Rzodkiew arbuzowa warzywo – właściwości, witaminy, wartości odżywcze rzodkwi arbuzowej

Rzodkiew arbuzowa to jedna z najciekawszych odmian japońskiej rzodkwi Daikon (Raphanus sativus). Chińska nazwa rośliny brzmi „ShinRi-Mei” i oznacza dosłownie „piękno w sercu”. Jest to dość bezpośrednie porównanie, dla zrozumienia którego wystarczy jedną rzodkiewkę arbuzową przekroić w poprzek…

Wewnątrz biało-zielonej bulwy znajdziemy bowiem miąższ, który w zależności od fantazji obserwatora przypomina arbuza, lody truskawkowo-śmietankowe lub abstrakcyjne dzieło zakochanego malarza. Intensywny róż przenika się z bielą w płynny, acz bardzo zdobny sposób, tworząc plastry niezwykłej urody – stąd dekoratorskie znaczenie rzodkwi arbuzowej.

Rys botaniczny

Rzodkiewki to obszerny rodzaj warzyw bulwiastych zaliczanych do rodziny kapustowatych. Choć występują prawie na całej kuli ziemskiej tak naprawdę większość z nich zalicza się do jednego z dwóch gatunków – rzodkwi zwyczajnej, najbardziej rozpowszechnionej w Polsce, oraz wspomnianej już rzodkwi japońskiej.

Ta ostatnia oryginalnie pochodzi co prawda z obszaru środkowo-wschodniej Azji, ale z Chin dotarła do Japonii, gdzie zrobiła spektakularną karierę i zdobyła sobie nazwę „Daikon”, co po japońsku oznacza „duży korzeń”. Między XVII a XVIII wiekiem Daikon stał się w Japonii podstawowym elementem diety, szeroko dostępnym nawet dla najbiedniejszych warstw społecznych.

Jest to lubiące chłód warzywo o szybko rosnących jasnozielonych liściach. Korzeń jest biały i dość obszerny, zazwyczaj podłużny, choć bywają też odmiany okrągłe – jedną z nich jest właśnie rzodkiew arbuzowa, z łac. Raphanus sativus acanthiformis. W przeciwieństwie do większości odmian, których miąższ jest kremowo biały, tutaj biel na zewnętrznym skraju miesza się z różem przechodzącym wręcz w fuksję w samym środku bulwy. To właśnie owo nietradycyjne zabarwienie zaskarbiło odmianie porównanie z arbuzem.

Jak smakuje rzodkiew arbuzowa?

Niestety, wbrew nazwie i wyglądowi rzodkiew arbuzowa nie odznacza się soczystą słodyczą melonów. Co nie oznacza, że ich smak nie zasługuje na uznanie. Wręcz przeciwnie, wielu koneserów przedkłada je nad pieprzne czerwone rzodkiewki, doceniając łagodność bukietu smakowego, w którym obok subtelnej słodyczy i subtelnych ostrych nut znaleźć można także tony migdałowe. Konsystencja jest krucha i soczysta, ale zarazem nieco zmiękczona w porównaniu do małych rzodkiewek. Bulwy mogą osiągać rozmiary od 5 do 15 cm w średnicy, przy czym im większy płód, tym delikatniejszy smak.

Uprawa rzodkwi arbuzowej

Paradoksalnie, rzodkiew arbuzowa nie jest wcale orientalnym specjałem i może być z powodzeniem uprawiana także w Polsce, podobnie jak inne odmiany gatunku Daikon. Lubi ona chłodny klimat i można wysiewać ją na zagon nawet wczesną wiosną, mimo grożących przymrozków – zbyt ciepła ziemia wręcz jej nie służy. Stanowisko pod rzodkiew arbuzową należy jednak zawczasu przekopać na głębokości ok. 15 cm i wzbogacić organicznym kompostem oraz uniwersalnym nawozem. Gleba powinna być dobrze przepuszczalna i raczej piaskowa niż gliniasta.

Nasiona wysiewamy bezpośrednio do gleby, gdy tylko osiągnie ona temperaturę 4 stopni C, choć na proces kiełkowania trzeba będzie nieco poczekać. W tym celu należy przygotować rowki o głębokości 1 cm oddalone od siebie o 15 cm. Pomiędzy poszczególnymi roślinami warto zachować 5-centymetrowe odstępy. Po zasianiu rowki przysypujemy gliną i lekko dociskamy, a następnie solidnie podlewamy. Przez cały czas wzrostu należy zagon utrzymywać w wilgoci. Rzodkiew arbuzowa jest zwykle gotowa do zbioru po ok. 60-65 dniach od dnia wysiewu.

Rzodkiew arbuzową poleca się również wysiewać w drugiej połowie lata, aby otrzymać jesienne płody. Chłodne temperatury na końcu sezonu sprzyjają dobremu wzrostowi i słodyczy w smaku.

