Trybula przyprawa ‒ właściwości, działanie i zastosowanie trybuli
Zioła i przyprawy nie tylko nadają smaku i aromatu naszym potrawom, ale także mają zbawienny wpływ na nasze zdrowie. Jedną z takich roślin jest trybula, która nie jest zbyt popularna w naszym kraju. Jest łatwa w uprawie i powszechnie występuje, ale nadal jej nie doceniamy. Trybula doskonale sprawdza się w leczeniu dolegliwości układu trawiennego i oddechowego. Jeśli chodzi o jej zastosowanie w kuchni, to świetnie sprawdzi się w wiosennych potrawach. Co jeszcze warto wiedzieć o trybuli?
Trybula – co to takiego?
Trybula to niezwykła roślina ogrodowa, która wykazuje cenne właściwości lecznicze oraz stanowi aromatyczną przyprawę do dań. Trybula to gatunek rośliny zaliczany do rodziny selerowatych. Nazywana bywa także trzebulką lub czechrzycą. Jest rośliną jednoroczną, odporną na działanie niskich temperatur. Jest łatwa w uprawie i nie wymaga dużo naszej uwagi – można ją hodować w doniczce na balkonie albo w domowym ogródku. Delikatna struktura liści przypomina pietruszkę, ale jej aromat jest subtelny. Łodygi są rozgałęzione i drobno rowkowane, a główny pęd jest cienki i biały. Młode zielone liście zbierane są zanim zdążą stracić swój smak. Trybula występuje w kilkunastu odmianach, a w naszym kraju możemy spotkać: trybulę leśną, trybulę ogrodową, trybulę pospolitą oraz trybulę lśniącą. Odmiana leśna uprawiana bywa jako roślina ozdobna, natomiast gatunkiem hodowanym do spożycia jest trybula ogrodowa.
Roślina ta pochodzi z Kaukazu i rozprzestrzeniła się na całą Azję oraz Europę, ale można ją spotkać także w Afryce. Trybula była znana i uprawiana już w czasach starożytnych. Prawdopodobnie to Rzymianie sprowadzili ja na tereny Europy. Trybulę uprawia się w Polsce od wieków, ale największą popularnością cieszyła się między XVII a XIX wiekiem. W średniowieczu ze stołów przeniosła się do pracowni zielarzy, którzy na jej bazie tworzyli między innymi maści oraz napary leczące wrzody i obrzęki, a później używano jej do niwelowania gorączki, problemów z trawieniem, chorób wątroby, nadciśnienia, stanów zapalnych skóry, a także dolegliwości reumatycznych. Przypisywano jej nawet magiczną moc – miała zapobiegać czarom rzucanym na bydło. Wiele z tych dawnych zastosowań zachowało się do czasów obecnych. Dzisiaj – jako roślinę jadalną – częściej stosuje się ją w kuchni francuskiej niż polskiej.
Na pierwszy rzut oka można pomylić ją z pietruszką, ponieważ również posiada zielone listki, to jednak zapach wyraźnie daje do zrozumienia, że mamy do czynienia z inną rośliną. W smaku wyczuwalna jest mieszanka anyżu, kopru i właśnie pietruszki, ale z domieszką słodkiej nutki. Jej smak i zapach przypomina mirrę, którą przyniesiono przez mędrców małemu Jezusowi. To właśnie dlatego roślina ta symbolizuje nowe życie i ściśle wiąże się z Wielkanocą w niektórych częściach Europy, gdzie zgodnie z tradycją zupa z tej rośliny podawana jest w Wielki Czwartek. Ciekawostką jest fakt, że trybula jest przysmakiem dla ślimaków. Dlatego używana jest jako przynęta przez niektórych zbieraczy tych mięczaków.
Właściwości prozdrowotne trybuli
Trybula wykazuje silne właściwości mające wpływ na nasze zdrowie, dlatego też posiada opinię rośliny terapeutycznej. Od dawna cieszy się sympatią w ziołolecznictwie, ale również jest jednym z ulubionych składników kosmetologów. Surowcem leczniczym są nasiona i ziele, które zawierają cenne witaminy i minerały, a także olejek eteryczny i przeciwutleniacze. Pośród substancji odżywczych możemy w niej znaleźć między innymi witaminę C, bioflawonoidy, karoten, magnez, żelazo i wapń. Z trybuli produkuje się olejki, maści i napary, które zarówno można pić, jak i stosować je jako okłady.
Trybulę stosuje się na:
- choroby wątroby – olejek z trybuli zawiera goryczki, które stymulują pracę wątroby;
- problemy z trawieniem – napar z trybuli działa pobudzająco trawienie i łagodzi wzdęcia
- nadciśnienie – regularne spożywanie naparu z trybuli wykazuje działanie obniżające ciśnienie krwi
- dolegliwości układu oddechowego – wyciąg z liści tej rośliny wykorzystywany jest pomocniczo w kaszlu jako środek ułatwiający wykrztuszanie, objawach przeziębienia grypy oraz astmie
- wzmocnienie odporności
- zbicie gorączki;
- stanowi środek moczopędny i usprawniający pracę nerek
- leczenie hemoroidów i wrzodów
- łagodzenie dolegliwości reumatologicznych;
- pobudzenie produkcji mleka, dlatego tak ważny jest w diecie matek karmiących;
- przemywanie oczu w stanach zapalnych;
- na wszelkie stany zapalne skóry, głównie związanych z pojawianiem się czyraków, owrzodzeń oraz trudno gojących się ran, ponieważ jako maści i napary ma moc leczenia wrzodów, obrzęków oraz łagodzi ukąszenia owadów.
Zastosowanie trybuli w kuchni
W związku z tym, że trybula wydziela charakterystyczny aromat, ma szerokie zastosowanie w kuchni. Smak najbardziej wyczuwalny jest w młodych liściach tej rośliny, dlatego też znakomicie sprawdza się jako dodatek do wielu potraw. Jednak trybuli nie można poddawać zbyt długiej obróbce termicznej, ponieważ traci wtedy swoje właściwości prozdrowotne. Dlatego też warto dodawać ją dopiero na sam koniec przygotowywania potrawy. Roślina ta w trakcie suszenia traci swój cenny aromat, w związku z tym zdecydowanie lepiej jest ją zamrozić albo zakonserwować w occie winnym. Liście trybuli najlepiej jest zrywać tuż przed podaniem, ponieważ szybko więdną.
Trybula wykorzystywana jest w kuchni francuskiej, flamandzkiej oraz angielskiej. Wchodzi w skład tradycyjnej francuskiej mieszanki ziół nazywanej fines herbs, w której znajduje się: estragon, szczypiorek, pietruszka i właśnie trybula. Mieszanka ta stanowi podstawowy składnik sosu ravigote, który jest aksamitnym dodatkiem do ryb i drobiu. Trybula jest również obowiązkowym składnikiem sosu berneńskiego. To także doskonała roślina, która nadaje aromat różnym zupom.
Aromatyczne listki trybuli nadadzą wyjątkowego smaku potrawom mięsnym oraz rybnym – doskonale komponują się z pstrągiem czy łososiem. Roślina ta pasuje także do innych warzyw, np. ziemniaków, fasoli czy marchewki. Trybula może śmiało zastąpić pietruszkę i świetnie sprawdzi się w zupach oraz sałatkach. W surówkach dobrze pasuje w zestawieniu z marchewką, ziemniakami, selerem, zielonym groszkiem i pomidorami. Poza tym będzie doskonałym dodatkiem do omletów i wszelkich wytrawnych twarogów urozmaicając i wyostrzając ich smak. Trybula komponuje się w mieszance z innymi ziołami, takimi jak estragon, tymianek, szczypiorek, bazylia, pietruszka czy cząber ogrodowy. Natomiast w połączeniu tylko z estragonem tworzą znakomitą przyprawę do kurczaka.
