Pita – właściwości, skład i rodzaje pity

Chlebek (lub placek) pita jest jednym z najstarszych rodzajów chleba. Jest on podstawowym elementem w kuchni wielu krajów basenu Morza Śródziemnego, m.in. w Grecji, Turcji, Egipcie czy Maroko. Pita jest szybka i prosta w przygotowaniu, dlatego cieszy się dużą popularnością, również w Polsce. Co warto wiedzieć o tym egzotycznym chlebku pita?

Pita – co to takiego?

Pity to rodzaj płaskiego, lekko wyrośniętego pszennego chleba, o okrągłym lub owalnym kształcie. To właśnie chlebek (lub placek) pita nie wymagają żadnych specjalnych narzędzi do przygotowania. Dlatego też uznaje się je jako jeden z najstarszych rodzajów chleba. Pierwotne ludy koczownicze, np. Beduini z łatwością wytwarzały je poprzez mieszanie mąki z wodą i piekąc je nad ogniem. Pita prawdopodobnie wywodzi się ze starożytnej Syrii. Co ciekawe, tradycyjne chlebki pita pełniły dwie role – jedzenia oraz naczynia kuchennego, znakomicie zastępując sztućce oraz talerz.

Pita obecna jest w kuchni wielu krajach, w tym również w Polsce. Jednak największą popularnością cieszą się w państwach z rejonu wschodnio-śródziemnomorskiego (np. Grecja, Cypr czy Turcja) oraz Afryki Północnej (Maroko czy Egipt). W krajach arabskich pita nazywana jest także libańskim, syryjskim albo arabskim chlebem. Słowo „pita” wywodzi się z języka greckiego i znaczy po prostu „płaski placek”, które z kolei pochodzi od starogreckiego słowa „pektos”, czyli „solidny”. W krajach arabskich pita nazywana jest „khubz arabi”, czyli po prostu arabski chleb.

Ten orientalny chlebek przygotowuje się na bazie maki, drożdży i wody. Jednak to, czym pita różni się od zwykłego chleba, to kształt i sposób pieczenia. Pity piecze się krótko na rozgrzanej blaszce w wysokiej temperaturze (powyżej 230 stopni), dzięki temu chlebek bardzo gwałtownie rośnie. Placek ten można wykorzystać na wiele sposobów. Pokrojone w trójkąty można nabierać sosy i dipy, np. hummus. W chlebki zawija się różne składniki, ale także można wkładać je do wnętrza powstałych kieszonek. Co więcej, pity mogą także służyć jako spód do pizzy.

Właściwości prozdrowotne chlebka pita

Chlebek pita nie posiada zbyt wielu składników, a co za tym idzie – zbyt wielu właściwości prozdrowotnych. Jedynym źródłem składników odżywczych są drożdże i oliwa z oliwek. Drożdże bez wątpienia są znakomitymi przyjaciółmi kondycji naszego zdrowia. Przede wszystkim dostarczają duże ilości łatwo przyswajalnego białka. Poza tym zawierają prawie cały zestaw witamin z grupy B oraz wiele innych cennych substancji mineralnych: cynk, chrom, fosfor, magnez, potas, selen, sód, wapń i żelazo. Ze względu na bogaty skład są idealnym suplementem diety w przypadku problemów ze skórą lub włosami. Pomagają pielęgnować cerę trądzikową i skłonną do wyprysków. Natomiast wysoka obecność biotyny (witaminy H) sprawia, że włosy stają się bardziej sprężyste i miękkie, a proces siwienia i wypadania zostaje przystopowane. Drożdże są także znakomitym źródłem kwasu pantotenowego, który pomaga przy nadmiernym przemęczeniu. To również znakomite źródło chromu, a pierwiastek ten wchodzi w skład tzw. czynnika tolerancji glukozy – razem z insuliną ułatwia transport glukozy do poszczególnych komórek organizmu.

Natomiast oliwa z oliwek to zdrowie w czystej postaci. Chociaż jest to tłuszcz, ale wykazuje wyjątkowe właściwości prozdrowotne. W związku z tym, że produktem pochodzenia roślinnego, nie ma w niej cholesterolu. Zawiera jedno- i wielonienasycone kwasy tłuszczowe, które mają wpływ na zahamowanie rozwoju miażdżycy (obniżają ilość „złego” cholesterolu i podnoszą poziom tego „dobrego”). Co więcej, skutecznie obniżają ciśnienie krwi. Natomiast inny tłuszcz, który znajduje się oliwie – kwas oleinowy –  zapobiega astmie oraz alergicznym zapaleniem błony śluzowej nosa. Zawarte w oliwie z oliwek przeciwutleniacze (przede wszystkim polifenole i witamina E) niwelują proces tworzenia się wolnych rodników i poprzez wzmacnianie błon komórkowych, przeciwdziałają procesom starzenia się. Oliwa z oliwek jest także znakomitym źródłem ważnych witamin: witamina A, D, E i K, działa więc przeciwzakrzepowo, pomaga w walce z nieżytem żołądka. Co więcej, ten cenny tłuszcz usprawnia proces trawienia i pozwala na szybszą eliminację toksyn z organizmu. Oliwę z oliwek chętnie spożywają osoby odchudzające się, ponieważ minimalizuje ona uczucie głodu i zapewnia sytość przez długi czas.

