Tapioka – właściwości, skład i wykorzystanie tapioki

W Polsce na stołach królują ziemniaki, zaś w Ameryce Południowej tapioka jest podstawą każdego obiadu. Nie ma się co dziwić, gdyż jest lekkostrawna, pożywna, nie zawiera glutenu i jest hipoalergiczna.  W naszym kraju ten egzotyczny produkt nadal nie cieszy się popularnością – póki co doceniają ją osoby będące na diecie bezglutenowej albo lekkostrawnej. A szkoda, bo poza ciekawym smakiem, tapioka posiada szereg właściwości prozdrowotnych.

Tapioka – co to takiego?

Tapioka jest rodzajem kaszy, którą wytwarza się ze skrobi. Mączka ta pozyskiwana jest z bulw manioku jadalnego. Od tysięcy lat maniok doceniany jest przez mieszkańców Ameryki Południowej i Środkowej, skąd właśnie pochodzi. Historia uprawy manioku liczy ponad 5000 lat, kiedy to brazylijscy Indianie zaczęli wykorzystywać go jako składnik pożywienia. Na inne kontynenty trafił on dość późno – do Afryki przybył dopiero około XVI wieku. Obecnie jest to najpopularniejsza i najpospolitsza roślina uprawna nie tylko w Afryce i Ameryce, ale także i Azji. W wielu miejscach, na tych kontynentach maniok stanowi pożywienie dla 2/3 liczby zamieszkujących tam ludzi.

Aktualnie maniok głównie uprawiany jest w Brazylii, Boliwii, Meksyku, Malezji, Nowej Gwinei oraz w Indiach. Jest rośliną zaliczaną do gatunku wilczomlecznych. Rośnie jako krzew, który osiąga maksymalną wysokość 3 m. Składa się z liści, kwiatów, owoców, a także bulw, które stanowią najcenniejszą część tej rośliny, które osiągają długość od 30 do 60 cm i mogą ważyć nawet kilka kilogramów. Bulwy wewnątrz mają kolor delikatnie żółty lub biały, z kolei z zewnątrz są brązowe. Dla mieszkańców tamtejszych rejonów świata, maniok jest odpowiednikiem naszego ziemniaka. 

Tapioka jest produktem skrobiowym, który otrzymuje się w wyniku mielenia manioku. Tapioka porównywana jest do popularnych na całym świecie kasz. Występuje nie tylko pod postacią mąki, ale można ją spotykać też jako granulki lub różnobarwne perełki, które w czasie gotowania pęcznieją i stają się przezroczyste. Mają różne wielkości, ale najchętniej jednak sięga się po te najmniejsze (mające 2-3 mm średnicy). Ma neutralny smak, dlatego też świetnie sprawdza się w szczególności do przygotowywania dietetycznych dań, słodkich deserów, różnorodnych wypieków, a także jako zagęszczacz do zup oraz sosów.

Co tapioka skrywa w swoim wnętrzu?

W składzie tapioki znajdują się lekkostrawne węglowodany, a także białko. Poza tym zawiera w sobie minerały, witaminy, tłuszcze oraz błonnik, ale występują one w niewielkich ilościach. Sięgając po ten produkt możemy być pewni, że tapioka jest rewelacyjnym źródłem skrobi opornej, zadaniem której jest wspomaganie pracy układu pokarmowego. W związku z występowaniem dużej zawartości węglowodanów, chętnie sięgają po nią osoby, które chcą zwiększyć masę ciała – 100 g produktu dostarcza do organizmu około 260 kcal.

Tapioka to produkt, który nie posiada ani smaku, ani zapachu. Co więcej, nie zawiera również cholesterolu i glutenu. Tym samym z powodzeniem mogą sięgać po nią osoby zmagające się z celiakią, podwyższonym poziomem cholesterolu, chorobą wrzodową, alergią pokarmową na zboża zawierające gluten, zespół złego wchłaniania, chorobę Dühringa czy też nadwrażliwość na gluten. Tapioka to doskonały zamiennik tradycyjnych mąk, które (w związku z wcześniej wymienionymi dolegliwościami) wiele osób musi wyeliminować ze swojej codziennej diety.

Regularne spożywanie tapioki ma znakomity wpływ na produkcję glukozaminy, a dzięki temu można poprawić stan stawów. Produkt egzotycznego pochodzenia wspomaga zachowanie ich sprawności i łagodzi dolegliwości bólowe związane z chorobą zwyrodnieniową.

W składzie tapioki miejsce problematycznego glutenu zastępuje dobroczynny błonnik pokarmowy (w niedużych dawkach), który pomaga uregulować rytm wypróżnień, zapobiega zaparciom, a także zmniejszenia stan zapalny i redukuje ryzyko rozwoju raka jelita grubego. Tapioka zawiera witaminy – witamina A, witaminy z grupy B (witamina B1, B2, B3, B6 i B9) i witamina C oraz wiele mikro– i makroelementów, przede wszystkim – cynk, fosfor, magnez, potas, sód, wapń i żelazo.. Doskonale sprawdza się w diecie zarówno osób starszych, jak również dzieci.

Gdzie kupić i jak odpowiednio przygotować tapiokę?

