Witamina B1 - właściwości, działanie i występowanie witaminy B1

Witamina B1 jest pierwszą odkrytą witaminą i należy do ośmiu tego rodzaju związków zwanych witaminami z grupy B. Witamina B1 pomaga naszemu organizmowi przetwarzać węglowodany z pożywienia w energię, a także metabolizować tłuszcze i białka. Suplementy zwierające w składzie tiaminę poprawiają kondycję wątroby, skóry, włosów i oczu. Witaminę B 1 nazywa się „witaminą nastroju”, jako że wspiera nasz system nerwowy i dba o dobre funkcjonowanie mózgu. Jej zapasy możemy uzupełniać nie tylko stosując suplementy diety, lecz także umieszczając w codziennym jadłospisie np. drożdże, zarodki pszenne, pieczywo pełnoziarniste, nasiona słonecznika czy wątróbkę.



Witmina B1 fot. dreamstime fot. dreamstime
  1. Witamina B1 - naturalne źródła
  2. Czego nie lubi witamina B1?
  3. Witamina B1 w medycynie
  4. W jakim stopniu dba o nas witamina B1?
  5. Witamina B1 - pogromczyni cellulitu
  6. Witamina B1 - ratunek przy chorobach genetycznych
  7. Kiedy brakuje witaminy B1
  8. Jak komary pomagają wykryć hipowitaminozę?
  9. Czy witaminę B1 można przedawkować?
  10. Jak uzupełnić braki witaminy B1?
  11. Witamina B1 - recepta dla lubiących połączenie kawa + papieros
Witamina B1, zwana aneuryną lub tianiną, należy do grupy witamin rozpuszczalnych w wodzie, co oznacza, że nasz organizm nie może jej magazynować. W 1911 roku została wyizolowana z otrębów ryżowych przez biochemika Kazimierza Funka jako pierwsza z tego rodzaju związków chemicznych. Z naukowego punktu widzenia stanowi ona połączone mostkiem metylenowym dwa pierścienie – pirymidynowy i tiazolowy – przy których wyróżnia się po dwie grupy: aminową i metylową oraz metylową i hydroksyetylową.

Witamina B1 - naturalne źródła

Witamina B1 jest syntetyzowana w naszym organizmie przez bakterie znajdujące się we florze jelita grubego, jednak możemy ją przyswajać także z pożywienia, gdzie występuje pod postacią estrów fosforanowych. Dzienne zapotrzebowanie na witaminę B1 przewidziane dla osób dorosłych zależy od aktywności fizycznej i (średnio) wynosi około 1,1 mg, przy czym kobiety potrzebują dawki od 1,7 do 2,0 mg, zaś mężczyźni – od 1,8 do 2,0 mg. Witaminę B1 znajdziemy zarówno w produktach zwierzęcych (mięso, głównie wieprzowe) w formie pirofosforanu, jak i w produktach roślinnych (zbożowych) jako monofosforan. Bogatym jej źródłem są drożdże (aż 4,1 mg/100 g!), pestki słonecznika (1,95 mg/100 g), kiełki pszenicy (1,76mg/100g), nasiona grochu (0,77 mg/100g), orzechy pistacjowe (0,74 mg/100 g), chleb razowy (0,47 mg/100 g) i pstrąg (0,43mg/100g) i wątróbka (0,26 mg/100 g). Należy pamiętać, że dużo więcej witaminy B1 kryje się w ciemnym pieczywie niż w pieczywie białym. Jeśli chcemy uzupełnić niedobory tej witaminy, powinniśmy w pierwszej kolejności sięgnąć po żywność roślinną. W 100 gramach pestek słonecznika znajdziemy bowiem 1,95 mg tej witaminy, zaś w szynce wieprzowej niecałe 0,70 mg.

Czego nie lubi witamina B1?

