Miłorząb japoński (ginko biloba) – właściwości, działanie i zastosowanie miłorzębu japońskiego
Miłorząb japoński, znany też pod nazwą ginko biloba, to niezwykłe drzewo posiadające prozdrowotne właściwości. Wokół miłorzębu japońskiego nagromadziło się wiele legend i ciekawych historii. To właśnie w Chinach odkryto jego ogromną moc i zastosowania w medycynie niekonwencjonalnej. Warto przyjrzeć się jej bliżej, gdyż miłorząb japoński nie tylko atrakcyjny wygląd, ale także interesującą historię.
Trochę o historii miłorzębu japońskiego
Mimo, że nazwa pozornie wskazuje pochodzenie tego drzewa, to tak naprawdę wywodzi się ono z innego azjatyckiego kraju, a mianowicie z Chin. Właściwości lecznicze miłorzębu były znane i wykorzystywane przez Chińczyków już prawie 5 tys. lat temu! Miłorząb japoński jest nazywany także „drzewem dziadka”, ponieważ dopiero wnuki czerpią korzyści z nasion drzewa posadzonego przez dziadka (nasiona tworzą się dopiero po około 40-stu latach).
Z miłorzębem japońskim wiąże się bogata i ciekawa symbolika – witalności, nadziei i braterstwa. Na całym kontynencie azjatyckim drzewa te sadzone są przy świątyniach i klasztorach buddyjskich oraz taoistytcznych. Azjaci uznają je za święte drzewo i otaczają je szczególnym kultem. Według podań chińskiej religii, w liściach miłorzębu japońskiego znajduje się sok zapewniający nieśmiertelność, dlatego używa się ich jako talizmanów oraz surowic leczniczych na wiele dolegliwości zdrowotnych.
Pierwsze tego typu drzewa pojawiły się na Ziemi ponad 270 mln lat temu! W niezmienionej postaci przetrwały do dnia dzisiejszego, dlatego też miłorząb japoński uznaje się za najstarsze drzewo na świecie. Karol Darwin zachwycony cudownymi właściwościami miłorzębu nazwał go żywą skamieniałością.
Miłorząb japoński wymarł w Europie podczas ostatniej epoki lodowcowej. Dopiero w 1712 roku niemiecki lekarz i botanik Engelbert Kaempfer sprowadził miłorząb na Stary Kontynent sadzonki z Azji.
W Polsce miłorząb uprawiany jest w parkach, zieleni miejskiej i w domowych ogrodach. Najczęściej jest sadzony jako soliter w specjalnie wyznaczonych miejscach. Na rynku dostępnych jest wiele polskich odmian takich jak „Bolesław Chrobry”, „Mieszko I” czy „Przemysław II”. Co ciekawe, pierwszy polski miłorząb został posadzony 1723 roku w ogrodzie przypałacowym w Łańcucie – dzisiaj mierzy ponad 20 metrów. Ciekawostką jest, że pierwsze rośliny, które wyrosły w Hiroszimie po eksplozji bomby atomowej to właśnie pędy miłorzębu japońskiego.
Krótka charakterystyka miłorzębu japońskiego
Miłorząb japoński nie jest zbyt wysokim i okazałym drzewem, ale wyróżnia się rozłożystą koroną. Charakterystyczne za to są jego liście, które swoim kształtem przypominają skrzydła ćmy albo wachlarza. Ginko biloba jest rośliną rozdzielnopłciową. Znaczy to tyle, że na jednym drzewie produkowane są kwiaty męskie, a na innym żeńskie. Drzewa „męskie” są znacznie szczuplejsze i wyższe, zaś „żeńskie” nieco grubsze, ale za to z bardziej obfitymi liśćmi. Owoce drzewa są podobne do małych śliwek o białej barwie i wydzielają nieprzyjemny zapach przypominający zjełczałe masło.
Miłorząb japoński to gatunek drzewa bardzo łatwy w uprawie, nie wymagający zbyt wiele uwagi i specjalnych warunków atmosferycznych. Aby drzewo owocowało, w pobliżu należy posadzić egzemplarze zarówno męskie, jak i żeńskie. Najważniejszym surowcem są właśnie liście miłorzębu japońskiego zbierane jesienią, a następnie suszone w przewiewie, w miejscu mocno zacienionym.
