Biom » Opis » co to? » Definicja pojęcia
Ekologia.pl Wiedza Encyklopedia biom
Definicja pojęcia:

biom

Biom — wysokiej rangi jednostka biologiczna, obejmująca podobne podzespoły klimaksowe, fragment biosfery o typowych, wyróżniających go warunkach środowiskowych. Biom to znacznej wielkości obszar Ziemi, jednorodny pod względem warunków klimatycznych i występującej na nim szaty roślinnej oraz fauny. Biom obejmuje dużą część powierzchni Ziemi, jego granice są rozległe. Poszczególne biomy są od siebie oddzielone strefami przejściowymi. Te same biomy występują na różnych szerokościach geograficznych, dlatego fauna i flora choć charakterystyczne, różnią się od siebie gatunkowo w zależności od położenia na kuli ziemskiej. Innymi słowy gatunki tych samych biomów nie muszą być nawet ze sobą spokrewnione, choć posiadają ten sam typ cech przystosowawczych. Niektórzy autorzy i ekolodzy utożsamiają pojęcie biomu z pojęciem formacji roślinnej, jednak biomy wyznacza się również na podstawie charakterystycznych gatunków zwierząt zasiedlających dany obszar (często bierze się pod uwagę głównie największe ssaki). Ponadto nie we wszystkich biomach obecna jest roślinność – na obszarze pustyń lodowych szata roślinna nie istnieje. Niemniej wyodrębnione biomy pokrywają się ze znanymi nam formacjami roślinnymi. Szata roślinna jest więc najważniejszym wyznacznikiem określania biomu.

Każdy biom ma swoje tempo produkcji oraz dekompozycji biomasy, co daje właściwy mu bilans materii organicznej i specyficzne możliwości w zakresie rozwoju gleby oraz formacji roślinnych.

Termin biom został wprowadzony w 1939 roku przez dwóch ekologów amerykańskich, F.A. Clementsa i V.E. Shelforda. Odnosi się on przede wszystkim do obszarów lądowych, niekiedy jednak stosowany jest także wobec środowisk wodnych.

Lasy liściaste zrzucające liście na zimę to biom charakterystyczny dla większej części powierzchni Europy. Johannes Plenio

Klimat a biom

Warunki klimatyczne mają zasadniczy wpływ na kształtowanie się fauny oraz flory, a co za tym idzie na rozległość danego biomu. Te same biomy występują w podobnym klimacie na różnych kontynentach. Na przykład stepy są charakterystyczne dla określonych obszarów Europy, Azji oraz obu Ameryk. Wilgotne lasy równikowe to z kolei formacja roślinna występująca zarówno w Afryce Środkowej, jak i w Ameryce Południowej oraz w Azji.

Biomy można dzielić w pierwszej kolejności na wodne i lądowe. Znamy również podział biomów ze względu na strefowość. Wyróżniamy tu biomy wyżynne, nizinne, strefowe, niestrefowe, pozastrefowe i międzystrefowe. Najpopularniejszy jest jednak następujący podział biomów (biomy kuli ziemskiej):

Lasy liściaste zrzucające liście na zimę – panuje w nich klimat umiarkowany ciepły, przejściowy lub morski, wyróżniające się łagodną zimą i ciepłym latem. Szata roślinna to głównie wielogatunkowe, mieszane lasy liściaste, lasy łęgowe, lasy iglaste, a także łąki i torfowiska. Gatunkami najczęściej spotykanymi są buk, brzoza, dąb, paproć i mchy. Wśród zwierząt dominują gryzonie, jaszczurki, jeże, ptaki, ślimaki oraz dziki i sarny. Biom ten występuje w znacznej części Europy, w Ameryce Północnej oraz w Azji.

Lasy i zarośla twardolistne – biom charakterystyczny dla strefy podzwrotnikowej – śródziemnomorskiej. Zimy na tym obszarze są łagodne i wilgotne, a lata gorące i suche. Twarde liście lasów tej strefy przystosowane są do ograniczonego parowania wody, co zapewnia roślinie przetrwanie podczas upalnych i suchych miesięcy. Wśród drzew dominują dęby i pistacje. Najczęstsze formacje roślinne to lasy świetliste, lasy wawrzynolistne. Ponadto w uprawie występują oliwki, winorośle i drzewa figowe. Ważni przedstawiciele fauny to kozice, muflony, owce, daniele i nietoperze. Obszary tego biomu to Basen Morza Śródziemnego, Kalifornia, Australia, Chile, a także Afryka Południowa.