Występująca w naszym organizmie witamina B1 ma postać dwufosforanu tiaminy, stanowiącego nietrwałą karboksylazę, która, niestety, pod wpływem zbyt wysokiej temperatury ulega rozkładowi. Co więcej, tiaminę mogą niszczyć niektóre pokarmy, m.in. alkohol, kawa, proszek do pieczenia, część konserwantów i antybiotyków, a także – co jest złą wiadomością dla amatorów sushi – surowe ryby, które zawierają szkodliwy enzym - tiaminazę. Proszek do pieczenia sztucznie podnosi pH ciasta, powodując tym samym spadek poziomu tiaminy podczas wypieku. Co ciekawe, dostępna w sklepach mąka jest zazwyczaj wzbogacona witaminą B1, aby zrekompensować jej straty występujące w procesie mielenia ziarna.

Witamina B1 w medycynie

Witamina B1 znajduje rozległe zastosowanie w medycynie. Zaleca się ją w przypadku nerwobólów, schorzeń układu sercowo-naczyniowego tudzież zwyrodnień układu nerwowego. Stosuje się ją np. jako środek wspomagający działanie niesteroidowych preparatów przeciwbólowych stosowanych przy uporczywym bólu kręgosłupa.

Okazuje się pomocna również w terapii alkoholizmu, przy zespole Méniere’a i w leczeniu cukrzycy. Co ciekawe, odpowiednie jej spożycie potrafi także złagodzić mdłości u kobiet oczekujących dziecka.

W jakim stopniu dba o nas witamina B1?

Tiamina odpowiada za prawidłowy przebieg procesów metabolicznych zachodzących w naszym organizmie – kontroluje oddychanie tkankowe, wpływa na pracę mięśni, układu nerwowego, przyspiesza gojenie się ran i reguluje odczuwanie bólu. Wykorzystują ją komórki tkanek wchodzących w skład serca, wątroby i mięśni szkieletowych. Jest odpowiedzialna również za poprawne funkcjonowanie układu nerwowego, biorąc udział w syntezie neurotransmiterów, czyli przekaźników impulsów nerwowych. Witamina B1 kontroluje także produkcję energii w mitochondriach i uczestniczy w odnowie białek. Krótko mówiąc, wspiera działanie całego ciała poprzez uczestniczenie w procesach energetycznych, reakcjach mających na celu syntezę nukleotydów i NADPH oraz w reakcjach neurofizjologicznych.
Kawa
Kawa - pixabay.com
Struktura tiaminy, źródło: wikimedia.org
Cellulit
fot. Lanzi/Wikipedia CC

Witamina B1 - pogromczyni cellulitu

Właściwości witaminy B1 wykorzystuje się również w kosmetyce. Związek ten wspomaga walkę z cellulitem, łojotokiem, czyrakami i różnego pochodzenia stanami zapalnymi skóry. Znajdziemy go w kompleksowych suplementach zawierających witaminę C, ekstrakty z drożdży i zarodków pszenicy.

Witamina B1 - ratunek przy chorobach genetycznych

Amerykańskie badania naukowe dowodzą, że przyjmowanie witaminy B1 łagodzi zaburzenia metaboliczne związane z chorobami o podłożu genetycznym, takimi, jak np. zespół Leigha. Utrzymanie odpowiedniego poziomu tej witaminy w organizmie zmniejsza też ryzyko wystąpienia choroby mózgu, zwanej zespołem Wernickego-Korsakowa (WKS), często dotykającej alkoholików.

Z kolei wstępne badania, które wciąż czekają na potwierdzenie, pozwalają mniemać, że tiamina może mieć wpływ na zmniejszenie ryzyka wystąpienia zaćmy, choroby nerek u diabetyków, a także złagodzenie bólu towarzyszącego miesiączkowaniu.

Kiedy brakuje witaminy B1

Niedobór witaminy B1 w organizmie najczęściej stwierdza się na podstawie objawów. O wiele rzadziej wykonuje się testy z krwi. Obecnie problem ten dotyczy niemal wyłącznie osób z konkretnymi schorzeniami – dotknięte alkoholizmem, anoreksją czy cierpiące na chorobę Crohna. Ten stan może być jednak spowodowany również nadczynnością tarczycy, przyjmowaniem antybiotyków, środków antykoncepcyjnych, długotrwałym stresem, nadmiernym wysiłkiem fizycznym tudzież nadużywaniem kawy, tytoniu, alkoholu i herbaty. Braki witaminy B1 w organizmie przejawiają się częstymi skurczami i bólem mięśni, niedowładem i opuchlizną kończyn, zapaleniem nerwów, zaburzeniami procesów trawiennych, niewydolnością krążenia, zanikiem miesiączkowania, zmniejszeniem apetytu, a także uczuciem ciągłego zmęczenia i narastającymi problemami z pamięcią i koncentracją. Jeśli doprowadzimy do całkowitego wyczerpania rezerw tej witaminy w organizmie, wówczas dochodzi do choroby beri-beri, drętwienia i pieczenia kończyn, powiększenia mięśnia sercowego, wymiotów i bezpłodności u kobiet.

