Bakłażan owoc – właściwości, witaminy i wartości odżywcze bakłażana

Bakłażan to owoc? Warzywo? Z czym to podawać bakłażana? Tego typu pytania mogą wprawić nas w zakłopotanie, kiedy w centrum zainteresowania pojawia się roślina, której kulinarna historia budzi sprzeczne emocje. Najnowsze badania pokazują jednak, że bakłażan kryje w sobie wiele cennych właściwości dla naszego zdrowia, a nawet substancje, które mogą pokonać raka!

Udomowienie bakłażana

Botaniczna nazwa bakłażana, zwanego oberżyną lub jajkiem krzewiastym, brzmi „psianka podłużna” (Solanum melongena). Uważa się, że roślina ta pochodzi z Indii, zaś pierwsze informacje dotyczące jej uprawy sięgają starożytnych Chin. Do Europy bakłażan trafił dzięki Maurom, którzy z Bliskiego Wschodu przewieźli go do Hiszpanii. Osobliwie wyglądająca roślina nie od razu podbiła gusta kulinarne Europejczyków. Jak donoszą historyczne zapisy, pierwotnie uważano ją za toksyczną, a nawet posądzano o wywoływanie szaleństwa u osób, które ją spożywały! W miarę upływu czasu porzucono jednak wiarę w przesądy i zaczęto przekonywać się do bakłażana, wskutek czego potrawy z tej rośliny zawitały na pańskich stołach. Niewiele później zaczęto go uprawiać na szerszą skalę, a od XIX wieku oberżynę spożywa się w Polsce, gdzie wcześniej, ze względu na egzotyczny wygląd, służyła jedynie jako dekoracja posiłków. Roślinę obecnie hoduje się przede wszystkim w Japonii, w Indiach i na Filipinach. Za pomocą krzyżówek otrzymuje się owoce okrągłe lub o gruszkowatym kształcie, fioletowe, żółte i białe. Największe okazy mogą ważyć nawet 500 gram!

Bakłażan to zdumiewająca roślina

Wbrew powszechnej opinii, bakłażan wcale nie jest warzywem. Z botanicznego punktu widzenia to owoc, a ściślej ujmując – jagoda. To jednak nie koniec zaskoczeń, jakie kryje w sobie ta roślina. Śledząc pochodzenie bakłażana można dojść do zaskakujących wniosków – do tej samej rodziny psiankowatych zalicza się również ziemniaka, pomidora, paprykę i… tytoń. Co więcej, roślina ta jest uznawana za afrodyzjak, z czego bierze się jej inna nazwa – „gruszka miłosna”, zaś w niektórych państwach 10 marca obchodzone jest święto Bakmana, w czasie którego celebruje się dania z oberżyny.

Broń w walce z nowotworem – bakłażan

Nie tylko walory kulinarne powinny być powodem, dla którego bakłażan zasługuje na własne święto. Naturalna medycyna australijska uznaje owoc z rodziny psiankowatych za lek na nowotwory skórne. Mikstura składająca się z octu i bakłażana zawiera wyekstraktowane fitochemikalia (glikozydy i glikoalkaloidy), które wnikają w komórki nowotworowe i je niszczą.

Lek jest na tyle bezpieczny, że zdrowe komórki pozostają nienaruszone. Naturalny preparat, będący doskonałą alternatywą dla propagowanych przez koncerny farmaceutyczne produktów, nazywa się BEC5 i jest dostępny bez recepty.

Bakłażan kontra cukrzyca

Bakłażany są bogate w błonnik i mają niską zawartość tłuszczu, dlatego są polecane osobom z cukrzycą typu 2 lub problemami z wagą. Wstępne badania wskazują, że wzbogacone w fenole ekstrakty z bakłażana mogą pomóc w kontrolowaniu wchłaniania glukozy, co jest korzystne w leczeniu cukrzycy typu 2 i obniżaniu związanego z nią wysokiego ciśnienia krwi (nadciśnienia).

