Sok pomidorowy – właściwości, skład i zastosowanie soku pomidorowego
Ekologia.pl Styl życia Kuchnia Sok pomidorowy – właściwości, skład i zastosowanie soku pomidorowego

Sok pomidorowy – właściwości, skład i zastosowanie soku pomidorowego

Sok pomidorowy zalewa świat. W 2017 roku na świecie wyprodukowano prawie 6 milionów ton soku pomidorowego, przy czym liderami w tym rankingu są Chiny, Indie, Turcja i Stany Zjednoczone. W Europie zaszczytne miejsce największego producenta zajmują oczywiście Włochy, ale na trzecim miejscu plasuje się Polska z 37 milionami litrów rocznie! Co ciekawe, najwięcej soku pomidorowego spożywają właśnie Chińczycy, a po nich Amerykanie i Indonezyjczycy.

Szklanka soku pomidorowego, fot. shutterstock

Szklanka soku pomidorowego, fot. shutterstock
Spis treści

Sok pomidorowy – co to takiego?

Należy przypuszczać, że pomysł przecierania pomidorów pojawił się na świecie już dość dawno, wziąwszy pod uwagę fakt, że czerwone owoce były szalenie popularne wśród Azteków, a w XVI w. zaczęły już zdobywać sławę w południowej Europie. Historyczne teksty datują jednak początki sosu pomidorowego na koniec XIX w., gdy we Włoszech zaczęła upowszechniać się pizza, zaś za oficjalną premierę soku pomidorowego uważa się dopiero rok 1917. To wówczas właśnie w amerykańskim hotelu French Lick Springs szef kuchni Louis Perrin podał w ramach klasycznego śniadaniowego menu napój z pomidorów jako spontaniczną alternatywę dla soku pomarańczowego, który właśnie się skończył. Był to de facto koktajl złożony również z cukru i smakowych sosów, ale jako pomysł szybko podchwycony przez elity biznesu stał się kluczowy dla popularności soku pomidorowego na świecie.

Jak wygląda produkcja soku pomidorowego?

Sok pomidorowy produkuje się z różnych odmian Solanum Lycopersicum, bo też różnice w zawartości wody pomiędzy nimi są naprawdę niewielkie. Bardziej decydujący może być poziom kwaśności i słodkości oraz wyrazistość pomidorowej nuty. W domowej produkcji można prowadzić eksperymenty z różnymi owocami, choć w masowej skali dominują oczywiście odmiany najbardziej ekonomiczne i odporne.

Sok pomidorowy powstaje zazwyczaj z całych, umytych płodów, kruszonych i miksowanych na gęsty sos, z którego potem odcedza się pestki i skórki za pomocą specjalnych sit. Dalej w drodze podgrzewania w próżni otrzymuje się pasteryzowany koncentrat, który następnie jest rozrzedzany demineralizowaną wodą do pożądanej konsystencji. We wspomnianym procesie usuwane są nie tylko zanieczyszczenia, ale także wolne kwasy tłuszczowe.

Dla smaku do soku często dodaje się sól i kwasek cytrynowy, a czasem również słodziki. Ponadto, niektóre komercyjne soki zawierają ekstrakty z innych warzyw, zwłaszcza cebuli czy czosnku.

Wartości odżywcze soku pomidorowego

Sok pomidorowy to produkt niskokaloryczny, ubogi w cukry (o ile nie zostaną sztucznie dodane) i białko. Nie zawiera dużo błonnika, ale ów niski naturalny poziom węglowodanów sprawia, że jako taki nie stanowi dużego obciążenia dla systemu insulinowego.

Największymi atutami żywoczerwonego napoju są jednak witaminy i antyoksydanty. Już jedna szklanka soku pokrywa niemal całkowicie zapotrzebowanie dorosłego człowieka na witaminę C, zarazem dostarczając sporych ilości witaminy A w postaci alfa- i beta-karotenoidów. Obie te witaminy mają silne działanie antyutleniające i wskazane są jako forma zapobiegania stanom zapalnym, procesowi starzenia oraz zmianom rakowym. Sok pomidorowy zawiera również umiarkowane ilości witaminy z grupy B, witaminy K, a także magnezu, miedzi i potasu.

Na specjalną uwagę zasługuje bogactwo likopenu, barwnika zaliczanego do rodziny karotenoidów, który w świetle wielu studiów naukowych ma silne działanie przeciwzapalne chroniąc komórki ciała wolnymi rodnikami.

Pomidory aż w 95% składają się z wody, fot. shutterstock

Czy sok pomidorowy chroni przed rakiem i chorobami serca?

Zarówno likopen, jak i wspomniane wyżej bogactwo innych karotenoidów, witaminy C, uszczelniającej naczynia krwionośne oraz potasu o potencjale zwalczania nadciśnienia sprawiają, że sok pomidorowy od dawna włączany jest do aktywnej profilaktyki chorób serca. W Japonii przeprowadzono nawet eksperyment z darmowym rozdawaniem soku pomidorowego osobom o podwyższonym poziomie cholesterolu LDL oraz nadciśnieniem. Po roku w obu kategoriach odnotowano małe spadki, ale nie dają one podstaw wysnucia oczywistej zależności.

Nieco bardziej wyraziste związki wykryto w badaniu konsumpcji soku pomidorowego w celach ochrony DNA przez promieniowaniem. Tutaj już naukowcy stwierdzili wpływ likopenu na ograniczenie uszkodzeń limfocytów, co może wskazywać na pewną rolę ochronną przed procesami nowotworowymi. Na dzień dzisiejszy najbardziej obiecujące wydają się badania dotyczące prewencji i zwalczania raka prostaty oraz skóry za pomocą soku pomidorowego.

