie mamy w domu takiego urządzenia, sprawdzi się także zwykły piekarnik. Umieszczoną w nim blaszkę wystarczy wyłożyć papierem do pieczenia. Warzywa układamy w piekarniku rozgrzanym do temperatury 70 stopni C i przystępujemy do suszenia (zostawiając lekko uchylone drzwiczki). Warzywa będą gotowe po ok. 5 godzinach. Dokładnie wysuszoną włoszczyznę możemy następnie zmiksować i przełożyć do szklanego słoika. Szczelnie zamknięte naczynie umieszczamy w suchym i ciemnym miejscu – tak przechowywana włoszczyzna będzie zdatna do spożycia przez ok. 4 miesiące.

Czy włoszczyzna jest zdrowa dla wszystkich?

Z racji tego, że wchodzące w skład włoszczyzny warzywa korzeniowe, mimo wielu cennych właściwości odżywczych, gromadzą w sobie wszystkie składniki pobierane z gleby, ważne jest to, by włoszczyzna pochodziła ze sprawdzonych upraw ekologicznych lub z własnego ogródka. Co więcej, przyprawa ta może zaszkodzić osobom uczulonym na selera. Alergicy powinni zatem używać włoszczyzny o nieco zmienionym składzie.

Ekologia.pl (Alicja Chrząszcz)

Bibliografia

João Carlos da Silva Dias; “Nutritional and Health Benefits of Carrots and Their Seed Extracts”; data dostępu: 2019-06-11
Esther Lai‐Har Tang i in.; “Petroselinum crispum has antioxidant properties, protects against DNA damage and inhibits proliferation and migration of cancer cells”; data dostępu: 2019-06-11
Rachael Link; “Celeriac: The Low-Calorie, Low-Carb Root Vegetable that Benefits the Gut”; data dostępu: 2019-06-11
Joanna Blythman, Rosie Sykes, ; “Why leeks are good for you”; data dostępu: 2019-06-11
Harvard Health Publishing; “The pros and cons of root vegetables”; data dostępu: 2019-06-11