Rzodkiew arbuzowa – witaminy i wartości odżywcze

Rzodkiew arbuzowa jest niskokalorycznym warzywem doskonale pasującym do racjonalne.j diety opartej na świeżych produktach roślinnych. Jak inne odmiany rzodkiewek jest przede wszystkim doskonałym źródłem witaminy C, która wzmacnia system odpornościowy i pomaga organizmowi radzić sobie ze stresem oksydacyjnym, czyli szkodliwym działaniem wolnych rodników. W mniejszym stopniu rzodkwie o różowym wnętrzu dostarczają nam także sole mineralne – fluoru, fosforu, magnezu, miedzi, potasu, sodu, wapnia i żelaza oraz witaminy – witaminy A i witaminy z grupy B (witamina B1, B2, B3 i B9).

Rzodkiew arbuzowa jest także dość bogata w błonnik, wspierając pracę jelit i jednocześnie spowalniając proces przenikania glukozy do krwi. 89% miąższu stanowi przy tym woda, co uzasadnia niską kaloryczność i sprawia, że nawet nałogowe chrupanie różowych rzodkiewek nie stanowi obciążenia dla bilansu energetycznego, a za to doskonale gasi pragnienie. Zawiera także – białko, tłuszcze, węglowodany i cukry.

Kolorowe wnętrze zwiastuje również obecność antyoksydantów blisko związanych z pigmentami roślinnymi. I faktycznie, w arbuzowej rzodkwi znajdziemy chroniące oczy luteinę i zeaksantynę, a także wspierający zdrową skórę i błony śluzowe beta-karoten.

Starożytni Chińczycy wierzyli w leczniczą moc rzodkwi arbuzowych, zaś antycznie greccy lekarze polecali je jako środek na przedawkowanie alkoholu. Rzeczywiście, badania nad rzodkwiami ogólnie potwierdzają, że mają one właściwości moczopędne i działają detoksyfikująco na wątrobę.

Istnieją także studia, w których brano pod uwagę biologiczną czynność związków obecnych w korzeniach, łodygach i liściach warzyw z rodzaju Raphanus sativus. Wyniki wskazują, że w procesie przemian komórkowych mają one zdolność do blokowania mechanizmu wzrostu komórek rakowych i prowokowania ich planowanej śmierci.

Kulinarne zastosowanie rzodkwi arbuzowej

Jak się łatwo domyśleć, żaden kuchenny esteta nie przejdzie obojętnie obok fantazyjnych biało-różowych plastrów całkiem pokaźnej wielkości. Rzodkiew arbuzowa jest więc cenną ozdobą dań obiadowych, kanapek i sałatek, przy czym w tych ostatnich może być także dominującym składnikiem. Szczególnie poleca się łączyć je z fenkułem, jabłkiem, awokado, ogórkiem, słonymi serami typu feta, gotowanym jajkiem, miętą i estragonem.

W Azji bardzo popularna jest także cieplna obróbka rzodkwi arbuzowych – plastry dodaje się do warzywnych mieszanek smażonych w woku, jak również do zup i gotowania ryb. Ponoć warzywo potrafi pochłaniać nieapetyczny zapach ryby. Smażone czy gotowane rzodkwie są jeszcze słodsze w smaku i mają przyjemną maślaną konsystencję.

W japońskiej tradycji rzodkiew arbuzowa była jednak przede wszystkim marynowana, i w tej postaci jedzona całą zimę jako smaczny dodatek do ryb i mięsa.

Marynowana rzodkiew arbuzowa

Składniki:

• 2 większe rzodkwie arbuzowe
• ½ szklanki białego octu winnego
• ½ szklanki wody
• 1 łyżeczka soli
• 1 łyżeczka cukru
• 2 ząbki czosnku
• ½ łyżeczki kruszonych ziaren pieprzu czarnego

Przygotowanie:
Rzodkiew arbuzowa myjemy dokładnie szczotką, suszymy i kroimy na cienkie plastry, które następnie umieszczamy w czystym, wysterylizowanym słoiku. W garnku zagotowujemy wodę z octem, dodajemy sól i cukier i gotujemy przez minutę. Po zdjęciu z ognia dodajemy całe ząbki czosnku i pieprz. Takim płynem zalewamy rzodkiew i zakręcamy pokrywkę. Po wystygnięciu przechowujemy w chłodzie.

Octem można również skrapiać świeże plastry rzodkwi arbuzowej, tworząc fantazyjne warzywne sałatki, które ozdobią stół i zachwycą podniebienie. Do najbardziej spektakularnych połączeń należą rzodkiew arbuzowa z surowym burakiem i marchwią, a także z arbuzem, pomarańczą i cytrynowym z sosem winegret.