Jak komary pomagają wykryć hipowitaminozę?

Co ciekawe, ludzie z niedoborem witaminy B1 są częściej atakowani przez komary i muchy niż osoby, u których jej poziom jest w normie. Dzieje się tak dlatego, że ubytek tej witaminy powoduje spadek w organizmie substancji, które, wydalane wraz z potem przez skórę, naturalnie odstraszają te owady. Jeśli zatem latający „krwiopijcy” pałają do nas szczególną sympatią, powinniśmy zaopatrzyć się w suplementy zawierające witaminę B1.
Pieczywo
Chleb - pixabay.com

Czy witaminę B1 można przedawkować?

Witaminę B1 trudno przedawkować, ponieważ jej nadmiar jest wydalany przez nerki. Objawy chorobowe mogą wystąpić dopiero po 100-200-krotnym przekroczeniu przeciętnego dziennego zapotrzebowania. Jednakże, jeśli przyjmujemy skoncentrowane dawki tej witaminy w zastrzykach, jako skutek uboczny, może wystąpić kaszel, problemy z oddychaniem i przełykaniem. W przypadku pojawienia się takich objawów, należy szybko zgłosić się do lekarza.

Jak uzupełnić braki witaminy B1?

W przypadku stwierdzenia przez lekarza niedoboru witaminy B1, możemy uzupełnić jej braki w dwojaki sposób – zmieniając naszą codzienną dietę tudzież stosując suplementy. Pokarmy zawierające tiaminę to m.in. chleb razowy, soja, ryż, kasza gryczana, orzechy ziemne, drożdże piwne, wątróbka, schab wieprzowy, bób, groch, ziemniaki, fasola. Na rynku znajdziemy szeroką gamę preparatów mających w swoim składzie witaminę B1 – są to suplementy mające w składzie pojedynczą witaminę tudzież zestawy w formie witaminy B Complex lub Vitaminum B Compositum.

Witamina B1 - recepta dla lubiących połączenie kawa + papieros

Braki witaminy B1 nie muszą być jedynie domeną alkoholików tudzież osób niedożywionych. Jeśli jesteśmy osobami narażonymi na długotrwały stres, regularnie sięgamy po kawę, herbatę czy tytoń, powinniśmy zadbać o to, by w naszym jadłospisie znalazło się więcej pełnoziarnistego pieczywa, nasion i ryżu. W przypadku stwierdzenia u siebie większych niedoborów witaminy B1, warto sięgnąć po preparaty kompleksowe pozwalające uzupełnić braki tego ważnego dla organizmu składnika - nasze samopoczucie ulegnie poprawie, a skóra i włosy nabiorą blasku!
Ekologia.pl (Alicja Chrząszcz)

Bibliografia

  1. hristian Nordqvist; “What is thiamin, or vitamin B1?”; data dostępu: 2016-01-05
  2. Alexander F Makarchikov; “Vitamin B1: Metabolism and functions”; Biochemistry (Moscow) Supplement Series B Biomedical Chemistry 3(2):116-128;
  3. “https://dietetycy.org.pl/tiamina-wlasciwosci/”; data dostępu: 2016-01-05
  4. “http://www.umm.edu”; data dostępu: 2016-01-05
  5. “http://www.witaminy.org.pl”; data dostępu: 2016-01-05
  6. “Thiamin (Vitamin B1)”; data dostępu: 2016-01-05
  7. Aviva Fattal-Valevski, MD, MHA; “Thiamine (Vitamin B1)”; Journal of Evidence-BasedComplementary & Alternative Medicine16(1) 12-20;
Moim zdaniem
Czy witamina B1 jest nam potrzebna?
Ocena (3.2) Oceń: