Brukiew warzywo - właściwości, witaminy i wartości odżywcze brukwi
Ekologia.pl Styl życia Ekologiczna żywność Brukiew warzywo – właściwości, witaminy i wartości odżywcze brukwi

Brukiew warzywo – właściwości, witaminy i wartości odżywcze brukwi

Brukiew (kwaczek, karpiel) jest warzywem traktowanym w Polsce po macoszemu. Uprawy brukwi są rzadkie, a dostanie go w sklepie graniczy z cudem. O istnieniu tej rośliny wiedzą chyba tylko studenci biologii, wegetarianie i zwolennicy żywności ekologicznej. Dlaczego tak się dzieje? Brukiew na pewno nie jest gorsza od innych kapustnych, olśniewając bogactwem właściwości i wartości odżywczych. Jak zatem włączyć brukiew do codziennej diety?

Brukiew, fot. shutterstock

Brukiew, fot. shutterstock
Spis treści


Brukiew, zwana karpielą (Brassica napus L. var. napobrassica), jest jedną z odmian kapusty rzepak, należącą do rodziny kapustowatych. Powstała ze skrzyżowania kapusty liściowej z rzepą. Jest rośliną wyłącznie uprawną – nie rośnie dziko. Jej część jadalną stanowi zgrubienie korzenia, które może mieć kształt kulisty lub wydłużony i barwę jasnożółtą z fioletowym nalotem. Jest hodowana zarówno jako pasza dla zwierząt jak i warzywo. Jej smak jest ostry – przypomina nieco rzodkiewkę lub kalarepę. Pochodzi z Rosji lub Skandynawii. Obecnie uprawia się ją w Kanadzie, Francji, Anglii, Irlandii, Ameryce Północnej, Argentynie, Indiach i Japonii. W naszym uprawy brukwi są sporadyczne.

[„dzial”:”1″,”title”:”Brukiew to odporne na mrozy i łatwe w uprawie warzywo

br>Brukiew uprawia się bardzo łatwo ze względu na nieskomplikowane wymagania glebowe, dość krótki czas wegetacji, wysoką plenność oraz trwałość w przechowywaniu. Jest odporna na mróz i nie potrzebuje wiele nawożenia. Wyróżnia się jej trzy odmiany: wilhemsburska (kulisty korzeń, żółty miąższ, zielona główka), hoffmana żółta (wydłużony korzeń, żółty miąższ, fioletowa główka) i nadmorska (kulisto-owalny korzeń, żółta skórka, miąższ kremowo-żółty).

Brukiew jest rośliną dwuletnią – w pierwszym roku wytwarza liście i korzeń spichrzowy, w drugim zaś wypuszcza pędy kwiatostanowe, na których później tworzą się nasiona. Nie potrzebuje dużo ciepła do wzrostu. Jej nasiona kiełkują już w temperaturze między 2 a 3o C. Jest jednak dość wrażliwa na suszę, przez co wymaga dużej wilgotności powietrza i odpowiednio nawilżonej gleby. Należy pamiętać o jej regularnym podlewaniu.

Brukiew wciąż czeka na swoje 15 minut sławy

Brukiew jest dość młoda. Jej historia zaczęła się w czasach nowożytnych, a dokładnie w XVII-wiecznej Europie. Prawdopodobnie jako pierwsi zaczęli ją uprawiać Skandynawowie. Była wówczas pokarmem nie tylko dla ludzi, lecz także paszą dla zwierząt domowych. W wieku XIX roślina ta trafiła do Stanów Zjednoczonych i Kanady, gdzie jest uprawiana do dzisiaj. W polskiej medycynie ludowej brukiew stosowano jako środek wykrztuśny, moczopędny, pobudzający trawienie i regulujący pracę tarczycy. Sok z tej rośliny był znany ze względu na właściwości odtruwające i wzmacniające odporność. Krążyły również legendy o cudownym działaniu brukwi na włosy oraz problemy skórne. Dodawano ją także do dań mięsnych, zup i przetworów. Największą popularność brukiew zyskała w trakcie I i II wojny światowej, jako pokarm dla ludu. Z czasem została wyparta przez ziemniaki. Po dziś dzień warzywo to uprawia się pod nazwą „kwaki” w niewielkich gospodarstwach rolnych na Podbeskidziu, chociaż wciąż pozostaje ono w cieniu słynnych kartofli i rzepy.