Ginko biloba jest niezwykle wytrzymały. Jest odporny na bardzo silne mrozy, zanieczyszczenia powietrza, promieniowanie, zasolenie gleby, szkodniki, owady, bakterie, wirusy i grzyby. Jednogłośnie można go uznać za drzewo „niezniszczalne”, które może rosnąć nawet 1000 lat! Osiąga do 40 m wysokości, ale jego wzrost jest bardzo wolny – po 20 latach uprawy jego wysokość zazwyczaj nie przekracza 5 metrów.
Dlaczego miłorząb japoński jest taki niezwykły?
Uważa się, że miłorząb japoński jest aktualnie najlepiej zbadaną i sprzedawaną rośliną wykazującą właściwości lecznicze na świecie. Pierwsze zarejestrowanie i zastosowanie wyciągu z jego liści miało miejsce w Niemczech, w 1965 roku. Od tamtej pory stosuje się go w leczeniu wielu zaburzeń i schorzeń. Skuteczność i bezpieczeństwo wyciągu z miłorzębu japońskiego zostało potwierdzone są przez europejskich i światowych ekspertów, którzy określają dokładne wytyczne dotyczące leczenia przy pomocy wyciągu z tego drzewa.
Miłorząb japoński na lepszą pamięć i koncentrację
W miłorzębie japońskim wykryto wiele cennych substancji zdrowotnych, takich jak flawonoidy glikozydowe, biflawonoidy, terpeny, steroidy, kwasy organiczne, wolne kwasy tłuszczowe, hydroksykwasy, procyjanidyny, garbniki, karotenoidy oraz kwas ginkgolowy.
Dzięki nim miłorząb japoński:
- Poprawia krążenie mózgowe – składniki zawarte w liściach miłorzębu japońskiego mają korzystny wpływ na krążenie i procesy energetyczne zachodzące w mózgu. Poprawiają przepływ krwi przez naczynia krwionośne, przede wszystkim w obrębie mózgu, zwiększają także ukrwienie ślimaka w uchu wewnętrznym, ograniczają przepuszczalność naczyń krwionośnych oraz zwiększają ich elastyczność.
- Poprawia pamięć i koncentrację – zapobiegając przed niedotlenieniem mózgu, a przy tym poprawia koncentrację, zdolność uczenia się i zapamiętywania (przede wszystkim wpływa korzystnie na pamięć krótkotrwałą u osób zmagających się ze starczą demencją), ogranicza szum w uszach, a także walczy z zaburzeniami widzenia i równowagi.
- Ochrania komórki nerwowe – substancje czynne występujące w liściu miłorzębu japońskiego wykazują aktywność działającą ochronnie na osłonki mielinowe.
- Działa antyoksydacyjnie – preparaty z wyciągu miłorzębu japońskiego uwalniają organizm z wolnych rodników i reaktywnych form tlenu, hamując w ten sposób niekorzystne procesy utleniania lipidów. W związku z tym może zapobiegać powstawaniu nowotworów.
- Działa antyagregacyjnie – wyciąg z liści miłorzębu japońskiego zmniejsza lepkość krwi, ogranicza agregację krwinek czerwonych i płytek krwi oraz ich przyleganie do ścian naczyń.
- Usprawnia krążenie obwodowe – zmniejsza w ten sposób ból związany z chodzeniem, niweluje uczucie zimnych dłoni i stóp oraz irytującego mrowienia.
- Obniża poziom złego cholesterolu.
- Może pomagać w leczeniu zaburzeń nastroju z towarzyszącym im lękiem i niepokojem.
Miłorząb japoński wykazuje także właściwości zewnętrzne. Wyciągi z tego drzewa znajdują się w składzie licznych preparatów kosmetycznych i cechują się właściwościami przede wszystkim przeciwstarzeniowymi – składniki zawarte w surowcu wzmacniają strukturę tkanki łącznej i opóźniają procesy, starzenia się skóry. Stymulując krążenie w skórze, są też pomocne w walce z nieestetycznym cellulitem. Kremy zawierające wyciąg z miłorzębu japońskiego polecane są osobom z cerą naczyniową i skłonnością do pajączków. W przypadku wypadania włosów, szampony zawierające wyciąg z ginko biloba pobudzają mikrokrążenie w skórze głowy co wpływa na dobre „odżywienie” cebulek włosowych. By uzyskać oczekiwane efekty poprawy zarówno wewnętrznej, jak i zewnętrznej naszego organizmu, wyciąg z miłorzębu japońskiego należy stosować systematycznie, minimum przez okres 3 miesięcy.