Pustynia – biom ubogi w roślinność i wodę. Oskars Sylwan

Step – występuje w klimacie umiarkowanym ciepłym, suchym kontynentalnym i podzwrotnikowym, głównie w Europie, Ameryce Północnej i Południowej oraz w Azji. Szatę roślinną wyróżniają bujne trawy oraz porośnięte nimi pastwiska. Zwierzęta wyróżniające ten biom to przede wszystkim koń Przewalskiego (jedyny dziko żyjący gatunek koni), piesek preriowy, osioł, suseł, wilk, lis, myszołów czy sowa. Nieco bardziej wilgotne obszary stepów służą także uprawom, m.in. zbóż, buraka cukrowego, marchwi, soi.

Pustynia – biom obszarów wybitnie suchych, gorących i silnie nasłonecznionych, o stałym deficycie wilgotności, dużych dobowych wahaniach temperatur oraz bardzo wysokich temperaturach w ciągu dnia. Pustynie i półpustynie pozbawione są zwartej szaty roślinnej. Gatunki, które można na nich spotkać to sukulenty, mające zdolność gromadzenia wody w tkankach, takie jak kaktusy. Więksi przedstawiciele fauny to antylopy i wielbłądy, ponadto żyją tu również lisy pustynne, węże, jaszczurki, skorpiony, pająki i liczne gatunki owadów. Biomy charakterystyczne dla Afryki Północnej i Południowej, Australii, Azji Środkowej oraz obu Ameryk.

Sawanna – występuje w klimacie podzwrotnikowym suchym o dwóch okresach w ciągu roku – porze suchej i porze deszczowej. Wśród roślinności dominują trawy oraz drzewa, przede wszystkim akacje. Sawanny to biomy wyróżniające duże obszary Afryki i Australii. Zamieszkują je duże i drapieżne zwierzęta. Główni przedstawicieli fauny to lwy, lamparty, słonie, nosorożce, żyrafy, zebry, bawoły oraz liczne gatunki owadów.

Lis polarny to gatunek charakterystyczny tundry. Jonatan Pie

Wilgotne lasy równikowe – na ich obszarze występują całoroczne opady deszczu, nie ma pory suchej. Lasy równikowe i lasy mgliste to formacje roślinne o wysokich drzewach, licznych gatunkach paproci i storczyków. Biom ten wyróżniają uprawy kawy i herbaty, a także bananowca i kakaowca. Zamieszkują go różne gatunki małp, a także gryzoni, niebezpieczne gatunki węży oraz żab, liczne owady oraz papugi. Charakterystyczny dla Azji Południowej, północnych terenów Ameryki Południowej i Afryki Środkowej.


Tajga – dominują w niej lasy iglaste oraz torfowiska. Cechą klimatu jest długa i mroźna zima. Tajga występuje na północy Ameryki Północnej oraz Azji, a także na północnych obszarach Europy. Zwierzęta zamieszkujące tajgę to niedźwiedzie, lisy, wilki, gronostaje, borsuki, łosie oraz liczne gatunki ptaków.

Tundra – charakterystyczna dla klimatu subpolarnego, w którym dominują małe drzewka, krzewinki, mchy, trawy i porosty. Faunę wyróżniają renifery, lisy polarne, puchacze, lemingi, woły piżmowe, zające bielaki. Biom ten występuje na północnych skrajach Eurazji i Ameryki.

Pustynia lodowa – biom klimatu polarnego, w którym obecna jest jedynie fauna, roślinność zaś nie ma racji bytu. Wśród zwierząt wyróżniamy foki, ryby, pingwiny czy albatrosy.

Biomem charakterystycznym dla klimatu polarnego jest pustynia lodowa. lucas huffman
Bibliografia:
  • An Ecological and Evolutionary Approach, C. Barry Cox, Richard Field, Richard J. Ladle, Peter D. Moore, John Wiley & Sons Inc., 2016.
  • Biologia, Eldra Pearl Solomon, Linda R. Berg, Diana W. Martin, Claude A. Villee, Multico Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1996.
  • Słownik encyklopedyczny, Grażyna Łabno, Wydawnictwo Europa, Warszawa 2006.
  • Encyklopedia biologiczna T. I, Zdzisława Otałęga (red. nacz.), Agencja Publicystyczno-Wydawnicza Opres, Kraków 1998.
  • Encyklopedia Geograficzna Świata, tom IX Ziemia, Zdzisława Otałęga (red. nacz.), Agencja Publicystyczno-Wydawnicza Opres, Kraków 1997.
Indeks nazw
Szukaj lub wybierz według alfabetu
A B C D E F G H I J K L Ł M N O P Q R S Ś T U V W X Y Z Ź Ż
Organizacje ekologiczne
Liga Ochrony Przyrody
Znaki ekologiczne
Znak IHTK
Znak IHTK
4.5/5 - (13 votes)
Default Banner Post Banner
Subscribe
Powiadom o
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments