Sok z aronii – właściwości, skład i zastosowanie soku z aronii

Sok z aronii od lat już cieszy się renomą specyfiku, który pije się przede wszystkim dla zdrowia, podobnie jak sok z czarnego bzu czy rokitnika. Trudno się dziwić, że ciemny napój spotykać można przede wszystkim na półkach ze zdrową żywnością, zwykle ozdobiony symbolami atestów dotyczących warunków uprawy. Czym różni się ten nietani produkt od soku z aronii domowej produkcji?

Aronia czarna (Aronia melanocarpa) to owoce pochodzące z Północnej Ameryki i wykorzystywane chętnie już przez plemiona indiańskie – przede wszystkim do celów terapeutycznych. Świeże i suszone płody oraz ich liczne przetwory na stałe zagościły już jednak w tradycji kulinarnej i zielarskiej wielu krajów świata, a sama aronia uprawiana jest dość powszechnie w Europie i Azji. Sok z aronii jest jednym z popularniejszych przetworów kwaskowatych owoców, znajdując ciekawe zastosowanie w przemyśle spożywczym – jako barwnik innych soków owocowych, herbat, dżemów, a nawet wina czerwonego!

Jak wygląda i smakuje sok z aronii?

Sok z aronii należy do najciemniejszych soków owocowych o silnym potencjale koloryzującym. W zależności od producenta i pochodzenia owoców może być jednak mniej lub bardziej transparentny, z intensywniejszymi lub słabszymi tonami niebieskimi lub żółtymi. W smaku jest bardzo kwaśny (pH w granicach 3.6-3.9) i dość cierpki, czasem porównywalny do soku z wiśni, ale pozbawiony jego naturalnej słodyczy. Po wypiciu pozostawia w ustach charakterystyczny efekt wytrawności, kojarzonej z suchym językiem, dla wielu ludzi dość nieprzyjemny. Większość soków 100% z pierwszego tłoczenia zawiera przy tym naturalny osad – stąd przed użyciem poleca się produkt zawsze wstrząsnąć.

Produkcja soku z aronii

Uprawa aronii jest zajęciem bardzo wdzięcznym. Krzewy są wyjątkowo odporne na mróz i inne kaprysy pogody, doskonale radząc sobie nie tylko w polskim klimacie, ale i regionach położonych dalej na północ. Łatwe do zbioru i bardzo trwałe w kontekście składowania oraz transportu, trafiają do zakładów przetwórczych zwykle w doskonałej kondycji. Problemem staje się jednak jak przerobić owoce na sok, tak, aby zachował on właściwości zdrowotne, a jednocześnie nie psuł się zbyt szybko? Naukowcy przeprowadzili już dotąd liczne eksperymenty porównujące metody przetwarzania aronii i składu odżywczego finalnego produktu. Na dzień dzisiejszy wydaje się, że najkorzystniejszą metodą jest wykorzystanie prasy tłokowej, a następnie poddanie soku procesowi enzymatycznego upłynniania w temperaturze poniżej 50% stopni C.

Sok z aronii można oczywiście przygotować również w warunkach domowych. W tym celu poleca się zamrozić zebrane i umyte owoce i dopiero w zmrożonej postaci przepuścić przez sokowirówkę. Tak przygotowany napój należy jednak pić od razu, do 24 godzin. Jeśli komuś zależy na bardziej trwałym produkcie musi, niestety, rozważyć klasyczne gotowanie owoców z wodą i cukrem, a następnie przecieranie. Tym sposobem uzyskamy trwały sok na zimę, ale, ze znacząco zredukowanym potencjałem zdrowotnym.

Właściwości zdrowotne soku z aronii

Sok z aronii nie zawiera już błonnika i pektyn obecnych w samych owocach, ale wciąż pozostaje fenomenalnym źródłem antyoksydantów. Płody Aronia melanocarpa figurują bowiem bardzo wysoko w rankingu produktów żywnościowych o najwyższym indeksie przeciwutleniającym skali ORAC (z ang. Oxygen Radical Absorbance Capacity). Pod tym względem wygrywają konkurencję z wiśniami, truskawkami, czerwoną porzeczką czy malinami. Uważa się, że nie tylko redukują liczbę reaktywnych form tlenu w naszych tkankach, ale także obniżają poziom reaktywnego azotu, odbudowują enzymy antyoksydacyjne oraz wpływają na sygnalizację międzykomórkową.

Pośród licznych polifenoli obecnych w ciemnym napoju na szczególną uwagę zasługują antocyjaniny, antyoksydanty nadające warzywom i owocom ciemnoczerwoną/fioletową barwę i słynące z silnych właściwości przeciwzapalnych. Poza tym w soku z aronii znajdują się również kwasy fenolowe i flawonole. Jak to wszystko przekłada się na zdrowie ludzkie?

Antyoksydacyjny efekt kojarzony jest przede wszystkim z potencjałem przeciwrakowym – sok z aronii może być cennym uzupełnieniem prewencji nowotworów redukując szkodliwe działanie wolnych rodników na komórki naszego organizmu. Jak dotąd najbardziej zaawansowane są badania skuteczności aronii pod kątem walki z rakiem piersi i jelita grubego.