Jak przygotować chlebek pita?

Składniki na 8 porcji:

• 3 szklanki mąki
• 14 dag surowych drożdży (lub 2 łyżeczki suchych)
• 2 łyżki oliwy z oliwek
• 1 i ½ szklanki ciepłej wody
• ½ łyżeczki soli
• 1 łyżka cukru

Przygotowanie:
Drożdże rozpuszczamy w wodzie i cukrem, odstawiamy do lekkiego wyrośnięcia. Mąkę łączymy z pozostałymi składnikami. Wlewamy drożdże i formujemy ciasto, które następnie odstawiamy do wyrośnięcia na około godzinę. Po upływie tego czasu dzielimy je na 8 części, z każdej z nich formujemy kulę i odstawiamy na kolejne 20 minut. Rozwałkujemy je i ponownie odstawiamy na 20 minut – rozwałkowane placki po upieczeniu będą miały kieszonkę, do której będzie można włożyć farsz. Pity pieczemy w mocno rozgrzanym piekarniku ( temperatura ok. 260 stopni) przez około 8-10 minut  – do czasu aż się zarumienią. Ciepłe pity ostrożnie przekrajamy nożem i napełniamy dowolnymi dodatkami.

Pita w kuchni

Pita z kurczakiem i warzywami (gyros)

Składniki na farsz:

• 1 filet z kurczaka
• 1 duży pomidor
• kilka liści sałaty lodowej
• ½ średniej cukinii
• sól kamienna i pieprz
• słodka papryka
• pieprz kajeński
• 3 łyżki oleju
• 1 łyżka soku z cytryny

Składniki na sos:

• 1 jogurt naturalny
• 4 ząbki czosnku
• pieprz biały
• zioła prowansalskie
• 1 łyżka koperku

Przygotowanie:
Pity przygotowujemy według przepisu powyżej. Filet z kurczaka kroimy na kawałki i marynujemy w dużej ilości przypraw: słodkiej papryki, soli, pieprzu kajeńskiego oraz zwykłego. Polewamy olejem i sokiem z cytryny i odstawiamy na chwilę do lodówki. Zamarynowane mięso smażymy na patelni. Z podanych składników przygotowujemy sos czosnkowy, mieszając je dokładnie. Cukinię kroimy w kostkę i podsmażamy z dodatkiem curry. Ciepłe pity smarujemy w środku sosem czosnkowym, a na spodzie układamy porwane liście sałaty lodowej. Na to kładziemy smażoną cukinię, pokrojone w kostkę pomidory oraz podsmażone mięso. Na wierzchu ponownie polewamy łyżką sosu czosnkowego.

Pita z warzywami i mozzarellą

Składniki:

• 1 żółta papryka
• 1 czerwona papryka
• 1 mała cukinia
• 3 czerwone cebule
• 4 łyżki oliwy z oliwek
• 250 g mozzarelli
• 1 łyżka kaparów
• 1 łyżka soku z cytryny
• szczypta skórki otartej z cytryny
• sól morska i pieprz
• sałata rzymska
• 2 łyżeczki świeżych listków tymianku

Przygotowanie:
Chlebki pita przygotowujemy według przepisu powyżej. Cukinię oraz oczyszczone z gniazd nasiennych papryki kroimy w paseczki. Dodajemy obrana i pokrojoną w plasterki czerwoną cebulę i tymianek, doprawiamy solą i pieprzem, wlewamy 2 łyżki oliwy i smażymy wszystko na patelni. Mozzarellę drobno kroimy i mieszamy z kaparami, resztą oliwy z oliwek, sokiem i otartą skórką z cytryny oraz doprawione sola i pieprzem. Sałatę myjemy, osuszamy i rwiemy na kawałki. Ciepłe chlebki pita napełniamy kolejno: sałatą, smażonymi warzywami i marynowaną mozzarellą.

Czy warto jeść chlebek pita?

Pita to znakomity zamiennik tradycyjnego pieczywa. Jeśli znudziło nam się jedzenie kanapek ze zwykłym chlebem, warto samemu przygotować ten w wersji śródziemnomorskiej. Znakomicie sprawdzi się zarówno jako przekąska w zestawie z sosami i dipami, ale także jako danie główne z mięsnym lub wegetariańskim farszem. Sama pita nie jest kaloryczna, wszystko zależy od dodatków, na się które zdecydujemy. Dlatego w trosce o nasze zdrowie i sylwetkę, warto przygotowywać pitę w różnych wariantach.