Brukiew jest rośliną łatwą w uprawie, fot. shutterstock

Witaminy i wartości odżywcze brukwi

Obecnie brukiew jest warzywem szczególnie cenionym przez entuzjastów ekologicznej żywności, wegan, wegetarian i osoby na diecie, jako że jest sycąca, a jednocześnie niskokaloryczna (100 gramów to tylko 37 kcal). Znajdziemy w niej także tłuszcze, białko, węglowodany, błonnik, cukry, witaminywitamina A, witaminy z grupy B (witamina B1, B2, B3, B5, B6, B9 i B12), witamina C, D i K, sole mineralne takie, jak cynk, fosfor, magnez, miedź, potas, siarka, sód, wapń i żelazo, a także karoten i rutynę.
{adsens]

Brukiew jest skarbnicą przeciwutleniaczy

Jedną z największych zalet brukwi jest to, że zawiera w sobie unikalny zestaw przeciwutleniaczy – glukozynolanów. Te bogate w siarkę związki są szczególne ważne ze względu na to, że potrafią hamować wzrost guzów nowotworowych w organizmie. Co więcej, obecne w tej roślinie karotenoidy oraz witamina C pomagają nam zwalczać wolne rodniki, zapobiegając mutacjom zdrowych komórek. Wysoka zawartość przeciwutleniaczy w tym warzywie zapobiega też przedwczesnemu starzeniu, poprawia wzrok i pobudza nasze tkanki do regeneracji. 

Brukiew to sposób na ładną figurę

Jak wszystkie warzywa kapustne, brukiew jest zasobna w błonnik. Każda porcja zapewnia nam przynajmniej 12 procent dziennego zapotrzebowania na ten składnik. Dzięki niemu możemy regularnie trawić, a nasz układ pokarmowy jest wolny od chorób. Błonnik sprawia też, że szybko osiągamy poczucie sytości i nie mamy szans na przejadanie się, dlatego jest wskazany w dietach redukcyjnych.

Brukiew na wzmocnienie

Jedna porcja brukwi zapewnia nam ponad połowę dziennego zapotrzebowania na witaminę C. Jak wiadomo, jest ona niezbędna w wielu procesach fizjologicznych, w tym stymulacji układu odpornościowego do produkcji białych krwinek.

Co więcej, kwas askorbinowy wspiera produkcję kolagenu przez naszą skórę, a także przyczynia się do gojenia ran i uszczelniania naczyń krwionośnych. Może również zmniejszyć ryzyko wystąpienia raka jelita grubego.

Brukiew i potas

Zawarty w brukwi potas jest niezwykle cennym składnikiem. Może przyczynić się do obniżenia ciśnienia i łatwiejszego przepływu krwi. Jednocześnie minerał ten zmniejsza poziom złego cholesterolu, przez co zapobiega miażdżycy, zawałowi serca i udarowi mózgu.

Brukiew to źródło cennego białka

Brukiew jest świetną propozycją dla wegetarian, jako że jest cennym źródłem białka roślinnego. Jak wiadomo, białka i aminokwasy stanowią budulec nowych komórek i są niezbędne do prawidłowego rozwoju, wzrostu, skurczów mięśni i wielu innych ważnych procesów fizjologicznych.

Zupa krem z brukwi, fot. shutterstock

Jak zastąpić ziemniaki brukwią?

Brukiew nie jest obecnie zbyt popularnym warzywem w naszym kraju. Większość ludzi wciąż kojarzy ją z ubóstwem i głodem panującym w czasach wojny i niezbyt chętnie umieszcza ją na talerzu. Z  tego względu warzywo ciężko znaleźć w sklepach i podaje się je głównie zwierzętom w formie paszy.

Brukiew można jednak stosować w roli wartościowego zamiennika ziemniaków, dodając ją do wielu dań i placków warzywnych. Jesienią i zimą sprawdzi się jednak najlepiej jako baza aromatycznej, rozgrzewającej zupy.

Składniki (porcja dla 2 osób):

Przygotowanie:
Brukiew obieramy i kroimy w kostkę, a cebulę siekamy w plasterki. Strączki kardamonu otwieramy i wysypujemy z nich ziarna do miski. Oliwę rozgrzewamy w dużym garnku, podsmażając cebulę i dorzucając brukiew. Do całości dolewamy łyżkę syropu z agawy, po czym dokładnie mieszamy. Następnie wszystko przykrywamy i zostawiamy na około 20 minut, gotując na małym ogniu, aż brukiew nabierze złotego koloru. Po tym czasie zalewamy wszystko bulionem i zagotowujemy aż brukiew będzie miękka. Danie doprawiamy szczyptą pieprzu i tymianku. Gdy powstała mieszanka wystygnie, wlewamy ją do blendera i miksujemy. Zupę możemy podawać ze świeżym pieczywem pełnoziarnistym.
Smacznego!

Brukiew – tak czy nie?

Brukiew to warzywo pełne błonnika, witamin i przeciwutleniaczy. Powoduje uczucie sytości, co może zapobiec przybieraniu na wadze. Ponadto zawiera silne związki, które pomagają zwalczać stany zapalne, zapobiegają przedwczesnemu starzeniu i są związane ze zmniejszonym ryzykiem różnych nowotworów. Jeśli chcesz wykazać się kreatywnością w kuchni polskiej, brukiew to świetny składnik do eksperymentowania. Jest pyszna i łatwa do przygotowania!

Ekologia.pl (Alicja Chrząszcz)
Bibliografia
  1. Yvonne Kerr Schick, Hamilton Horizons; "Rutabaga. Brassica napobrassica"; hamilton.edu; 2019-05-30;
  2. D. J. Undersander i in.; "Rutabaga"; hort.purdue.edu; 2019-05-30;
  3. Marie Iannotti; "How to Grow and Cook Rutabaga"; thespruce.com; 2019-05-30;
  4. University of Illinois Extension; "Turnip/Rutabaga"; extension.illinois.edu; 2019-05-30;
  5. Carew, H. John; "Rutabaga"; accessscience.com; 2019-05-30;
4.6/5 - (14 votes)
Subscribe
Powiadom o
24 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments

Ja znam wspanialy smak brukwi uprawianej na dużą skalę w gminie Zalesie pow.Biała Podlaska.Wracając.ze szkoły „częstowsliśmy się” nią z chłopskich pól.To pyszne warzywo!Zimą bydło miało witaminową ucztę

Na pierwszym zdjęciu jest rzepa, a nie brukiew. Na Pomorzu mówimy na brukiew „runkel” i gotujemy z niej ajntop który nazywa się „runklónka”. Najlepsza runklónka jest na gęsinie, ale może też być na kaczce lub na innym mięsie, albo i całkiem bez mięsa, i tak jest pyszna i pożywna. Musi być bardzo gęsta, jak każdy ajntop.

Na Kaszubach jest

brukiew można piec w ognisku jak ziemniaki-bardzo dobra.

Brukiew nie jest popularna od czasów II wojny światowej, kiedy w okupowanej Polsce można było dostać do jedzenia tylko obrzydliwą marmoladę z brukwi, robioną najtańszą metodą – stąd ten smak.

Mój tato sadził brukiew w ogrodzie. Hodował króliki, i ta właśnie brukiew była dla nich. Zawsze jadłam razem z królikami. One jadły brukiew, to ja też ją jadłam. Pycha. Chciałabym wiedzieć ,gdzie można dziś ją kupić. Wspominam jej cudowny smak.