Wbrew powszechnej opinii, bakłażan wcale nie jest warzywem, fot. shutterstock

Bakłażan – pokarm dla mózgu

W artykule Effect of eggplant on plasma lipid levels, lipidic peroxidation and reversion of endothelial dysfunction in experimental hypercholesterolemia portugalscy naukowcy wykazują, że zawarta w bakłażanie nasunina (silny antyutleniacz) jest silnym antyoksydantem i chroni lipidy przed peroksydacją, która powodować może niebezpieczne zmiany w błonie komórkowej mózgu. Inne badania potwierdziły, że występujące w oberżynie antocyjany (wysoka zawartość antocyjanów wpływa na jego ciemny fioletowy kolor) działają przeciwzapalnie i dbają o prawidłowy przepływ krwi do mózgu, co poprawia pamięć, a także pozwala uniknąć zaburzeń psychicznych związanych z wiekiem.

Bakłażan to wymiatacz „złego” cholesterolu

Zawarty w oberżynie kwas chlorogenowy jest jednym z najsilniejszych przeciwutleniaczy występujących w roślinach. Związek ten zmniejsza poziom „złego” cholesterolu (LDL), a także wykazuje działanie przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i antyrakowe.

Bakłażan dla zdrowego serca

Błonnik, potas, witamina C, witamina B6 i przeciwutleniacze zawarte w bakłażanie wspierają zdrowie serca. Badanie opublikowane w 2019 roku na łamach Food Chemical Toxicology .sugerują, że spożywanie pokarmów zawierających pewne flawonoidy, w tym antocyjany, pomaga zmniejszyć markery stanu zapalnego, które zwiększają ryzyko chorób serca. Inna analiza z 2013 roku wykazała, że kobiety w średnim wieku, które spożywały więcej niż 3 porcje tygodniowo jagód i truskawek – dobrych źródeł antocyjanów – miały o 32% niższe ryzyko chorób serca niż te, które spożywały mniejszą ilość tych owoców.

Bakłażan dla zdrowych oczu

Bakłażan zawiera również luteinę i zeaksantynę. Wydaje się, że luteina odgrywa ważną rolę w zdrowiu oczu i może pomóc przeciwdziałać AMD – zwyrodnieniu plamki żółtej.

Bakłażan jako sprzymierzeniec w dbaniu o linię

Jako że bakłażan jest niskokaloryczny (20 kcal w 100 g owocu) i zawiera sporo błonnika, bez wyrzutów sumienia spożywać go mogą osoby będące na diecie odchudzającej. Należy jednak pamiętać, że bakłażany są ciężkostrawne i ludzie z chorobami układu pokarmowego nie powinni ich umieszczać w swoim jadłospisie. W owocu tym znajdziemy tłuszcze, białko, węglowodany, błonnik i cukry. Najważniejsze makroelementy znajdujące się w oberżynie to – cynk, fosfor, magnez, potas, sód, wapń i żelazo. W miąższu także znajdziemy witaminy – witamina A, witaminy z grupy B (witamina B1, B2, B3, B6 i B9), witamina C, E i K.

Bakłażan – przeciwwskazania

Bakłażan i inne warzywa psiankowate zawierają chemiczną solaninę, która według niektórych osób zwiększa stan zapalny i pogarsza choroby, takie jak zapalenie stawów. Jednak nie ma solidnych dowodów na to, że niewielka ilość solaniny w bakłażanie pogarsza objawy choroby. Ale jeśli zauważysz, że ból stawów nasila się po zjedzeniu bakłażana, unikaj go.
 
W rzadkich przypadkach jeden lub więcej związków występujących w bakłażanie wywołują reakcję alergiczną. Wydaje się, że główną przyczyną jest białko przenoszące lipidy w roślinie. Objawy reakcji mogą obejmować pokrzywkę, obrzęk i trudności w oddychaniu.

Jak wybrać i przechowywać bakłażana

Po oględzinach kolor skóry powinien być żywy, lśniący i wolny od przebarwień, blizn i siniaków, które zwykle wskazują, że miąższ pod spodem został uszkodzony lub gnije. Łodyga i kapelusz na szczycie bakłażana również powinny być wolne od przebarwień. Aby sprawdzić dojrzałość bakłażana, delikatnie naciśnij skórę opuszkiem kciuka. Jeśli odskoczy, bakłażan jest świeży i dojrzały, jeśli pozostanie wgniecenie, to oznacza, że jest już przejrzały. Bakłażany są w rzeczywistości dość łatwo się psują, są wrażliwe zarówno na ciepło, jak i zimno. Bakłażana najlepiej przechowywać w lodówce. Po ugotowaniu bakłażany można przechowywać w lodówce do trzech dni. Zaleca się, by przed ugotowaniem posolić bakłażana, dzięki czemu pozbędziemy się goryczki. Jednak nowoczesne odmiany bakłażana są znacznie mniej gorzkie, więc solenie nie jest już konieczne, chyba że planujesz usmażyć go na patelni, ponieważ bakłażany chłoną dużo oleju, a proces solenia pomaga to ograniczyć.

