występujących na całej kuli ziemskiej.
. Zasiedlają bardzo zróżnicowane
. Niektóre gatunki drozdowatych są synantropijne – występują na terenach rolniczych, w
przydomowych i parkach miejskich, np.
.
Większość drozdowatych stanowią gatunki osiadłe. Niektóre
. Drozdowate prowadzą nadrzewny tryb życia; często przebywają na ziemi (np. podczas poszukiwania pożywienia), gdzie poruszają się skacząc, krocząc lub biegając.
W
Polsce stwierdzono występowanie 13 gatunków, w tym 6 gatunków lęgowych, do których zalicza się
drozd obrożny (Turdus torquatus),
kos (Turdus merula),
kwiczoł (Turdus pilaris),
drozd śpiewak (Turdus philomelos),
droździk (Turdus iliacus) i
paszkot (Turdus viscivorus).
Historia ewolucyjna i podział systematycznyDrozdowate wyewoluowały najprawdopodobniej na obszarze Azji. Przodkowie gatunków zaliczanych do podrodziny klarnetników (Myadestinae) pojawili się w środkowym bądź późnym miocenie, ok. 11 mln lat temu. Linie ewolucyjne prowadzące do gatunków zaliczanych do podrodziny drozdów (Turdinae) pojawiły się ok. 10 mln lat temu.
Drozdowate (Turdidae) wraz z perłopiórkami (Elachuridae),
pluszczami (Cinclidae),
muchołówkami (Muscicapidae),
bąkojadami (Buphagidae), przedrzeźniaczami (Mimidae) i
szpakami (Sturnidae) zaliczane są do nadrodziny Muscicapoidea należącej do podrzędu śpiewających (Oscines) w obrębie rzędu wróblowych (Passeriformes). Obejmują 165 gatunków zgrupowanych w 19-20
rodzajach i 2 podrodzinach – klarnetników (Myadestinae) z 19 gatunkami należącymi do 5 rodzajów
oraz drozdów (Turdinae) z 146 gatunkami należącymi do 14-15 rodzajów.
Wygląd Drozdowate są ptakami o małej lub średniej wielkości.
Cechują się smukłą sylwetką z wydatną piersią, niezbyt długimi
skrzydłami (zaokrąglonymi lub ostro zakończonymi u gatunków migrujących), okrągłą głową i krótką szyją, dużymi
oczami, prostym, krótkim i przeważnie cienkim dziobem, u którego podstawy znajdują się szczeciniaste
pióra, mocnymi, wydłużonymi nogami oraz średniej długości
ogonem. Wyraźny
dymorfizm płciowy występuje u niektórych gatunków, np. u kosa, drozda żółtonogiego, drozda andyjskiego, drozda japońskiego, drozda czarnego, błękitników, turnicy, drozdaczka ciemnego i drozdka azteckiego.
Najmniejszym gatunkiem z rodziny drozdowatych jest drozdek samotny (Catharus guttatus) o długości 15-18 cm i
masie ciała 18-37 g. Do największych gatunków należy drozd duży (Turdus fuscater) o długości 28-33 cm i masie ciała 128-175 g oraz drozdoń pstry (Zoothera dauma) o długości ok. 28 cm i masie ciała ok. 150 g.
Upierzenie jest zróżnicowane; przeważająca większość gatunków cechuje się brązowym lub rdzawobrązowym zabarwieniem grzbietowej części ciała i jasną (białą, kremową, szarawą lub żółtawą) częścią spodnią, często z ciemniejszym plamkowaniem lub kreskowaniem. Samce niektórych gatunków są jednolicie czarne (kos, drozd czarny), niebieskie z rdzawym spodem ciała (
błękitnik rudogardły, błękitnik meksykański), jednolicie niebieskie (turnica, błękitnik górski, liliogłów lazurowy), zielone (liliogłów zielony) bądź purpurowe (liliogłów purpurowy). Szata juwenalna u większości gatunków jest kropkowana.
PożywienieDrozdowate odżywiają się głównie i ich
larwami (
mrówkami,
termitami,
konikami polnymi,
chrząszczami,
muchówkami) oraz innymi bezkręgowcami naziemnymi, takimi jak
dżdżownice, ,
ślimaki oraz . Ponadto w skład tych ptaków wchodzą
nasiona,
jagody,
owoce (np.
jarzębiny,
dzikiego bzu czarnego,
głogu,
kruszyny,
jemioły,
jałowca,
figowców). Pożywienie zdobywają żerując na ziemi (rozgrzebując
ściółkę lub przerzucając
liście) bądź na
krzewach i
drzewach.
Rozmnażanie i rozwójDrozdowate są ptakami monogamicznymi i ściśle
terytorialnymi. Samce sygnalizują zajęcie terytorium lęgowego zróżnicowanym i melodyjnym śpiewem. Większość gatunków żyje samotnie lub w parach.
Gniazdo w kształcie czarki budowane jest głównie przez samicę z patyków,
gałązek,
łodyg roślin,
mchu i piór. Wnętrze gniazda często wylepione jest ziemią (u kosa) bądź specjalną masą papierową (u drozda śpiewaka); wyściółkę gniazda stanowi delikatny
materiał roślinny (np. trawa, liście,
igliwie). Gniazda umieszczane są na krzewach i drzewach, rzadziej w dziuplach, na ziemi między
korzeniami, na półkach
skalnych, w szczelinach oraz w budkach lęgowych.
Drozdowate wyprowadzają 1-2 lęgi rocznie. W zniesieniu znajduje się przeważnie 3-6 jaj cechujących się białawą, płową, niebieską lub zieloną barwą, niekiedy z ciemniejszymi znaczeniami. Jaja wysiadywane są przez samicę przez okres 12-15 dni. Okres pierzenia trwa 12-15 dni; pisklęta opuszczają gniazdo, nie będąc jeszcze zdolne do
lotu. Opiekę nad pisklętami sprawują oboje rodzice; jeżeli samica przystępuje do kolejnego lęgu, młodymi po opuszczeniu gniazda do czasu uzyskania samodzielności zajmuje się samiec. U niektórych gatunków (np. u błękitników) występują pomocnicy lęgowi – młode
osobniki z poprzednich lęgów.
Niektóre gatunki drozdowatych mogą niekiedy padać ofiarą pasożytów lęgowych, np. do gniazd drozdów śpiewaków podrzucają
jaja kukułki zwyczajne; do gniazd drozdaczków ognistogłowych podrzucają jaja kukułki czarno-białe.
Bibliografia:- Encyklopedia biologiczna T. III, Zdzisława Otałęga (red. nacz.), Agencja Publicystyczno-Wydawnicza Opres, Kraków 1998.
- Handbook of the Birds of the World. Volume 10: Cuckoo-shrikes to Thrushes, Josep del Hoyo, Andrew Elliott, David A Christie, Lynx Edicions, Barcelona 2005.
- Mały słownik zoologiczny. Ptaki, Przemysław Busse (red.), Wiedza Powszechna, Warszawa 1990.
- Przewodnik Collinsa. Ptaki Europy i obszaru śródziemnomorskiego, Lars Svensson, Killian Mullarney, Dan Zetterström, MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2013.
- The World of Birds, Johnatan Elphick, Natural History Museum, London, 2014.