W Anglii brukiew jest w każdym sklepie na bieząco

U nas w Tucholi idzie ja kupic raczej bez wiekszego problemu w sklepach warzywnych

Brukiew i inne warzywa konsumuję w postaci soków w odpowiednich proporcjach. Piję świeżo wyciskane soki wg. porad https://www.terapiasokami.pl/niezwykle-wlasciwosci-zwyklych-warzyw i jestem zdrowy, piękny i gładki. Takie soki warzywne jako uzupełnienie codziennej diety, to samo zdrowie i młodość. Ma też więcej energii. Trzeba tylko zaopatrzyć się w wyciskarkę i można szaleć.

Potwierdzam. W Kauflandzie się zdarza”trafić” nie jest tak smaczna jak w dzieciństwie ale tamte czasy dawno przeminęły…

W Norwegii zajrzałam się tym wspaniałym warzywem. wielkie było zdziwienie podczas kontroli ma lotnisku kiedy mój bagaż podręczny wypełnialy spore 2 okazy.
Jednak w Polsce nigdzie nie modna kupić s jeśli to o tym nie wiem

Dostępna jest w Kauflandzie….

mieszkam w Niemczech pamietam jak bylam dzieckiem jak Mama gotowala Nam zupe z brukwi byla smaczny a przede wszystkim zdrowa

u nas w UK w kazdym sklepie

Gdzie kupię brukiew w Warszawie?. Szukam od kilku lat , bez powodzenia .

Bazarek ma Kole we wtorki i piątki

RYNK w Rumi ul. Dębogórska 5

Właśnie spróbowałam brukwi, upiekłam w piekarniku posypaną solą, pieprzem, gałką i majerankiem. Cudownie smakuje. Teraz będę próbować na różne sposoby. Dodatkowo, jako osoba po chorobie nowotworowej oraz z niedoczynnością tarczycy wpisuję brukiew do jadłospisu.

Przy niedoczynnosci nie powinno się jeść brukwi

znam brukiew i jak spotkam kupuje, jem jako piere i nie tylko doskonałe. Również b. dobry jest pasternak, jarmuż itp. Gdzie to kupić w Polsce, chyba w Niemczech z kąd juz przywoziłam

Ja brukiew jadam od dzieciństwa. Jest bardzo smaczna i odżywcza. Teraz podaję brukiew moim dzieciom. Pod różnymi postaciami. Np. zupa brukwiowa, brukiew z kasza kus-kus i cynamonem… polecam

Znam bukiew gdyż zajadałam się nią kiedy byłam dzieckiem. 30 lat temu wraz z dzieciakami z mojego podwórka szabrowaliśmy po okolicznych polach i to był nasz przysmak, wprost z ziemi. Swoimi sposobami radziliśmy sobie bez noża, wystarczył kamień… Kapustą też nie gardziliśmy. Cóż to były za czasy…bezpowrotne :(

Haa, cudowne wspomnienia. Mam podobne. Z bandą dzieciaków chodziło się na młodą marchewkę, rzodkiewki, kapustę. A już najsmaczniejsze to były jabłka i gruszki z sadu proboszcza, dopóki nie poszła fama, że w tamtej okolicy grasują „szataniści” i po zadaniu pytania, jaki ma się zeszyt – czy w linię, czy w kratkę – w ten wzór cięli rzekomo żyletką twarz schwytanemu nieborakowi. Ahahaha, ale to było głupie :D

Bylem maly ,tata posial brukiew by karmic zwierzęta. Do dzis jestem zly ze nie skosztowalem. Ale jak sie uda ,w tym roku nadrobie zaleglosci. Rosnie sobie nadzialce ,dowiedzialem sie ze to bardzo wrtosciowe warzywo, oktorym prawie wszyscy zapomnieli. :-)