Ekologia.pl poleca

Ekologiczna żywność

Zdrowe serce i piękna cera dzięki olejowi z amarantusa

Ekologiczna żywność

Naturalne kosmetyki prosto z ogródka

fot. shutterstock

Jak jeść bakłażana?

Ze względu ma swój neutralny smak, bakłażan będzie idealną bazą zarówno dla dań słodkich, jak i wytrawnych. Jeśli chcemy zjeść zdrowy, smaczny posiłek, niebędący kaloryczną bombą, powinniśmy spróbować takich potraw, jak moussaka, pasta z bakłażana albo proste w przygotowaniu quiche.

Quiche z bakłażanem

Składniki (porcja dla dwóch osób):

• 2 bakłażany
• sól himalajska
• oliwa z oliwek nadająca się do smażenia
• 200 g sera mozzarella
• 2 łyżki bazylii
• 2 jajka
• 25 g parmezanu świeżo startego
• ulubione przyprawy

Przygotowanie:
Bakłażany obieramy i siekamy w średniej grubości plastry, po czym posypujemy je solą himalajską grubo zmieloną i odstawiamy do osobnego naczynia, aby puściły sok. Rozgrzewamy piekarnik do temperatury 180 C. Następnie płuczemy plastry bakłażana zimną wodą i osuszamy za pomocą ręczników papierowych. Smażymy na oliwie z oliwek aż staną się miękkie, po czym zdejmujemy je z patelni i ponownie osuszamy, aby odsączyć nadmiar oliwy. Tortownicę o średnicy ok. 20 cm smarujemy tłuszczem i układamy na jej dnie połowę porcji bakłażana. Na pokrojonych bakłażanach układamy warstwy mozzarelli i bazylii, i ponownie przykrywamy je bakłażanem. Surowe jajka mieszamy z parmezanem, solą i pieprzem, po czym powstałą masą zalewamy bakłażany, wkładamy całość do piekarnika i pieczemy przez 30 minut. Potrawa najlepiej smakuje na ciepło.
Smacznego!

Dlaczego bakłażany warto włączyć do diety

Bakłażany należą do rodziny roślin psiankowatych i są używane w wielu różnych potrawach na całym świecie. Chociaż często uważa się je za warzywo, technicznie są owocem, ponieważ wyrastają z kwitnącej rośliny i zawierają nasiona. Istnieje wiele odmian różniących się wielkością i kolorem. I chociaż bakłażany z ciemnofioletową skórką są najczęstsze, spotkać można również odmiany czerwone, zielone, a nawet czarne. Oprócz nadania potrawom wyjątkowej konsystencji i łagodnego smaku, bakłażan niesie ze sobą wiele potencjalnych korzyści zdrowotnych. Nie bez powodu są podstawą wielu dań w najzdrowszej diecie na świecie – diecie śródziemnomorskiej.

Ekologia.pl poleca

Ekologiczna żywność

Dlaczego warto jeść awokado?

Ekologiczna żywność

Słodycz, która pomaga pozbyć się zbędnych kilogramów

Ekologiczna żywność

Obniża poziom cholesterolu, dobrze wpływa na cerę i wzrok

Ekologiczna żywność

Masło migdałowe – zdrowszy zamiennik tradycyjnego masła

Ekologiczna żywność

Sok z buraka – bardzo zdrowy, ale niedoceniany

Ekologiczna żywność

Jagody pomogą przy problemach trawiennych

Ekologiczna żywność

Superfood prosto z Afryki! Te owoce należą najbardziej odżywczych płodów na świecie

Ekologiczna żywność

Jarzębinogruszka – gruszka na okrągło

Ekologiczna żywność

Jedz gorzką czekoladę na... zdrowie!

Ekologiczna żywność

Samopsza – zboże, które odmładza i dodaje sił witalnych

Ekologiczna żywność

Mąka jaglana – największy przyjaciel chorych na celiakię

Ekologiczna żywność

Belgijskie miasto rajem dla wegetarian

Zobacz więcej