Kapusta włoska warzywo – właściwości, witaminy i wartości odżywcze kapusty włoskiej

Nazywana królową kapust, jest międzynarodowym kulinarnym hitem, którego historia liczy sobie wszak nie wiele więcej niż 500 lat. Kapusta włoska prawdopodobnie narodziła się na granicy dzisiejszej Italii, Francji i Szwajcarii, w alpejskim regionie Savoy, od którego pochodzi zresztą anglojęzyczna nazwa „Savoy cabbage”. W przeciwieństwie do swojej pospolitej, białej kuzynki, kapusta włoska odznacza się ciekawą strukturą liści i pięknym szmaragdowym kolorem.

Do rodzinnych kapustowanych należy prawie 40 gatunków warzyw, z których najstarsze towarzyszą ludzkości już od tysięcy lat. Ze źródeł historycznych wiemy, że Chińczycy konsumowali z lubością zielone główki już 4 tysiące lat p.n.e.! Pierwsze wzmianki o kapuście włoskiej pochodzą jednak dopiero z XVI wieku, do sąsiednich Niemiec dotarła ona natomiast dopiero w XVIII w.

Łacińska nazwa szlachetnego głąba brzmi Brassica oleracea var. sabauda. Cechami charakterystycznymi z botanicznego punktu widzenia są silnie pofałdowane liście o ciemnozielonej barwie i nieregularnych brzegach, które tworzą wyraźnie luźniejszą strukturę niż kapusta biała i łatwiej się je oddziela od głąba.

Mimo śródziemnomorskiego pochodzenia kapustę włoską z powodzeniem uprawia się nawet na północy Europy, Ameryki i Azji. Grube i sztywne liście zewnętrzne chronią głąb kapusty nawet przed wysokimi mrozami, a latem także przed upałem i wiatrem. Trudno się więc dziwić, że kapustę włoską można kupić w ciągu całego roku – zimą osiąga ona wręcz szczytową formę. Niestety, choć mniej kapryśna i zdrowsza, w polskim rolnictwie jest zaledwie marginesem dla szerokiej skali uprawy kapusty białej.

Uprawa kapusty włoskiej

Kapusta włoska to roślina dwuletnia, a więc na zbiory trzeba poczekać do kolejnego sezonu. Nasiona wysiewa się w warunkach szklarniowych, a dopiero sadzonki przenosi w maju na zagon/pole. W pierwszym roku doczekać się można jedynie pąku szczytowego, a dopiero w kolejnym upragnionej główki. Istnieją przy tym różne odmiany kapusty – wczesne zbiera się już w sierpniu, późne zaś zimą.

Kapusta włoska – witaminy i wartości odżywcze

Kapusta jako taka należy do warzyw zdrowych i niskokalorycznych. Ale odmiana włoska jest szczególnie bogata w związki azotowe, witaminy i sole mineralne, wyprzedzając pod tym względem swoją białą krewną. W 100 g poszatkowanej kapusty włoskiej które łatwo włączyć do codziennego menu – znajduje się zaledwie 27 kcal, z tego głównie węglowodany, a w tym solidna porcja błonnika spożywczego i cukrów oraz białko i tłuszcze.

Taka porcja surówki z kapusty włoskiej zawiera ponadto 86% dziennego zapotrzebowania na witaminę K, 52% zapotrzebowania na witaminę C, a dodatkowo jeszcze witaminy – witamina A, witaminy z grupy B (witamina B1, B2, B3, B5, B6 i B9). Wśród soli mineralnych w liściach kapusty włoskiej znajdują się magnez, mangan, potas, sód, a także fosfor, miedź, wapń i żelazo.

Kapusta włoska jest przeciwnowotworowa i przeciwzapalna

Badania naukowe wskazują, że witamina K, której kapusta włoska jest istotnym źródłem, odgrywa znaczącą rolę w zapobieganiu ryzyka nowotworów jelita grubego, prostaty, żołądka, a także gardła i nosa. Co więcej, podawanie witaminy K pacjentom onkologicznym okazuje się znakomicie chronić wątrobę! W walce z rakiem i ogólnym procesem starzenia się pomagają także wysoka dawka witaminy C – jednego z najważniejszych antyutleniaczy – oraz betakaroten wspomagający mechanizmy defensywne organizmu. Przeciwzapalne działanie witamin C i K sprawia, że kapusta włoska jest zaliczana do najważniejszych warzyw w zakresie prewencji choroby Alzheimera i Parkinsona, chorób reumatycznych oraz chorób serca. Tym ostatnim sprzyja wysokim poziom homocysteiny w krwi, a witaminy z grupy B, obecne w kapuście włoskiej, skutecznie homocysteinę obniżają.

Witaminy B5, B6 i B9 w połączeniu z żelazem to z kolei zestaw niezbędny do tworzenia hemoglobiny, a co za tym idzie zdrowej struktury krwi. Z tego punktu widzenia kapusta włoska jest więc efektywnym sposobem zapobiegania niedokrwistości i zwiększania ogólnej wydajności organizmu – więcej hemoglobiny to bowiem więcej tlenu transportowanego do wszystkich komórek ciała!