W Polsce tapioka nadal pozostaje dla nas wielką tajemnicą. Dopiero poznajemy ten egzotyczny produkt, dlatego póki co nie jest ona powszechnie dostępna na sklepowych półkach. Najłatwiej jest ją dostać w sklepach z żywnością ekologiczną, orientalną czy egzotyczną, albo po prostu zamówić przez Internet. Lepiej nie kupować jej w hipermarketach, ponieważ może być to produkt niewiadomego pochodzenia albo niskiej jakości. Cena za opakowanie 400 g zazwyczaj waha się pomiędzy 5 a 10 złotych. Suchą tapiokę należy przechowywać w szczelnym słoiku, wówczas może nam służyć nawet przez 2 lata.

Boimy się tego, co nam nieznane. Dlatego też przygotowanie tapioki wydaje się być ekstremalnym wyczynem, a tak naprawdę jest banalnie proste! Na początku należy doprowadzić wodę do wrzątku (odpowiednie proporcje to 1 szklanka na 2–3 łyżki produktu). Po zagotowaniu wody, stopniowo dodajemy tapiokę, a następnie zmniejszamy gaz do minimum. Na wolnym ogniu mieszamy i gotujemy tapiokę przez około 15–20 minut. Gdyby całość wyszła zbyt gęsta, można dodać więcej wody. W chwili, w której kuleczki zrobią się całkowicie przezroczyste, tapiokę uznaje się za gotową. Niektórzy producenci zalecają namoczyć ją przed ugotowaniem. W sklepach dostępna jest również tapioka instant, która gotowa jest do spożycia po około 5 minutach od zalania ją gorącą wodą.

Jakie zastosowanie ma tapioka w kuchni?

Tapioka dostępna jest pod postacią mąki lub kuleczek różnej wielkości i koloru. Ich cechą charakterystyczną jest to, że po ugotowaniu pęcznieją i stają się przezroczyste. W związku z tym, że ma neutralny smak, może być używana zarówno do deserów, jak i dań głównych.

Przede wszystkim stosowana jest (w formie mąki) do wyrobu słodkich potraw podawanych jako deser, między innymi do naleśników, racuchów, omletów, musów, galaretek czy budyniu. W Polsce największą popularnością cieszy się pod postacią tzw. bubble tea, czyli napojowi na bazie herbaty z dodatkiem aromatów owocowych (lub mleka) oraz umieszczonych na dnie kulek tapioki. Kulki te można wcześniej namoczyć w soku z cytrusów lub w syropie owocowym, uzyskując tym samym niebanalny dodatek do drinków. Tapioka może być też oryginalnym zamiennikiem makaronu, np. w tradycyjnym rosole. Świetnie sprawdzi się także w sałatce zamiast kaszy kuskus.

Waniliowe placuszki z tapioki

Składniki:

• 2/3 szklanki drobnej tapioki
• 1,5 szklanki mleka krowiego
• 1 czubata łyżka cukru waniliowego
• 2 jajka
• 3-4 czubate łyżki mąki owsianej
• 1 płaska łyżeczka proszku do pieczenia
• olej

Przygotowanie:
Tapiokę zalewamy na noc mlekiem zmieszanym z cukrem waniliowym i odstawiamy do lodówki. Następnego dnia gotujemy ją na niewielkim ogniu, przez około 10 minut – do momentu, aż ziarenka będą miękkie i szkliste. Masa stanie się gęsta, dlatego należy ją często mieszać i uważać, by się nie przypaliła. Gdy nieco ostygnie, wbijamy jajka i dodajemy proszek do pieczenia oraz tyle mąki, aby ciasto uzyskało konsystencję gęstej śmietany. Na rozgrzaną, lekko natłuszczoną patelnię kładziemy łyżką porcję ciasta, formując okrągłe placuszki. Smażymy z obu stron, aż będą złociste. Najlepiej podawać je z jogurtem naturalnym, miodem, bitą śmietaną i ulubionymi owocami.

Pudding z tapioki

Składniki:

• 200 ml mleczka kokosowego
• ¼ szklanki tapioki
• 200 ml przegotowanej wody
• 3 łyżki ksylitolu
• 6 kostek gorzkiej czekolady
• 300 g malin do dekoracji

Przygotowanie:
W garnku gotujemy mleczko kokosowe z wodą i słodzikiem, a następnie wsypujemy odmierzoną porcję tapioki. Na małym ogniu gotujemy przez ok. 20 minut, cały czas mieszając. Przed upływem czasu wrzucamy do garnka czekoladę i całość dokładnie mieszamy. Gdy tapioka jest już gotowa, odstawiamy do ostygnięcia na około 5 minut. Następnie przekładamy do pucharków. Umyte maliny blendujemy i wykładamy na wierzch.

Czy warto stosować tapiokę?

Niestety w naszym kraju tapioka to nadal jeden z egzotycznych, a co za tym idzie – mało dostępnych produktów. Dla niektórych może wydawać się towarem luksusowym, chociaż cena tapioki nie jest wygórowana.  Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że niektóre produkty, jak np. tapioka są zarówno smaczne, jak i mogą pozytywnie oddziaływać na nasz organizm. Jest właśnie jedną z roślin, która pomimo swoich właściwości często jest pomijana w naszej diecie. Można ją śmiało stosować jako zamiennik tradycyjnych mąk. I nie muszą ją jeść tylko i wyłącznie osoby, które borykają się z różnymi alergiami czy innymi dolegliwościami pokarmowymi. Warto nawet raz na jakiś czas sięgnąć po to, co nam nie znane, bo może okazać się, że będzie mieć zbawienny wpływ na nasz organizm.