Trybula w kuchni
Przepis na zupę z trybulą
Składniki:
Przygotowanie:
Pora dokładnie czyścimy, dzielimy wzdłuż na ćwiartki, dokładnie myjemy i kroimy na małe kawałki. Masło rozgrzewamy w rondelku, wrzucamy pokrojone warzywo i krótko podsmażamy, nie przerywając jego mieszania. Dolewamy bulion, przykrywamy i gotujemy przez około 10 minut na małym ogniu. Po upływie tego czasu rondel zdejmujemy z ognia. Trybulę płuczemy, osuszamy z nadmiaru wody i odrywamy listki od gałązek. Wrzucamy do zupy i dodajemy śmietanę. Wszystkie składniki miksujemy do uzyskania gładkiej, jednolitej masy. Doprawiamy do smaku solą i pieprzem. Zupę serwujemy na gorąco, bezpośrednio po przyrządzeniu. Na sam wierzch możemy położyć chrupiące grzanki albo groszek ptysiowy.
Przepis na surówkę z białej rzodkwi i trybulą
Składniki:
- 1 biała rzodkiew (średniej wielkości)
- 1 łyżka kwaśnej śmietany
- 1 łyżka majonezu
- 1 garść świeżej trybuli
- sól kamienna i pieprz zielony
Przygotowanie:
Rzodkiew myjemy, obieramy ze skórki i trzemy na tarce o dużych oczkach. Oprószamy solą i odstawiamy na około 10 minut. Następnie odciskamy z nadmiaru wody. W miseczce mieszamy rzodkiew z majonezem, śmietaną i posiekaną trybulą. Doprawiamy do smaku solą i pieprzem. Przed podaniem schładzamy w lodówce.
Przepis na sos berneński
Składniki:
- 1 szalotka
- 1 łyżka drobno posiekanej trybuli
- 1 łyżka drobno posiekanego estragonu
- 1 gałązka tymianku
- 1 liść laurowy
- 100 ml octu winnego
- 100 ml białego wina
- 125 g masła
- 2 żółtka jaj
Przygotowanie:
Grubo posiekana trybuli estragon wraz tymiankiem i liściem laurowym wrzucamy do garnuszka i zalewamy octem oraz winem. Doprowadzamy do wrzenia, a następnie studzimy. Żółtka jaj mieszamy z łyżką wody, dodajemy do garnka i mieszamy gotując na małym ogniu. Kiedy masa zaczyna gęstnieć, dodajemy masło, ale małymi kawałkami. Następnie dodajemy drobno posiekane zioła i porządnie mieszamy. Sos podajemy wystudzony.
Trybula – tak czy nie?
Chociaż trybula nie jest powszechnie dostępną i popularną rośliną w naszym kraju, można ją spotkać na bazarach lub sklepach ze zdrową żywnością albo samemu wyhodować. Nie jesteśmy świadomi, ale można ją spotkać dziko rosnącą na łąkach. Trybula nie tylko wykazuje silne działanie prozdrowotne dla naszego organizmu, ale także stanowi znakomita przyprawę dodawaną do potraw, która nada im wyjątkowego smaku i aromatu. Znakomicie sprawdzi się w zupach, surówkach, sałatkach, ale także z daniami rybnymi czy z mięsem drobiowym. Nic dziwnego, że tak bardzo zadomowiła się w kuchni francuskiej czy angielskiej. Jeśli uda nam się ją kupić, warto dodać ja do ulubionej sałatki, sosu czy zupy, bo znakomicie podkreśli smak naszego dania.
- https://www.thespruceeats.com/what-is-chervil-995610; 2020-09-14;
- https://www.finedininglovers.com/article/chervil-what-it-and-how-cook-it; 2020-09-14;
- https://www.urbancultivator.net/learn-about-chervil/; 2020-09-14;
- https://draxe.com/nutrition/what-is-chervil/; 2020-09-14;
- https://theepicentre.com/spice/chervil/; 2020-09-14;
- https://www.helpwithcooking.com/herb-guide/chervil.html; 2020-09-14;
- https://www.nutrition-and-you.com/chervil.html; 2020-09-14;
Na zdjęciach macie PIETRUSZKĘ, nie TRYBULĘ!!!