Od jamy ustnej po żołądek

Zdaniem naukowców dieta bogata w witaminy A, C i K, a więc w kapustę włoską, ogranicza również ryzyko próchnicy zębów i chorób dziąseł. W połączeniu z magnezem i wapniem ten „koktajl” nie tylko eliminuje bakterie chorobotwórcze zasiedlające jamę ustną, ale także chroni emalię i samą zębinę. Naturalnie, to wzmacniające działanie odnosi się również do układu kostnego – kapustę włoską warto polecić zwłaszcza dzieciom, młodzieży i kobietom w okresie menopauzy.

Posuwając się dalej w dół przełyku, odnajdujemy kolejne dobrodziejstwa pofałdowanych kapuścianych główek. Bogactwo błonnika, i to w obu formach – rozpuszczalnej i nierozpuszczalnej – ma olbrzymie znaczenie dla metabolizmu. Spowalnia proces uwalania się glukozy do krwi, redukuje skoki insuliny, wspomaga ruchy robaczkowe jelit i zapobiega zatwardzeniom. Od wieków gotowaną kapustę wykorzystywano również jako lek przeciw chorobom układu pokarmowego – od dyzenterii i wrzodów żołądka po marskość wątroby! Wreszcie, nie zapominajmy również, że obecność witaminy C jest kluczowa dla przyswajania żelaza – proces trawienia pokarmów w jelitach przebiega więc sprawniej, jeśli do obiadu podasz surówkę z kapusty włoskiej!

Przeciwbólowa i upiększająca kapusta włoska

Witaminowo-mineralne bogactwo kapusty włoskie sprzyja oczywiście także urodzie – witamina C gwarantuje elastyczność i młodość skóry, podczas gdy witaminy z grupy B oraz żelazo i wapń pomagają paznokciom i włosom. Ale kapustę włoską można nie tylko konsumować dla zdrowia i piękna, ale także wykorzystywać do maseczek i okładów. W tym celu ugniata się liście wałkiem do ciasta, tak, aby puściły nieco soku, i przykłada do problematycznych miejsc – cery z trądzikiem, bolących stawów, trudno leczących się ran i dotkliwych odmrożeń. Kompres z kapusty włoskiej przynosi również ulgę przy bólach głowy oraz atakach rwy kulszowej.

Kapusta włoska w kuchni

W porównaniu z białą kapustą, włoska odmiana jest kruchsza i delikatniejsza w konsystencji, ale wyraźniejsza w smaku. Niestety, przechowuje się gorzej i po tygodniu w lodówce jest już zwykle zwiędła. Dlatego warto ją jeść i przetwarzać jak najszybciej od zbioru / zakupu. Najpopularniejsze metody przyrządzania obejmują surowe sałatki, a także smażenie i duszenie. Dzięki swojej elastyczności liście z kapusty włoskiej są również chętnie wykorzystywane do dań zawijanych typu gołąbki – z mięsem, ryżem czy warzywami strączkowymi.

Włoska zupa Minestrone z kapustą włoską

Składniki:

• 3 łyżki oliwy z oliwek
• 1 cebula
• 3 ząbki czosnku
• 1 łodyga selera naciowego
• 1 puszka pomidorów bez skórki
• ½ szklanki posiekanej natki pietruszki
• 10 liści bazylii
• 1 szklanka drobnego makaronu
• 2 marchewki
• 1 duży ziemniak
• ćwierć główki kapusty włoskiej
• 1 puszka fasoli białej
• 500 ml bulionu
• 6 łyżek startego sera typu parmezan

Przygotowanie:
Na oleju podsmażamy posiekaną cebulę, czosnek i seler. Dodajemy pomidory, pietruszkę i bazylię i dusimy na małym ogniu ok. 20 minut. W oddzielnym garnku łączymy bulion oraz resztę warzyw pokrojonych w małe kawałki. Gotujemy ok. 30 minut a następnie łączymy z mieszanką pomidorową. Na koniec dodajemy odcedzoną fasolę i ugotowany makaron.

Kapusta włoska zasmażana

Składniki:

• ½ główki kapusty włoskiej
• 1 kiełbasa
• 2 marchewki
• 1 duża cebula szalotka
•  kmin
• 2 łyżki oliwy z oliwek

Przygotowanie:
Na rozgrzanym oleju podsmażamy pokrojoną cebulę. Gdy się zeszkli, dorzucamy pokrojoną w plasterki kiełbaskę i oraz cienkie plastry marchewki. Smażymy ok. 5 minut na średnim ogniu. Dodajemy poszatkowaną kapustę, sól, pieprz i kmin i dusimy aż kapusta zmięknie, w razie potrzeby dodając nieco wody. Przed podaniem można kapustę doprawić do smaku octem jabłecznym.

Jak jeść kapustę włoską?

Szefowie kuchni podpowiadają, że kapusta włoska doskonale łączy się smakowo z czerwonym winem, kminkiem, owocami jałowca, jabłkami, szałwią, cebulą, wędzonym mięsem, kwaśną śmietaną, ale także chrzanem. Można ją dość dowolnie dodawać do jednogarnkowych dań warzywnych i mięsnych i zup, a także piec samotną na blasze skropioną oliwą z oliwek. Naturalnie, kto oprócz walorów smakowych ceni sobie także zdrowotne właściwości pokarmów, najchętniej będzie wykorzystywał kapustę włoską na surowo do sałatek – tylko taka forma podania gwarantuje bowiem pełną korzyść z ogromnych pokładów witaminy C!