Dobroczynne działanie widoczne jest również w kontekście chorób serca – ekstrakt z aronii obniża stan takich markerów kardiologicznych jak wysoki poziom ogólnego cholesterolu, cholesterolu LDL oraz trójglicerydów. Sok z aronii może ponadto wpływać pozytywnie na wrażliwość insulinową oraz stany zapalne towarzyszące przebiegowi cukrzycy, a także na poziom ciśnienia krwi oraz stan naczyń krwionośnych.

Dalej, sok z aronii w swoim najczęstszym wykorzystaniu okazuje się być doskonałą podporą systemu odpornościowego. W badaniach laboratoryjnych wykazuje silne właściwości przeciwbakteryjne, natomiast w testach klinicznych okazuje się ograniczać częstotliwość występowania zakażeń dróg moczowych, a nawet infekcji wirusowych!

Przeciwzapalny wpływ soku z aronii znajduje przełożenie również na hamowanie chorób degeneratywnych, typowych dla wieku podeszłego, oraz neutralizowanie negatywnych skutków palenia papierosów i nadużywania alkoholu. Uważa się wręcz, że aroniowe antyoksydanty pomagają chronić wątrobę i system nerwowy przed gromadzącymi się w organizmie toksynami.

Sok z aronii dla urody

Konsumpcja soku z aronii może się również przekładać na wymierne korzyści w kontekście urody. Otóż wysoka dawka antyoksydantów działa na organizm niczym przysłowiowy eliksir młodości, na tyle ograniczając działanie wolnych rodników, że spowolniony zostaje proces utraty jędrności skóry. Konsumpcja soku z aronii może więc zapobiegać przedwczesnemu starzeniu, wspomagając trwałość struktur kolagenowych i zdrowy koloryt cery, m.in. dzięki ogólnej poprawie krążenia. Uważa się jednak również, że przeciwbakteryjny efekt może mieć przełożenie na redukcję objawów trądziku i innych stanów zapalnych skóry wywołanych drobnoustrojami chorobotwórczymi.

Wykorzystanie soku z aronii

Jeśli zależy nam na zdrowotnym działaniu soku z aronii, należy pić go w możliwie jak najprostszej postaci, bez cieplnej obróbki, która redukuje potencjał antyoksydacyjny. Z tego względu również poleca się kupowanie soków tłoczonych na zimno, bez dodatków cukru czy konserwantów. Ale że nie każdy czuje się na siłach przełknąć ten specyficzny przysmak, dopuszczalne jest rozcieńczanie soku z aronii wodą, innymi sokami lub napojami mlecznymi.

W czysto kulinarnym kontekście sok z aronii może również służyć jako jeden z najintensywniejszych naturalnych barwników, do wykorzystania np. przy przygotowaniu lukru, galaretki czy kremu do tortu. Już niewielka ilość nasyci finalny produkt silnymi czerwonymi tonami.

Sok z aronii w kuchni

Owsianka aroniowa

Składniki:

• ¼ szklanki płatków owsianych
• 1/2 szklanki wody
• 1 łyżka mielonego siemienia lnianego
• 2 łyżki posiekanych orzechów włoskich
• 2 łyżki suszonych żurawin
• ½ szklanki soku z żurawiny

Przygotowanie:
Płatki gotujemy w wodzie na gęsto, w razie potrzeby dolewamy nieco wody lub mleka, aby się nie przypaliły. Gdy zmiękną, dodajemy żurawinę, orzechy i siemię i gotujemy jeszcze minutę na małym ogniu. Zdejmujemy garnek, dodajemy sok z aronii, mieszamy i podajemy. Owsiankę można ewentualnie dosłodzić miodem lub wybranym syropem.

Galaretka aroniowa

Składniki:

• 3 szklanki soku z aronii
• 6 szklanek cukru trzcinowego
• 15 g pektyny

Przygotowanie:
Sok z aronii lekko podgrzewamy (bez gotowania) i rozpuszczamy w nim cukier. Dodajemy pektynę, intensywnie mieszamy, a po całkowitym rozpuszczenia przelewamy mieszankę do miseczek. Dla lepszego efektu można w niej zatopić owoce, takie jak brzoskwinie, truskawki czy nektaryny.

Czy sok z aronii może szkodzić?

Jak dotąd nie wykazano żadnych negatywnych skutków regularnej konsumpcji soku z aronii. Owszem, nie wszystkim on smakuje, a wspomniany wyżej efekt suchej cierpkości w ustach bywa zniechęcający, ale nie ma to przełożenia na żadne (poza psychologicznymi) skutki uboczne. Wyjątkiem są osoby uczulone na aronię, które nie powinny spożywać żadnych produktów z owoców Aronia melanocarpa.

Pozytywne skutki konsumpcji soku z aronii są natomiast tak istotne, że warto mieć go w spiżarni choćby jako domowy lek na sezonowe infekcje. Nie jest to bowiem klasyczny sok owocowy pity dla przyjemności, ale produkt o silnym działaniu prozdrowotnym, potwierdzanym dość jednogłośnie przez współczesną medycynę. Dla skrupulatności dodajmy jednak, że sok z aronii nie jest jednym produktem, który dostarcza człowiekowi takiej dawki korzystnych antyoksydantów – herbata z aronii, a przede wszystkim suplementy z jej sproszkowanym ekstraktem bywają w tym kontekście znacznie silniejsze.