Diagram przedstawiający wartości odżywcze soku pomidorowego 100% w 100 g; opracowanie własne na podst. https://nutritiondata.self.com/facts/vegetables-and-vegetable-products/2958/2

Zastosowanie soku pomidorowego

Sok pomidorowy zasłynął w gastronomi przede wszystkim jako składnik koktajli alkoholowych – od słynnej „Krwawej Mary” z wódką, sosami i ostrymi przyprawami, po „Micheladę” czyli drink z soku pomidorowego, soku z limonki oraz piwa! Wyrazisty smak i możliwość pikantnego doprawiania czynią z nich wspaniałą alternatywę dla osób nieprzepadających za słodkimi napojami alkoholowymi.

Sok pomidorowy może jednak przydać się w kuchni także do codziennego gotowania. Podobnie jak klasyczny przecier czy sos, wykorzystywany bywa przede wszystkim do zup, nie tylko czysto pomidorowych, ale także wielowarzywnych. W tych ostatnich może wręcz zastępować dodatek bulionu. Ponadto sok pomidorowy można śmiało dolewać do dań typu risotto, ratatouille czy curry, doprawiając nim również sosy warzywne do makaronu czy mięsa.

Sok pomidorowy może posłużyć do gotowania zupy, fot. shutterstock

Sok pomidorowy w kuchni

Domowy sok pomidorowy

Składniki:

Przygotowanie:
Wszystkie składniki łączymy w dużym garnku z grubym dnem. Doprowadzamy do wrzenia i gotujemy na małym ogniu ok. 25 minut. Po ostygnięciu przepuszczamy przez gęste sito lub miksujemy ręcznym mikserem i doprawiamy do smaku solą morską i pieprzem czarnym. Przed podaniem sok schładzamy w lodówce. W takiej postaci można go przechowywać w zamkniętej butelce przez okres 1 tygodnia.

Chłodnik kreolski

Składniki:

Przygotowanie:
2 łyżki oliwy mieszamy z 1 ząbkiem rozgniecionego czosnku i mieszanką tą smarujemy piersi z kurczaka, kukurydzę i cebulę. Przekładamy warzywa i mięso na grill nagrzany do średniej temperatury. Gdy warzywa zmiękną odkładamy je na talerz i dopiekamy kurczaka. Ostrym nożem kroimy upieczoną cebulę na cienkie paski, zaś z kukurydzy okrajamy ziarna. Kurczaka kroimy na małe kawałki. Na pozostałym oleju podsmażamy resztę czosnku, dodajemy przyprawy i smażymy jeszcze minutę. Dodajemy sok pomidorowy i sosy, ziemniaki oraz grillowane warzywa oraz mięso. Gotujemy na małym ogniu ok. 5 minut. Po wyłączeniu dodajemy śmietankę i mieszamy. Podajemy po schłodzeniu z grzankami.

Czy warto więc kupować sok pomidorowy?

Sok pomidorowy w rankingu wszystkich soków wyróżnia się zdecydowanie pod względem zdrowotności i praktycznego wykorzystania. To oczywiście, o ile, będziemy wybierać soki 100% – dodatek soli kamiennej i cukru trzcinowego może bowiem zniweczyć wspomniane korzyści, upodobniając produkt do innych napojów. Tym bardziej, warto więc polecać samodzielne przygotowanie soku ze świeżych, dojrzałych pomidorów, które w sezonie można nabyć z dobrego źródła lub własnoręcznie wyhodować. Domowy sok pomidorowy, bez zbędnych dodatków, ewentualnie wzbogacony innymi warzywami, to już wspaniała propozycja dla całej rodziny.

Ekologia.pl (Agata Pavlinec)
Bibliografia
  1. Ayumi Nakamura i in.; "Possible Benefits of Tomato Juice Consumption: A Pilot Study on Irradiated Human Lymphocytes From Healthy Donors"; https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28494764/; 2020-05-25;
  2. Igile, G.O i in.; "Quality Characteristics of Tomato Juice Produced and Preserved with and without its Seeds"; https://www.researchgate.net/publication/312593553_Quality_Characteristics_of_Tomato_Juice_Produced_and_Preserved_with_and_without_its_Seeds; 2020-05-25;
  3. Jilian Kubala; "Is Tomato Juice Good for You? Benefits and Downsides"; https://www.healthline.com/nutrition/tomato-juice; 2020-05-25;
  4. NHS; "Claims that tomato juice is good for the heart not backed by evidence"; https://www.nhs.uk/news/food-and-diet/claims-tomato-juice-good-heart-not-backed-evidence/; 2020-05-25;
  5. François-Xavier Branthôme; "Publication: Tomato Juice market analysis 14/03/2019 - Press release"; https://www.tomatonews.com/en/publication-tomato-juice-market-analysis_2_655.html; 2020-05-25;
4.7/5 - (16 votes)
Post Banner Post Banner
Subscribe
Powiadom o
3 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments

Pomidorowy sok uwielbiam i pije codziennie buteleczke tarczyna, czasami dodaję chilli, czosnek i bazylię, pychotka.

Ja uwielbiam wszystko co pomidorowe :) A sok tarczyna piję codziennie bo uwielbiam je. Zupa pomidorowa to raz w tygodniu jest zawsze.

kocham pomidory i soki pomidorowe, zazwyczaj staram się robić je sama, ale jak nie mam czasu to z kupnych smakują mi wyłącznie te od Tarczyna, dodaję też taki sok często do sosów pomidorowych albo zupki.