Miłorząb japoński – przeciwwskazania
Na rynku dostępnych jest wiele preparatów zawierających wyciąg z liści miłorzębu japońskiego. Pomimo posiadania wielu cennych właściwości prozdrowotnych, trzeba jednak uważać ze stosowaniem tego specyfiku. Nierozsądne i nadmierne przyjmowanie go może powodować wystąpienie krwotoków wewnątrzczaszkowych i udarów krwotocznych, ponieważ gingko biloba zmniejsza lepkość krwi, a tym samym rozszerza naczynia krwionośne. Ponadto mogą występować bóle i zawroty głowy, zaburzenia żołądkowo-jelitowe i liczne reakcje alergiczne np. pokrzywka na skórze, świąd.
Stosowanie preparatów zawierających wyciąg z miłorzębu japońskiego w czasie ciąży i okresie karmienia piersią jest niezalecane. Wiąże się to z jego właściwościami przeciwzakrzepowymi i ryzykiem wystąpienia krwawień, a nawet poronienia.
Co więcej, substancje znajdujące się w miłorzębie wchodzą w interakcje z innymi przyjmowanymi lekami, a to może być bardzo groźne dla zdrowia (a nawet życia) człowieka, zwłaszcza gdy przyjmujemy w tym samym czasie leki rozrzedzające krew, takie jak aspiryna i warfaryna. Dlatego też przed zażyciem tabletek zawierających wyciąg z miłorzębu japońskiego koniecznie trzeba skonsultować się ze swoim lekarzem.
Czy warto stosować wyciąg z miłorzębu japońskiego?
Jeśli nie mamy ku temu żadnych przeciwwskazań, oczywiście jak najbardziej warto stosować kurację i czerpać korzyści z tej niezwykłej rośliny. Natomiast jeśli jednak mamy jakieś wątpliwości i nie jesteśmy pewni, czy powinniśmy zażywać tego typu preparaty, to koniecznie musimy skonsultować się ze swoim lekarzem. Zamiast sobie pomóc, możemy tylko poważnie zaszkodzić własnemu zdrowiu. Dlatego nie warto tak ryzykować.
- Anna Nowak; "Ocena właściwości antyoksydacyjnych liści Ginkgo biloba L. po zakończeniu wegetacji"; Pomeranian Journal of Life Sciences 63(1) DOI:10.21164/pomjlifesci.222;
- Irena Matławska; "Ginkgo biloba w łagodzeniu objawów neurologicznych po przebyciu COVID-19"; Post Fitoter 2022; 23(1): 23-32 DOI: https://doi.org/10.25121/PF.2022.23.1.23;
- Liu X, Hao W, Qin Y i wsp.; "Long-term treatment with Gink-go biloba extract EGb 761 improves symptoms and pathology in a transgenic mouse model of Alzheimer’s disease. Brain"; Behav Immun 2015; 46:121-31;
- Chen P, Hei M, Kong L i wsp.; "One water-soluble polysacharide from Ginkgo biloba leaves with antidepressant activities via modulation of the gut microbiome."; Food Funct 2019; 10(12):8161-71.;
- © European Medicines Agency, 2015.; "Liść miłorzębu japońskiego"; 30 Churchill Place ● Canary Wharf ● London E14 5EU ● United Kingdom An agency of the European Union Telephone +44 (0)20 3660 6000 Facsimile +44 (0)20 3660 5555 Send a question via our website www.ema.europa.eu/contact © European Medicines Agency, 2015. Re;
Co do krążenia to też świetnie działa na mikrokrążenie. Dostałam u kosmetyczki mesoboost capillar jak męczyłam się długo z naczynkami, zwłaszcza latem się to nasilało, a teraz problem rzeczywiście złagodniał znacznie.
Wszystko fajnie, tylko … nie ginko!! Ginkgo biloba to właściwa nazwa.
.. nie wiele! !!